„Klucz do Śląska”
Położony na wysokiej skale zamek Książ pobudza naszą wyobraźnię od lat. Co skrywają jego podziemia? Jaki był rzeczywisty cel nazistowskiego projektu „RIESE” i jaką rolę w wybudowanym głównie na terenie oddalonych kawałek Gór Sowich systemie odgrywał, czy miał odgrywać sam zamek? Czy jest tam gdzieś ukryty Złoty Pociąg? To tajemnice, które rozpalają wyobraźnię zwiedzających, ale też i poszukiwaczy skarbów, tropicieli tajnych historii II wojny światowej.
Wytworne komnaty, wspaniałe tarasowe ogrody i tajemnicze tunele zachęcają do zwiedzania, a okolica, w tym słynna ścieżka Hochbergów – do spacerów.
W Książu byliśmy wiele lat temu dosłownie na chwilkę. Teraz postanowiliśmy wpaść tu na dwudniowy wypad, podczas którego spaliśmy na zamku, w nocnym PKP, chodziliśmy szlakami Książańskiego Parku Krajobrazowego i odwiedziliśmy łącznie trzy zamki. A jak to wyglądało przeczytacie niedługo TUTAJ
(VII 2025)
Trochę historii
Zamek Książ, niegdyś nazywany „Fürstenstein”, czyli Książęcy kamień, jest trzecim co do wielkości zamkiem w Polsce. Ustępuje miejsca tylko Malborkowi i Wawelowi.
Średniowieczne początki
Pod koniec XIII wieku istniała tu warownia, którą wzniósł książę świdnicko-jaworski Bolko I Surowy. Po wygaśnięciu tej linii Piastów właścicielami zamku stali się królowie czescy, a następnie przeszedł we władanie króla węgierskiego.
Hochbergowie
Od początku XVI stulecia przez kolejne 400 lat (1509 – II wojna światowa) zamek należał do rodziny Hochbergów.
W XVII wieku Hochbergowie otrzymali dziedziczne prawo do zamku, a następnie tytuł hrabiowski co znacznie podwyższyło ich pozycję jako rodu. Od tego momentu ród nosił pełną nazwę Hochberg von Pless.
Za panowania Hrabiego Konrada Ernsta Maximiliana, w latach 1705-1742 miała miejsce pierwsza wielka przebudowa zamku, zwana barokową, w rezultacie której zamek uzyskał charakter pałacowy. Wtedy też powstała perła zamku – dwukondygnacyjna złota Sala Maksymiliana. Dziś to najlepiej zachowana na Śląsku barokowa, pałacowa sala reprezentacyjna. Wystawiano w niej sztuki teatralne. Hrabia stworzył też tzw. Kunstkamerę, czyli gabinet osobliwości, w którym znajdowały się zbiory przyrodniczo – naukowe, instrumenty fizyczne i optyczne, pamiątki historyczne i rodzinne. Uważa się ją za prekursora dzisiejszych muzeów. Rozbudował też bibliotekę.
W połowie XIX wieku Hochbergowie otrzymali tytuł książęcy, a następnie Jan Henryk XI uzyskał choćby tytuł arcyksięcia (Herzog von Pleß), czyli najwyższy tytuł książęcy, jaki mogła otrzymać osoba spoza rodziny panującej. Był to człowiek o szerokich horyzontach, a reformy przeprowadzone przez Jana Henryka XI stały się podwalinami reformy socjalnej Otto von Bismarcka.
W 1891 roku Jan Henryk XV, syn Jana Henryka XI, ożenił się w Londynie z Marią Teresą Cornwallis West, znaną dzisiaj jako Księżna Daisy – jedną z najbardziej charakternych postaci Zamku Książ.
W latach 1908 – 1923 miała miejsce tzw. druga wielka przebudowa zamku. Powstały dwa neorenesansowe skrzydła, wieża osiągnęła wysokość 47 metrów i zwieńczenie kulistym hełmem z latarnią. Zamkowe tarasy otrzymały swoją dzisiejszą formę. Nad wszystkim zaś czuwała koncepcyjnie, stylowo i organizacyjnie księżna Daisy. W 1908 roku rozpoczęto też budowę Palmiarni, prezentu dla księżnej od męża.
II wojna światowa
W 1941 roku zamek został skonfiskowany przez nazistów.
W 1943 do zamku Książ wkroczyła nazistowska paramilitarna organizacja „Todt“. Rozpoczęły się intensywne prace remontowo-budowlane, zarówno w samym zamku jak i pod ziemią – tzw. trzecia przebudowa zamku. Do prac zmuszono więźniów, którzy przebywali w nowopowstałej fili obozu koncentracyjnego Gross-Rosen.
Pod zamkiem i Dziedzińcem Honorowym powstały wielkie tunele. Nie do końca dziś wiadomo jaki był cel, a przynajmniej jakie były wszystkie cele tych prac. Przypuszczalnie na samym zamku przygotowywano jedną z głównych kwater Hitlera. A co zamierzano robić w tunelach? Historycy mają różne zdania na temat ich przeznaczenia oraz analogicznych tuneli, które w tym samym czasie budowane były w Górach Sowich.
Zwiedzanie Zamku Książ
Zwiedzanie komnat odbywa się z audioprzewodnikiem i trwa średnio ok. 90 minut.
Opowieść jest ciekawa, nieprzeładowana, zawierająca kilka fajnych ciekawostek. Skupia się ona jednak w zasadzie tylko i wyłącznie na historii rodu Hochbergów. Wcześniejsze dzieje zamku są zaledwie muśnięte, a późniejsze całkowicie pominięte. O tych ostatnich jednak będzie okazja posłuchać w podziemiach.
W cenę biletu wliczone jest wejście na tarasy (istnieje możliwość kupna biletu osobnego, tylko na tarasy) oraz Palmiarnia.
Trasa podziemna udostępniona jest dla ruchu turystycznego od 2018 roku. Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem i zajmuje ok. 45 minut. Kupując bilety należy określić godzinę wejścia. Trzeba też pamiętać o wygodnym obuwiu i swetrze (6-12 °C). Tu schodzimy 50 metrów pod ziemię, długość trasy udostępnionej turystom to ok. 500m. Pozostałe około 2,5km tuneli jest zamknięta. Prace prowadzi tam Instytut Geofizyki PAN wykorzystując te podziemia jako obserwatorium do rejestrowania i interpretowania drgań sejsmicznych.
Można też skusić się też na nocne zwiedzanie.
Szczegółowa informacja TUTAJ
Wokół Zamku Książ
Miejsca z najlepszymi panoramami na zamek
Najpopularniejszym punktem widokowym na Zamek Książ jest balkonik (punkt niebieski) do którego dochodzi się prostą ścieżką od głównej arterii dochodzącej do zamku (Powstańców Śląskich). Widok jest rzeczywiście piękny, choć ludzi chętnych do jego podziwiania też sporo.
Całkiem blisko jest kolejny balkonik widokowy (punkt czarny). Do niego najlepiej jest dojść idąc Ścieżką Hochbergów (szlak zielony). Stąd zobaczymy zamek pod troszkę innym kątem.
Z zupełnie innej strony prezentuje się nam natomiast z punktu nr. 3 (czerwony). Tutaj dochodzimy szlakiem czerwonym. I tu było zdecydowanie najmniej osób – a konkretnie byliśmy tam sami .
Trzeba pamiętać, iż wzgórze zamkowe jest gęsto obrośnięte liściastymi krzewami i drzewami. Tak więc im liści mniej, tym panoramy pełniejsze.
Ścieżka Hochbergów
Na przełomie XVIII i XIX wieku Jan Henryk VI von Hochberg zlecił architektowi Christianowi Wilhelmowi Tischbeinowi urządzenie otoczenia zamku. Wtedy to właśnie na murach położonej nieopodal średniowiecznej warowni powstały romantyczne ruiny Stary Książ (o których więcej TUTAJ).
Przez kolejne lata Hochbergowie kontynuowali zagospodarowywanie terenów wokół zamku Książ. Powstała cała sieć tras spacerowych, które uatrakcyjniały gospodarzom oraz gościom dworu spędzanie czasu. Spacery w pięknym, naturalnym otoczeniu wąwozów, skał i doliny rzeki Pełcznicy były znakomitą rozrywką dla ówczesnej arystokracji.
Trasa nazywana dziś Ścieżką Hochbergów powstała na przełomie XIX i XX stulecia.
Dziś stanowi popularny szlak turystyczny prowadzący przez Wąwóz Pełcznicy, z punktami widokowymi na zamek Książ (te najbardziej spektakularne w okresie bezlistnym ). Ścieżka znajduje się na terenie Rezerwatu Przełomy nad Książem, który jest częścią Książańskiego Parku Krajobrazowego.
W 2023 roku na trasie miało miejsce zawalisko, niestety do dziś (sezon 2025) ta część trasy jest wyłączona z ruchu turystycznego. Dotyczy to fragmentu od tzw. „Stawu Łabędziego” do ruin zamku Stary Książ (zaznaczony na mapce na niebiesko). Uwaga! Na mapy.cz zamknięty fragment jest znacznie krótszy niż w rzeczywistości.
Idąc Ścieżką Hochbergów od zamku Książ do ruin Stary Książ (szlak zielony) przechodzimy przez drewniane kładki, mostki i schody. Jest naprawdę uroczo.
Zamek Książ – trzy hotele
Na terenie zamku znajdują się trzy hotele: Hotel Książ, Hotel Zamkowy i Hotel przy Oślej Bramie. Są to osobne jednostki biznesowe. Każdy z hoteli posiada restaurację. Obiad i kolację jedliśmy w tej Przy Oślej Bramie – było smacznie i miło.
Gdzie nocowaliśmy
Hotel Zamkowy
Pokój był bardzo przyjemny, przestronny, z wygodnym łóżkiem i pałacową kotarą w oknie z widokiem na zamek – i o to chodziło . Śniadanie zaś przeszło nasze wszelkie wyobrażenia – duży wybór, smaczne i serwowane na tarasie. No bajka! Jedyny zgrzyt na tym wizerunku to obsługa w recepcji – no cóż, nie można mieć wszystkiego .
Cena: 459zł/noc ze śniadaniem, pokój dwuosobowy
Wszystkie posty z Dolnego Śląska znajdziesz tutaj: Dolny Śląsk – atrakcje regionu
Inne posty o górach znajdziesz TUTAJ
Więcej o ciekawych miejscach w Polsce:
Północ Polski ;
Polska Środkowa ;
Południe Polski
Podobał Ci się wpis? Będzie mi bardzo miło, o ile podzielisz się nim ze znajomymi i zostaniesz moim stałym czytelnikiem na blogu, Facebooku i
