Zamek Helfštýn miał być początkowo tylko postojem w dłuższej trasie, ale okazał się rewelacyjnym miejscem, które zrobiło na nas ogromne wrażenie! Stosunkowo dobry stan zamku, fajna lokalizacja i niezwykłe widoki to dopiero początek argumentów przemawiających za odwiedzinami tego miejsca!
Lokalizacja i dojazd
Zamek Helfštýn znajduje się w Republice Czeskiej, w Kraju (województwie) Ołomunieckim. Najbliższą miejscowością jest Týn nad Bečvou, a większym miastem Lipník nad Bečvou. Zamek leży blisko autostrady nr 1. Od zjada oddalony jest o około 10 kilometrów.
U podnóża wzgórza zamkowego znajduje się parking. Kosztuje on 100 CZK za dzień. Z parkingu tego, czeka Was krótki spacer do bramy zamkowej. Odległość, którą musicie pokonać to około 400 metrów, a przewyższenie wynosi około 45 metrów. Po wejściu przez zwodzony most i bramę zobaczycie w kolejną bramę wejściową, w której możecie kupić bilety.
Zamek Helfštýn – parking
Zamek Helfštýn – brama wejściowaGodziny otwarcia i ceny biletów
Zamek Helfštýn zaprasza gości w swoje progi. Najlepiej sprawdzić godziny otwarcia na stronie. W 2024 roku zamek otwarty był w marcu i listopadzie w soboty i niedziele od 9.00 do 16.00, w kwietniu, wrześniu i październiku codziennie oprócz poniedziałków w godzinach 9.00-17.00, od początku maja do końca sierpnia w godzinach 9.00-18.00.
Ceny biletów wstępu do zamku różnią się w zależności od sezonu. Poza sezonem głównym czyli w marcu i listopadzie (oprócz Imprezy Wielkanocnej) bilety dla osoby dorosłej kosztują 80 CZK. Uczniowie, studenci i emeryci płacą po 40 CZK. Możecie kupić bilet rodzinny (2+3) za 150 CZK. Warto wiedzieć, iż tych miesiącach pałac jest zamknięty. w okresie (kwiecień-październik) osoby dorosłe za bilet zapłacą 150 CZK, uczniowie, studenci i emeryci 80 CZK, a rodziny (2+3) 300 CZK. Do darmowego wstępu upoważnione są dzieci do 6 roku życia, nauczyciele towarzyszący wycieczkom i muzealnicy.
W cenę biletu wliczone jest oprowadzanie przez przewodnika, ale musi się do tego uzbierać grupa licząca 5 osób. Odbywa się ono z II dziedzińca o każdej pełnej godzinie. Ostatnie zwiedzanie zaczyna się półtorej godziny przed zamknięciem zamku.
Zamek Helfštýn i jego historia w skrócie
Początki zamku sięgają prawdopodobnie XIII wieku, a jego założycielem był Friduš z Linavy. Wielu badaczy, iż przejął on te ziemie bezprawnie. Zamek z tamtych czasów miał wymiary około 30×50 metrów. Około 1320 roku właścicielem dóbr stał się Vok z Kravařa. Do zamku należało także pobliskie miasto Lipnik. Na przestrzeni lat wielokrotnie był przebudowywany i rozbudowywany, ale jedną z większych była przebudowa na gotycką twierdzę, która miała miejsce na przełomie XIV i XV wieku. W czasach wojen husyckich zamek nie został zdobyty. W połowie XV wieku zamek przeszedł w ręce Voka z Sovinc. Niecałe 20 lat później sprzedał on majątek Albrechtowi, Zdenkowi i Janowi Kostkom z Postupic.
Następnie zamek Helfštýn i jego dobra został sprzedany Vilémowi z Pernštejna. Za jego i jego syna czasów zamek został kolejny raz mocno rozbudowany. W 1554 roku majątek kupił Půta z Ludanic, a kolejnym właścicielem był Hynek Bruntál z Vrbna. To właśnie za ich czasów ukończony został renesansowy pałac. Podczas Wojny Trzydziestoletniej zamek dwukrotnie był oblegany, ale bezskutecznie.
W połowie XIX wieku poczyniono pierwsze starania, aby udostępnić zamek dla ruchu turystycznego. Powstały wtedy altany, kręgielnia czy restauracja. W 1865 roku zakazano imprez na zamku, a do 1895 roku jedynym jego mieszkańcem był myśliwy. Reforma rolna z lat dwudziestych XX wieku przyznała majątek państwu, ale w 1930 roku odzyskała go Antonina z Althann, a jego ostatnim właścicielem był Michał Karel z Althann. W 1945 majątek przeszedł na własność państwa.
Od 1963 roku zamek Helfštýn chroniony jest on jako zabytek kultury Republiki Czeskiej.
Zwiedzanie
Jak już pisałem, zamek Helfštýn pojawił się na naszej drodze przypadkowo i nie do końca wiedzieliśmy czego się spodziewać. Po dotarciu do zamkowej bramy weszliśmy do środka. Ukazała nam się kolejna część zamku z następną bramą. W sumie często spotykaliśmy się z takim podwójnym rozwiązaniem. Po przejściu przez kolejną bramę pospacerowaliśmy i dotarliśmy przed… następną bramę! Prowadziła ona do kolejnej części zamku, ale oddam już w tej chwili, iż przed nami była jeszcze jedna.
Fragmentem zamku, który wart jest uwagi jest tzw. Wieża husycka. Znajduje się ona na trzecim dziedzińcu zwanym Kravařské předhradí. Wieża ma 77 stopni i rozpościera się z niej piękny widok na okolicę.
Ostatnim elementem, który wymaga osobnego opisu jest budynek zamkowego pałacu. Znajdziemy w nim sporo ciekawych pomieszczeń i informacji o różnych etapach historii zamku. Możemy zwiedzać bo na różnych poziomach, aż do najwyższego, z którego możemy podziwiać cały teren zamku. Murowane elementy zamku wzbogacone są o elementy szklane i metalowe, co w bardzo estetyczny sposób odświeża wnętrze i pomaga w zwiedzaniu.
W wielu miejscach znajdziecie tablice, na których znajdują się informacje historyczne, ale także wizualizacje, jak mogły wyglądać pomieszczenia, w których konkretnie się znajdujecie oraz jaką pełniły funkcję i jaka była ich historia.
Prace rekonstrukcyjne zostały docenione i zamek Helfštýn w 2021 roku został uhonorowany Deską Nagrodą Architektoniczną oraz nagrodą Budynek Roku 2021 „za niezwykle przemyślaną rekonstrukcję zabytku uzupełnioną elementami współczesnymi, przeprowadzoną z wielką pokorą i szacunkiem oraz staraniem o jak największe zachowanie pierwotnego, historycznego charakteru całego obiektu”. Lista nagród jest znacznie dłuższa!
Kowalstwo
Zamek Helfštýn oprócz wyjątkowej architektury i ciekawej historii, znany jest także w świecie kowalskim. To właśnie tutaj odbywa się coroczne Forum Kowalskie i Międzynarodowe Spotkanie Kowali Artystycznych Hefaiston. Organizowane jest ono przez Muzeum Comeniusa w Przerowie we współpracy właśnie z zamkiem. W każdej edycji bierze udział choćby kilkuset kowali, a wydarzenie jest uznawane za jedno z najważniejszych w branży na świecie. Podczas wydarzenia, zrekonstruowana zamkowa kuźnia udostępniana jest światowej klasy rysom, który mają tydzień na stworzenie wyjątkowego dzieła. Powstają one od 20 lat, aby ozdabiać zamkowe wnętrza i dziedzińce. Spis powstałych prac znajdziecie poniżej:
| Rok | Tytuł | Autor |
| 1989 | Plastika | Ilja a Jiří Běhalovi |
| Vývěsní štít | Jiří Jurda, Arch. Ladislav Palko | |
| 1990 | Mříž | Milan Michna, Josef Urbánek, Radek Michna |
| 1991 | Bodlák | Pavel Tasovský, Oldřich Bartošek, arch. Aleš Svoboda |
| 1992 | Monstrance | Ivan Šumný, Vlastimil Šmatelka |
| 1993 | Turbion | Dominique Coillard, Stephan Chevalier |
| 1994 | Jurská parodie | Karel Bureš, Petr Kadavý |
| 1995 | Liberatione | Alessandro Ervas, Massimo Pozzebon |
| 1996 | Zrcadlo | Antoni Krukowski |
| Kovářské srdce | Leopold Habermann, Leopold Habermann ml. | |
| 1997 | Kříž | Günter Weber, Stephan Wilhelm, Gerhard Schäfer |
| 1998 | Paganini | ak.soch. Igor Kitzberger, Václav Kitzberger, Kristián Kitzberger, Sebastián Kitzberger |
| 1999 | Směrovka | Cees Rombout, Jos De Graaf, Rein Tupker, Cees Pronk, Frits Kramer, Klaas Kleine, Arie Haksteen, Gerard Daamen |
| 2000 | Spojení | Martin Breidenbach, Josef Breidenbach, Ulrich Walk, Sven Altmann, Christoph Münstermann, Alois Gobmeier, Michael Kirchbichler |
| 2001 | Dekorativní kompozice | Ingo Duisberg, Siegfried Schreiber, Uwe Kramer |
| 2002 | Svícen | Vincent Ostradický, Ján Ostradický, Jozef Bartoš |
| 2003 | Zápas s býkem | Jadran Stenico, Martino Stenico |
| 2004 | Zvonící kinetická plastika | Michael Ernst, Romain Schleich |
| 2005 | Houpačka | Pavel Tasovský, Jaromír Gargulák, Luboš Jan, Dalibor Rybníček, Pavel Tasovský ml. |
| 2006 | Střet energií | Roberto Giordani, Gian Luca Volonterio, Pietrino Dettori, Jiří Baťa |
| 2007 | Dračí lavička | Romain Schleich, Alain Schleich, Luuc Schane, Bauer Sven |
| 2008 | Ležící Amos | Igor Kitzberger, Václav Kitzberger, Sebastián Kitzberger |
| 2009 | Dech větru | Claudio Bottero, Massimiliano Bottero, Jiří Baťa |
| 2010 | Nad hrobem | Leopold Habermann |
| 2011 | Třetí portál | Luboš Krátký, Petr Melichárek, Jiří Němec |
| 2012 | Tíha času | Andrew K. Molinaro, Bob Thomas, Patrick Weiss |
| 2013 | Zrozen ke svobodě | Kheir Aker, Mohammed Aker, Eyad Khalailh, Shlomo Erel, Ammar Kamal |
| 2014 | Zrodil se a zemřel na kovadlině | Ondřej Géla, Jan Braunš, Jan Balner, Stanislav Holík, Patrick Pelgrams, Raf Nulens, Philip Vervoort |
| 2015 | Malá mořská víla | Marian Volentiér, Daniel Klucha |
| 2016 | Kříž | Michal Ptáček, Petr Gajdušek |
| 2017 | Strážce | Illia Popiuk, Sergyi Torulyia, Konstantin Kravchuk, Dmytro Ukraiynskyy |
| 2018 | Vlna | Roberto Magni, Rosario Maglione, Egor Bavykin, František Bláha, Vasyl Gudyma, Antoine Mathey |
| 2019 | Udírna | Jiří Jurda, ml., Jiří Jurda, Michal Jurda, Antoine Mathey |
| 2020 | Jiskření | David Hugo Habermann, Josef Habermann, Matouš Habermann, Lukáš Zadražil, Vojtěch Trnka |
| 2021 | Pítko | Anton Vadovič, Jan Hájek, Jan Hájek ml., Jan Šerák, Petr Soudek |
| 2022 | Tři životy | Radomír Bárta, Ondřej Géla, Patrik Pelgroms, Philip Vervoort, Julian Suitor |
| 2023 | Soumrak myšlení | Lukáš Kučera, Josef Brádler, Jiří Knap, Libor Stačina, František Bláha, Vojtěch Havránek |
Oprócz wspomnianych wydarzeń, na zamku prowadzone są także pokazy kowalskie oraz kursy. Przyjeżdżają na nie sympatycy rzeźbiarstwa z całego świata. Pasję do metalu zobaczycie spacerując po terenie zamku. Wiele elementów związanych z rekonstrukcją – np. kładki, standy z informacjami i inne elementy wystroju są właśnie metalowe co w połączeniu z zamkową cegła i szkle daje bardzo fajny efekt wizualny.
Zamek Helfštýn – elementy metalowe
Zamek Helfštýn – elementy metalowe
Zamek Helfštýn – elementy metaloweCo w okolicy?
Zamek Helfštýn wznosi się nad Bram morawską. To region, w którym znajdziecie sporo ciekawych miejsc. Wśród nich wymienić należy miast Lipník nad Bečvou, Hranice, ze znajdującą się w nich przepaścią, Zbraszowskie jaskinie aragonitowe czy też Uzdrowisko Teplice nad Bečvou. o ile macie więcej czasu to warto odwiedzić także Przerov oraz sam Ołomuniec.
Warto odwiedzić?
Zamek Helfštýn zrobił na nas spore wrażenie. To bardzo duży kompleks, wewnątrz którego możemy podziwiać pozostałości górującej nad okolicą budowli. Różny stan zachowania jego elementów i wielkość sprawiają, iż możecie podziwiać go spokojnie choćby i pół dnia. Dodatkowo interesująca forma rewitalizacji, wplecenie elementów metalowych i piękne widoki sprawiają, iż koniecznie powinniście zaplanować wizytę w tym miejscu!
