Z życia wzięte. "Po odejściu męża zamieszkałam z synem": Po pół roku usłyszałam, iż przeszkadzam w ich małżeństwie i powinnam wynająć pokój u obcych

Nie tę zwykłą, domową, kiedy w nocy tyka zegar i człowiek zasypia. Tylko ciszę, która siedzi na krześle naprzeciwko i patrzy, jak jesz zupę sama, choć zawsze jedliście razem. Ciszę, która kładzie się do łóżka i zostawia po drugiej stronie zimne miejsce.

Przez pierwsze tygodnie chodziłam po mieszkaniu jak po muzeum naszego życia. Dotykałam jego swetra, jego kubka, jego szczoteczki, jakby to były dowody, iż on naprawdę istniał. A potem przyszły noce. Najgorsze, bo wtedy nie było już ludzi, stypy, telefonów, tych wszystkich „trzymaj się”.

Zostałam sama.

Syn przyjechał po miesiącu. Stał w drzwiach, przytulił mnie i powiedział: „Mamo, nie możesz tu być sama. Przeprowadź się do nas. Będzie ci łatwiej”.

Usłyszałam „będzie ci łatwiej” i poczułam ulgę. Ulgę i wstyd, bo matka nie chce być ciężarem, choćby kiedy ma pęknięte serce.

Ja odpowiedziałam: „Nie chcę wam przeszkadzać”.

Syn powiedział: „Nie przeszkadzasz. Jesteś moją mamą. To naturalne”.

Znowu to słowo. Naturalne. Jakby miłość była automatyczna.

Spakowałam się w dwie walizki. Wzięłam zdjęcia, dokumenty, kilka ubrań, różaniec, i ten stary czajnik, bo był „nasz”. Kiedy zamykałam drzwi do mieszkania, miałam wrażenie, iż zamykam całe małżeństwo w pudełku, którego już nie będę mogła otworzyć.

W domu syna pachniało nowością. Ich mieszkanie było inne niż moje. Czyste, ułożone, bez tych śladów życia, które zostawia się przez lata. Synowa powitała mnie uśmiechem, ale uśmiechem cienkim, ostrożnym.

Synowa powiedziała: „Dzień dobry. Proszę się czuć jak u siebie”.

Słowa były miłe. Ton był jak klamka, która jest zimna.

Dostałam mały pokój. Pokój gościnny, z kanapą i szafą, w której pachniało jeszcze detergentem. Postawiłam zdjęcie męża na komodzie. Przez chwilę patrzyłam na jego twarz i szeptałam: „Tylko na chwilę. Tylko żebym nie zwariowała”.

Pierwsze dni minęły spokojnie. Pomagałam w kuchni, sprzątałam po sobie, starałam się być niewidzialna. Wstawałam wcześnie, żeby nikomu nie przeszkadzać w łazience. Jadłam mniej, żeby nie robić zakupów „dla jednej osoby”. Siadałam w swoim pokoju, kiedy oni oglądali film, bo czułam, iż moja obecność psuje ich intymność.

Mówiłam sobie: to normalne. Oni są młodzi. Oni mają swoje życie. Ja jestem tylko gościem.

Tylko iż z czasem ich „swoje życie” zaczęło brzmieć jak „twoje miejsce jest za drzwiami”.

Synowa coraz częściej wzdychała, kiedy wychodziłam z pokoju. Coraz częściej mówiła „u nas” z mocnym naciskiem. Coraz częściej zamykała drzwi do sypialni, jakby zamykała granicę.

Kiedy raz zostawiłam kubek na blacie, synowa spojrzała i powiedziała: „Mamo, u nas się odkłada do zlewu od razu”.

Powiedziałam: „Przepraszam”.

Przepraszałam za wszystko. Za to, iż oddycham. Za to, iż moje kroki słychać. Za to, iż jestem.

Po trzech miesiącach przestałam chodzić do salonu wieczorem. Siedziałam w pokoju jak lokatorka. Zaczęłam zasypiać przy włączonym radiu, żeby nie słyszeć ich śmiechu zza ściany, bo ten śmiech nie był już „nasz”. On mnie bolał.

Po pół roku w kuchni wydarzyło się coś małego, co okazało się wielkie.

Zrobiłam zupę. Zwykłą, warzywną. Taką, jaką robiłam synowi, kiedy miał gorączkę. Chciałam być potrzebna, choć przez chwilę.

Synowa weszła do kuchni, zobaczyła garnek i powiedziała chłodno: „A kto prosił?”.

Ja odpowiedziałam: „Myślałam, iż będzie wam miło. Że wrócicie z pracy i…”.

Synowa przerwała: „My mamy swoje jedzenie. My planujemy. Nie chcę, żebyś nam tu urządzała kuchnię”.

Zamilkłam. Łyżka w mojej dłoni nagle zrobiła się ciężka.

Wieczorem syn zapukał do mojego pokoju. To było dziwne, bo nigdy nie pukał. Zawsze wchodził.

Wtedy wiedziałam, iż coś się kończy.

Usiadł na krześle, ręce splótł jak człowiek, który przyszedł negocjować, a nie przytulić matkę.

Syn powiedział: „Mamo, musimy porozmawiać”.

Ja odpowiedziałam: „Co się stało?”.

On westchnął i przez chwilę patrzył w podłogę. Jakby szukał tam odpowiedzi, jak powiedzieć coś okropnego tak, żeby nie brzmiało okropnie.

Syn powiedział: „Wiesz… ty przeszkadzasz w naszym małżeństwie”.

Słowa uderzyły mnie w brzuch. Zrobiło mi się słabo, jakbym nagle nie miała krwi.

Powiedziałam: „Ja? Przeszkadzam? Ja prawie mnie tu nie ma”.

Syn powiedział szybciej, jakby chciał mnie zagadać, zanim zrozumiem: „Nie chodzi o to, co robisz. Chodzi o samą sytuację. O to, iż jesteś. My nie mamy prywatności. Nie możemy… no wiesz”.

„No wiesz”. Nie wiedziałam. I nie chciałam wiedzieć.

Zapytałam: „I co proponujesz?”.

On przełknął ślinę.

Syn powiedział: „Najlepiej będzie, jak wynajmiesz sobie pokój. U obcych. Tak teraz robią ludzie. To normalne”.

Normalne. Kolejne słowo, które miało być kojące, a zabrzmiało jak wyrok.

U obcych.

Powiedziałam: „Synku… ja jestem obca tutaj?”.

On podniósł wzrok na sekundę, ale gwałtownie go spuścił.

Syn powiedział: „Nie. Mamo, nie przesadzaj. Po prostu… tak będzie lepiej. Dla wszystkich”.

Dla wszystkich. Czyli dla nich. Dla mnie nikt nie pytał, co będzie lepiej.

Poczułam, jak w oczach zbierają mi się łzy. Powstrzymałam je, bo nie chciałam płakać przed nim. Nie chciałam dać mu satysfakcji, iż matka jest problemem emocjonalnym.

Powiedziałam cicho: „Po śmierci taty miałam tylko was”.

Syn odpowiedział: „Właśnie. My ci pomagamy. Ale też mamy prawo do życia”.

Miał prawo. Oczywiście. Tylko dlaczego moje życie miało się zmieścić w wynajętym pokoju u obcych?

Spojrzałam na swój mały pokój. Na walizkę, którą wciąż trzymałam w kącie, bo podświadomie wiedziałam, iż to nie jest mój dom. Na zdjęcie męża. Na różaniec. Na czajnik, który okazał się niepotrzebny.

Powiedziałam: „A gdzie mam iść? Za co?”.

Syn powiedział: „Jakoś. Mamo, masz emeryturę. Pomożemy ci trochę na start. Znajdziesz pokój, nie będzie tak źle”.

Nie będzie tak źle. Jakby chodziło o remont, nie o samotność po raz drugi.

Zapytałam: „A ty będziesz mnie odwiedzał?”.

Syn odpowiedział po chwili: „Oczywiście”.

Ale w jego głosie nie było pewności. Było poczucie ulgi, iż temat się kończy.

Wyszedł, zostawiając mnie w pokoju, który nagle przestał być pokojem, a stał się poczekalnią.

Tej nocy nie spałam. Słyszałam ich rozmowy, ich śmiech, ich kroki. A ja leżałam i myślałam, iż najgorsze w starości nie jest to, iż człowiek słabnie.

Najgorsze jest to, iż staje się niewygodny.

Rano wstałam i poszłam do kuchni. Synowa robiła kawę. Spojrzała na mnie jak na coś, co trzeba przeprowadzić przez mieszkanie jak przez wąski korytarz.

Synowa powiedziała: „No i jak? Zrozumiałaś?”.

Zrozumiałaś. Jakby to była lekcja.

Odpowiedziałam spokojnie: „Zrozumiałam”.

I wtedy zrozumiałam jeszcze coś. Że jeżeli zostanę i będę błagać, stracę resztkę godności. A ja już straciłam męża. Nie stracę siebie.

Usiadłam przy stole i wyjęłam kartkę.

Powiedziałam: „Pomóżcie mi znaleźć pokój. Ale ja chcę coś ustalić”.

Syn przyszedł z pokoju, zdziwiony moją stanowczością.

Syn zapytał: „Co ustalić?”.

Powiedziałam: „Że to nie ja przeszkadzałam w waszym małżeństwie. To wy nie umieliście zrobić miejsca dla żałoby i miłości. I iż ja nie będę udawać, iż to jest normalne. Ja to przyjmuję. Ale nie będę tego nazywać dobrem”.

Syn zamarł. Synowa odwróciła wzrok.

A ja poczułam, iż po raz pierwszy od śmierci męża stoję prosto.

Nie wiem, gdzie zamieszkam. Może naprawdę w pokoju u obcych, z walizką i kubkiem w niebieskie kwiaty. Może będzie zimno i cicho. Może znów usłyszę ciszę, tę samą, którą usłyszałam po pogrzebie.

Ale tym razem będę wiedziała jedno.

Że samotność boli mniej niż życie w domu, w którym jesteś przeszkodą.