„Wyrastają jak grzyby po deszczu”. Piękna i bogata Szwajcaria ma olbrzymi problem. Szemrany biznes „nielegalnych” klanów kwitnie, a ulica milczy

— mówi Alexander Ott, szef policji imigracyjnej w Bernie.

Tanie salony stylizacji paznokci

Prawdopodobnie to właśnie tutaj kumuluje się większość problemów. W tanich salonach paznokci większość pracowników nie tylko pracuje za marne grosze choćby przez dwanaście godzin dziennie. Wielu z nich nie ma również zapewnionego odpowiedniego bezpieczeństwa i higieny pracy — tj. maseczek i rękawiczek. Może to spowodować poważny uszczerbek na zdrowiu.

Słaba organizacja związkowa w branży salonów paznokci znajduje odzwierciedlenie w jedynym szwajcarskim stowarzyszeniu, Swiss Nail Design, w którym reprezentowanych jest tylko 50 studiów w całym kraju. Jednak liczbę salonów szacuje się łącznie na ok. 4300.

Pracownicy „nieregularni” są rekrutowani za granicą, a następnie przemycani do Szwajcarii. W zależności od branży zwykle pochodzą z Azji lub Bliskiego Wschodu. Ludzie stojący za nimi często sami pochodzą z zagranicy. Wietnamczycy dominują w biznesie z tanimi salonami paznokci.

Sklepy z bąbelkową herbatą

Pracownicy, którzy również często są Wietnamczykami, są również wykorzystywani przez swoich szefów w innej gałęzi „nieregularnych”. — Ten sam personel pojawia się również w sklepach z herbatą bąbelkową — tłumaczy Ott o punktach sprzedających modny napój herbaciany z małymi perełkami tapioki, który pochodzi z Tajwanu.

— Te kręgi działają jak legalne firmy, stosując te same metody zarządzania: rozszerzają się na nowe obszary produktów — mówi szef policji imigracyjnej. — Od studiów paznokci po przemysł herbaty bąbelkowej — zaznacza. Wspomina, iż zawsze spotkał tylko sprzedawców herbaty bąbelkowej pochodzenia azjatyckiego.

Salony fryzjerskie

Sytuacja wygląda podobnie w przypadku salonów fryzjerskich. Tutaj również w branży dominują mistrzowie — często całe rodziny lub kręgi krewnych — z zagranicy. — W wielu przypadkach mamy jednak do czynienia z osobami pochodzącymi z Bałkanów lub Syrii — mówi Ott. Nierzadko prowadzą oni kilka salonów fryzjerskich, ale wszystkie są ze sobą powiązane.

Wątpliwe salony fryzjerskie są cierniem w oku Szwajcarskiego Stowarzyszenia Fryzjerów.

— mówi Damien Ojetti, prezes Coiffure Suisse.

Jednym z działań podjętych przez stowarzyszenie było opracowanie zbiorowego układu pracy, który wszedł w życie w marcu 2018 r. Ustanawia on między innymi płace minimalne dla wykwalifikowanych po części i niewykwalifikowanych fryzjerów. Według Ojettiego ułatwia to władzom wnoszenie oskarżeń w przypadku nieprzestrzegania przepisów. Podczas niezapowiedzianej kontroli w Thun BE, na przykład, zgłoszonych zostało 10 z 12 tanich salonów, w których prawo zostało naruszone, cytując jeden z wielu przykładów.

Bary z sziszą

Według policji imigracyjnej bary z sziszą, podobnie jak punkty sprzedaży herbaty bąbelkowej, są wytworem „nieuregulowanego” światka. Ott wyjaśnia, iż ludzie stojący za salonami fryzjerskimi rozszerzyli swoją działalność o bary z sziszą. — Jednak nie tylko tam kontynuują swoją działalność, ale czasami także w budkach z kebabem lub falafelem — podkreśla.

Policja kantonu Aargau jest również świadoma podejrzanych praktyk „nieregularnych”.

— mówi Blickowi rzecznik policji Daniel Wachter. Zwłaszcza salony fryzjerskie i bary z sziszą okazują się miejscami odosobnienia i punktami wyjścia dla przestępstw, takich jak handel narkotykami lub przestępstwa przeciwko mieniu, zauważa.

Duża liczba niezgłoszonych przypadków

Trudno jest określić, ile jest takich sklepów, barów i salonów. Firmy są rejestrowane jako całość — jeżeli w ogóle — więc nie jest możliwe ustalenie, kto działa legalnie, a kto nie. Ott potwierdza, iż liczba niezgłoszonych przypadków „nielegalnych imigrantów” jest niezwykle wysoka. Potwierdzają to zarówno berneńska policja imigracyjna, jak i policja kantonu Aargau.

Przedstawiciele władz mówią to samo: chcą mieć oko na „nieregularnych”. Ponieważ za ich tanimi ofertami kryją się cierpiący pracownicy — i podczas gdy ich klienci wolą oszczędzać pieniądze, pracownicy muszą płacić za to wysoką cenę.