Rysy to wyniosły szczyt tatrzański, usytuowany w punkcie zwornikowym głównej grani Tatr. Od zachodu podochodzi do niego grań biegnąca od przełęczy Liliowe przez Świnicę, Szpiglasowy Wierch, Mięguszowieckie Szczyty i Wołowy Grzbiet.
Natomiast w kierunku południowo — wschodnim biegnie długa grań głównego grzbietu do Wysokiej, gdzie zmienia kierunek i prowadzi do Ganku i następnie ku Zadniemu Gerlachowi.
Informacje o Rysach
Od Rysów będących szczytem zwornikowym ku północy biegnie jeszcze trzecia grań, w której znajdują się Niżnie Rysy oraz Żabie Szczyty, przez które przebiega granica między Polską a Słowacją.
Rysy są trójwierzchołkowym rozległym masywem, z czego najniższy ma 2473 m a najwyższy wierzchołek środkowy ma 2503 m i leży całkowicie po Słowackiej stronie.
Najbardziej znanym wierzchołek o wysokości 2499 m, wznoszący się na granicy polsko — słowackiej, jest najwyższym szczytem Polski. Co interesujące żaden z wierzchołków nie doczekał się odrębnej nazwy, co w przypadku tak znacznego szczytu jest ewenementem. Obszerny masyw Rysów wznosi się pomiędzy trzema dolinami: Rybiego Potoku, Ciężką i Żabich Stawów.
Od strony Morskiego Oka Rysy przedstawiają się dość niepozornie, ponieważ są zasunięte za Niżnie Rysy które, chociaż niższe wyglądają na wyższe.
Dzięki korzystnemu położeniu i wysokości szczytu widok z kulminacji Rysów uznawany jest za jeden z najpiękniejszych. Można stąd oglądać jedną z najrozleglejszych tatrzańskich panoram szczytowych. Widać stąd większość ważniejszych wierzchołków Tatr, mnóstwo dolin oraz kilkanaście stawów. Szczególnie imponująco prezentuje się widok na wschód. Na pierwszym planie maluje się Wysoka i Ciężki Szczyt, na lewo najwyższy szczyt całych Tatr — Gerlach, a na jego tle Ganek z wyraźną galerią Gankową. Po polskiej stronę panorama obejmuje całe Tatry, Podhale, Beskidy i Pieniny.
Przez Rysy przebiega czerwono znakowany szlak, łączący Toporową Cyrhle z Doliną Mięguszowiecką przez Dolinę Rybiego Potoku. Wierzchołek przeważnie zdobywa się, rozpoczynają wycieczkę od Morskiego Oka.
Tłumnie odwiedzany szczyt jest najwyżej położonym punktem w całych Tatrach, dostępnym znakowanym szlakiem turystycznym. Do ciekawostek należy również fakt, iż przejście to jest najwyżej położonym przejściem granicznym w całych Karpatach.
Wspinaczka szlakiem wymaga użycia rąk przy pomocy ubezpieczeń — łańcuchów i klamer. Przy podchodzeniu pomocne moze być zestaw do autoasekuracji czyli uprząż
oraz lonże z karabinkami, takie jak tutaj...
Wyjście tędy należy do poważniejszych wycieczek i powinna być podejmowana tylko przez osoby posiadające pewne doświadczenie górskie i umiejętność we wspinaniu się po skałach. Droga nie jest trudniejsza niż na Zawrat, ale zdarzają się tam częste wypadki. W warunkach zimowych, które w tym miejscu mogą utrzymywać się choćby do końca czerwca, należy posiadać odpowiedni sprzęt i umiejętność jego używania.
Zimą wycieczka na Rysy bez umiejętności i doświadczenia w poruszaniu się po śniegu i lodzie, używania czekana i raków oraz wiedzy na temat zagrożeń górskich nie powinna być podejmowana.
Trochę historii
Pierwsze znane wejście 30 lipca 1840 należało do Ede Blásy wraz z przewodnikiem ze Stwoły, natomiast pierwszego zimowego wejście dokonał Theodor Wundt i przewodnik Jakob Horvay w 1884 r. znad Popradzkiego Stawu.
Na szczyt wszedł Stefan Żeromski a w 1899 r. razem z mężem Maria Skłodowska — Cure.
W latach 1913-1914 Rysy zdobył Włodzimierz Uljanow znany jako Lenin. Na cześć tego wyjścia na wierzchołku znajdowała się tablica upamiętniająca właśnie Lenina, była ona wielokrotnie niszczona przez polskich taterników. W czasach komunizmu władze czechosłowackie dla uczczenia wodza rewolucji organizowały masowe wejścia zw. „międzynarodowymi wejściami młodzieży na Rysy”.
Skąd wzieła się nazwa Rysy
Nazwa Rysów wbrew temu, co się często podaje, nie wywodzi się ani od długiej ukośnej „rysy” biegnącej wzdłuż grzędy, ani również od rysia. Rodowód nazwy sięga czasów, gdy Tatry były dopiero odkrywane przez pasterzy i turytów, a spora część Tatr była nienazwana.
Rysy nazywano niegdyś razem Niżnie Rysy, Wyżni Żabi Szczyt i Żabiego Mnicha, liczne żleby przecinające zbocza i ściany w rejonie Morskiego Oka nazywano wtenczas rysami. Dopiero z czasem nazwa Rysy została przeniesiona na obecny szczyt, prawdopodobnie z powodu wyróżniającego ich masyw wielkiego żlebu, nazywanego „rysą”.
Rysy są wyjątkowe ze względu na wartości botaniczne w pasie 2483-2503 m znaleziono tutaj aż 63
gatunki roślin kwiatowych.
Wycieczka na Rysy od Polskiej strony
Wybierając się na Rysy, należy mieć obycie z górami, niewrażliwość na ekspozycje, odpowiednią kondycję fizyczną oraz posiadać odpowiedni ubiór i sprzęt. Przed wycieczką zachęcamy do przeczytania praktycznych informacji dotyczących bezpiecznego wyjścia na Rysy.
Od schroniska 5 km, różnica wniesień wynosi 1100 m, czas to 3,5 h w górę, 3 h z powrotem.
Wycieczkę na najwyższy szczyt Polski najlepiej zaplanować z noclegiem w schronisku obok Morskiego Oka i stąd ruszyć w godzinach porannych, możliwie jak najwcześniej.
Od budynku schroniska schodzimy w dół nad Morskie Oko, następnie z lewej strony jeziora idziemy ścieżką prowadzącą u stóp stromych zboczy Żabiego Szczytu Niżniego górującego 700 m wyżej. Dochodzimy do miejsca, w którym szlak zaczyna piąć się na 190-metrowy próg Czarnego Stawu Pod Rysami.
Na progu znajduje się żelazny krzyż z 1832 r., upamiętnia wizytę nad Morskim Okiem biskupa tarnowskiego Zieglera (na początku krzyż stał nad Morskim Okiem). Krzyż z tatrzańskiego żelaza wystawił proboszcz Poroniański.
Przy stawie odchodzi zielono znakowany
szlak prowadzący na Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem.
Czarny Staw Pod Rysami jest typowym jeziorem polodowcowym. Jego otoczenie ciemne i ponure pogłębia ciemna barwa jeziora, będąca wynikiem porośnięcia skał w wodzie przez sinice. Staw ma ponad 20 ha powierzchni i 76 m głębokości co daje mu drugie miejsce pod tym względem ze wszystkich jezior w Tatrach.
Z Czarnego Stawu na Rysy
Szlak na Rysy biegnie z lewej (wschodniej) strony Czarnego Stawu, po jego przeciwnej stronie popularna wśród taterników 500-metrowa ściana Kazalnicy Mięguszowieckiej.
Po obejściu stawu szlak biegnie pod górę, coraz stromiej, przekraczając nachylenie 30 stopni, urwistymi upłazkami wspina się Długim Piargiem. Następnie wśród rumowisk ku wschodowi wchodzimy do Piarżystego Kotła pod Rysami.
Stromizna staje się większa, pokonujemy stromo nachylone płyty niekiedy pod kątem 40 stopni. Za sprawą okolicznych szczytów słońce tu nie dociera, możemy w tym miejscu spodziewać się częstych oblodzeń, przy wspinaczce pomocne będą sztuczne ułatwienia.
Po remoncie przeprowadzonym we wrześniu 1994 r. na szlaku na Rysy zamontowano łańcuchy o łącznej długości 360 m oraz wykuto 70 stopni w skale. Wspinamy się trudnym, eksponowanymi popodcinanymi urwiskami płytami i żlebami w otoczeniu 100-metrowych ścian od Żabiego Wyżniego poprzez Niżnie Rysy, Rysy aż do Wołowego Grzbietu.
Na północ od szlaku, równolegle do naszej trasy biegnie długi, skośny żleb wypełniony śniegiem tzw. „rysa”. Po pewnym czasie wchodzimy na grań, łączącą Rysy z Niżnimi Rysami. Dość trudnym siodełkiem przechodzimy ponad charakterystyczna „rysą”, docieramy na Rysy.
Spojrzenie z góry na Morskie Oko i satysfakcja, iż stamtąd wyszło się na wierzchołek, pokonując 1100 m przewyższenia, to przeżycie do zapamiętania na zawsze. Ponieważ szczyt jest bardzo popularny w sezonie, na wierzchołku możemy spodziewać się sporej ilości osób.
Zejscie z Rysów na Słowacką stronę
Zejść z góry można na Słowację lub z powrotem drogą, którą wyszliśmy. W trakcie powrotu należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ zejście jest o wiele trudniejsze od wspinaczki.
Zdobycie Rysów od strony słowackiej jest łatwiejsze. Prowadzi tamtędy znakowany szlak turystyczny swój początek mający przy Popradzkim Stawie. Biegnie obok Chaty pod Rysami, przez Przełęcz Wagę, a stamtąd bezpośrednio na szczyt.
Na Rysach jest przejście graniczne ze Słowacją. Przekraczając je dobrze wiedzieć, iż Tatry słowackie są zamknięte od 1 listopada do 15 czerwca.
Źródło:
„Wielka Encyklopedia Tatrzańska” Zofia i Witold H. Paryscy
„Tatry Polskie przewodnik” Józef Nyka
