Szczyt o bardzo charakterystycznym piramidalnym kształcie nazywanym niekiedy polskim Matterhornem. Kościelec jest szczytem pokaźnej grani skalnej, ciągnącej się od Zawratowej Turni w pobliżu Świnicy. Ten główny szczyt masywu Kościelców, jest niższy niż sąsiedni Zadni Kościelec, od którego oddziela go Kościelcowa Przełęcz.
Położenie Kościelca
Grzbiet Kościelców dzieli Dolinę Gąsienicową na dwie części: Czarną Dolinę Gąsienicową (wschodnią) z Czarnym Stawem Gąsienicowym i Zmarzłym Stawem oraz Zieloną Dolinę (zachodnią) z grupą stawów m.in. Zielonym, Zadnim i Długim. Kościelec opadając stromą granitową płytą ku Przełęczy Karb, tworzy płaską 300-metrową ścianę, którą poprowadzony jest szlak turystyczny.
Szczyt pod względem taternickim jest obiektem bardzo atrakcyjnym, wiodą na niego drogi od łatwych do skrajnie trudnych. Niezwykle istotny dla historii polskiego taternictwa, jak również tragiczny. W tym miejscu większość taterników pobierała pierwsze nauki, tutaj również niektórzy tragicznie kończyli swoją karierę. m.in. Mieczysław Śwież, Jan Długosz.
Strzelisty szczyt zbudowany z granitu jest charakterystycznym punktem w panoramie szczytów otaczających Halę Gąsienicową. Nazwa Kościelca prawdopodobnie wywodzi się od podobieństwa do dachu kościoła. Na szczyt prowadzi czarno znakowana ścieżka, decydując się na wycieczkę, należy być niewrażliwym na ekspozycję i mieć obycie z górami. Wycieczka na Kościelec nie jest specjalnie trudna ani zbyt męcząca za to dająca wiele wrażeń.
Na Halę Gąsienicową
Głównym punktem rozpoczęcia wycieczki na Kościelec jest schronisko turystyczne „Murowaniec” na Hali Gąsienicowej, do którego można dotrzeć z zakopiańskich Kuźnic oraz z Brzezin. Z Kuźnic do schroniska prowadzą łączące się na Przełęczy między Kopami dwa szlaki piesze: szlak żółty Doliną Jaworzynki oraz szlak niebieski przez Boczań i Skupniów Upłaz. Następnie droga wiedzie pośród kosodrzewiny przez Rówień Królową i sprowadza na Halę Gąsienicową.
Od schroniska „Murowaniec” gdzie znajduje się węzeł szlaków turystycznych, należy dotrzeć na Przełęcz Karb. Można to zrobić z dwóch stron od Doliny Czarnej Gąsienicowej lub Doliny Zielonej Gąsienicowej.
Obok Czarnego Stawu Gąsienicowego
Od „Murowańca” szlak koloru niebieskiego prowadzi pośród kosodrzewiny wschodnim zboczem Małego Kościelca na próg Czarnego Stawu. Jest to bardzo popularna trasa wycieczkowa w Tatrach Polskich, której celem przeważnie jest Czarny Staw Gąsienicowy. Zwykle w weekendy i w okresie wakacyjnym wędrują tutaj rzesze turystów.
Kamienisty chodnik prowadzi przez murawy, kosodrzewinę i piargi, a następnie do trawiastej depresji na zboczach Małego Kościelca. Poniżej ścieżki stoi granitowy głaz z napisem upamiętniający śmierć Mieczysława Karłowicza, który zginął w tym miejscu zimą pod lawiną śnieżną.
Był to pierwszy zimowy turystyczny wypadek śmiertelny w Tatrach, a jeden z dwóch przed pierwszą wojną światową, drugi miał miejsce po stronie słowackiej. Śmierć Karłowicza była jednym z głównych impulsów przyspieszających decyzję Mariusza Zaruskiego o konieczności utworzenia profesjonalnej służby ratowniczej (TOPR).
Czarny Staw Gąsienicowy jest największym zbiornikiem wodnym w Dolinie Gąsienicowej i zajmuje piąte miejsce pod względem powierzchni wśród wszystkich tatrzańskich jezior. Znajduje się na wysokości 1622 m u podnóży wschodniej ściany Kościelca. Powierzchnia stawu sztucznie zarybionego wynosi 17,8 ha a głębokość 51 m.
Na ryglu skalnym nad Czarnym Stawem odchodzi ścieżka koloru czarnego prowadząca na Przełęcz Karb. Ścieżka wije się w zaroślach kosodrzewiny, w górnej swojej części pokonuje krótkimi zakosami wschodnie zbocze Małego Kościelca. Po stromych trawiasto-kamiennych upłazach ścieżka wyprowadza na siodełko w grani Małego Kościelca, skąd granią pośród wspaniałych widoków 200 m w stronę niżej położonego wcięcia Karbu.
Przełęcz Karb
Jest płytką, asymetryczną przełęczą leżącą pomiędzy północnym zboczem Kościelca a skalistym zwieńczeniem porośniętego kosówka grzbietu Małego Kościelca. Dawniej na Karb wychodzono wprost żlebem widocznym znad Czarnego Stawu Gąsienicowego. w tej chwili szlak doprowadza do przełęczy częściowo grzbietem Małego Koscielca
Na Karb prowadzą znakowane ścieżki z obu gałęzi Gąsienicowej Doliny, od Zielonego Stawu i Czarnego Stawu Gąsienicowego. Jest to najdogodniejsze połączenie obu gałęzi Doliny Gąsienicowej, mogące stanowić osobny cel wycieczki.
Będąc w tym rejonie warto przebyć tę piękną trasę.
Wycieczka przez Dolinę Zieloną Gąsienicową
Od schroniska „Murowaniec” wyruszamy trasą w stronę Kasprowego Wierchu, za znakami czarnymi, którymi przez pewien czas towarzyszą żółte. Nieopodal budynku dolnej stacji wyciągu w Kotle Gąsienicowym ścieżki rozchodzą się, tutaj należy skręcić w lewo i podążać ścieżką koloru czarnego. Po chwili dochodzimy do Zielonego Stawu Gąsienicowego dawniej zwanego Suczy, największego ze wszystkich stawów w tej części Doliny Zielonej Gąsienicowej.
Za stawem kolejne rozwidlenie, tu należy skręcić w lewo i podążać szlakiem niebieskim. Od tego miejsca ścieżka wznosi się coraz wyżej pośród kosodrzewiny i dużych głazów skalnych aż na Przełęcz Karb. Wycieczka przez tę gałąź Doliny Gąsienicowej może stanowić cel osobnej wycieczki, podczas której mamy okazję zobaczenia wielu ciekawych i malowniczych miejsc tego „pojezierza tatrzańskiego".
Z Karbu na Kościelec
Od Przełęczy Karb na szczyt Kościelca prowadzi żółto znakowana ścieżka, którą po zdobyciu wierzchołka schodzi się z powrotem. Znakowany szlak poprowadzony jest po głazach i gładkich płytach granitowych, przeciętych paroma progami. Droga jest stroma, kilka razy pokonuje płyty skalne, żebra i kominki, a pod samym szczytem kilkumetrowy próg skalny wyprowadza na wierzchołek. Drogą tą wychodzono na Kościelec już od roku 1854, a może i dawniej.
Wyjście na szczyt trwa przeciętnie ok. 50 minut.
Droga miejscami wymaga użycia rąk, w trakcie zejścia należy być szczególnie uważnym i ostrożnym. Podczas wycieczki należy zachować uwagę, gdyż spadające kamienie mogą stanowić spore zagrożenie. Należy wiedzieć, iż trasa prowadząca na Kościelec przy zalodzeniu, we mgle lub w trakcie burzy może być bardzo niebezpieczna.
Na samym wierzchołku jest dość ciasno, partia szczytowa otoczona przepaścistymi ścianami. Kościelec jest wspaniałym punktem widokowym, ze szczytu rozpościera się przepiękny widok na granie w otoczeniu Świnicy oraz na całą Halę Gąsienicową. Na południe biegnie postrzępiona grań, łącząca Kościelec z Zadnim Kościelcem, popularna droga dostępna dla taterników.
Jest to jedyny szczyt, z którego można oglądać bodaj wszystkie Stawy Gąsienicowe. Z Kościelca dobrze widać szczyty, przez które biegnie Orla Perć. Za Małym Kozim Wierchem i Kozim Wierchem widnieją wierzchołki Rysów, Wysokiej i Mięguszowieckiego Szczytu.
Przy dobrej przejrzystości po stronie północnej widoczne jest również Zakopane i Podhale.
