Wybierając się i planując wycieczkę w Tatry, warto znać zagrożenia, jakie tu można spotkać i jak ich uniknąć. Dobrze również wiedzieć jaki ubiór i wyposażenie zabrać na tatrzańskie szlaki.
Zagrożenia w Tatrach
Tatry przekraczają 2600 metrów nad poziom morza, tak więc to są naprawdę wysokie góry ze wszystkimi niebezpieczeństwami. Możemy spodziewać się nagłego załamania pogody, śniegu w środku lata, burzy z piorunami na szczytach, nagłej mgły, lawin śnieżnych i kamiennych, jak również porywistych wiatrów. Warto wiedzieć jak się zachować, gdy nagle zmieni się pogoda. Zamieszczamy tutaj przykładowe zagrożenia, z jakimi możemy spotkać się na wycieczkach w Tatrach.
Lawiny
Jest to jedno z największych zagrożeń w zimie. Lawiny powstają w wyniku wielu czynników i najwięcej ich schodzi w terenie o nachyleniu od 20 do 50 stopni. Długotrwałe i mocne opady śniegu zwiększają prawdopodobieństwo zejścia lawin.
W okresie zimowym TOPR ogłasza dla terenu Tatr 5-stopniowe zagrożenie lawinowe. Z czego I stopień jest nieznaczny a 5 stopień bardzo dużym zagrożeniem. Należy pamiętać, iż przy dużej pokrywie śnieżnej lawina może zejść wszędzie choćby na stoku, który do tej pory uważany był za bezpieczny.
Ważne!
Przed wyjściem w góry sprawdź aktualny stopień zagrożenia lawinowego np. na stronie internetowej TOPR, czytaj ogłoszenia w schroniskach i treść ostrzeżeń na tablicach przy wejściu na szlak.
Jeżeli wybierasz się zimą w wyższe partie gór, zabierz ze sobą ABC lawinowe (detektor, łopatę i sondę lawinową). Stosuj się do zakazów wejścia na szlaki zamknięte dla ruchu turystycznego.
Burze
Jest to najgroźniejsze zjawisko, z jakim możemy spotkać się w czasie tatrzańskiego lata.
Burze w górach najczęściej występują w czerwcu oraz lipcu w godzinach popołudniowych, dlatego planując wycieczkę, warto rozpocząć ją wcześnie rano.
Gdy zauważymy najdrobniejsze oznaki zbliżających się wyładowań, powinnyśmy jak najszybciej, najbliższym szlakiem nie zwlekając ani chwili zejść ze szczytu bądź grani w dolinę. W przypadku zaskoczenia przez burzę nie wolno chować się w skalnych żlebach opierać o skałę, chronić pod skalnymi okapami. Najlepiej przykucnąć bądź usiąść na plecaku podkurczając nogi. Większe grupy powinny się rozproszyć i nie siadać obok siebie.
Ważne!
Przed planowaną wycieczką sprawdź aktualną prognozę pogody. W dzisiejszych czasach prognozy pogody są aktualizowane na bieżąco i opierając się na nich, można odpowiednio zaplanować wycieczkę.
Mgła
Często może pojawić się podczas wycieczki i uniemożliwić bądź zakłócić orientacje w terenie i stwierdzenia miejsca pobytu. Wyjątkowo niebezpieczna jest mgła w zimie, kiedy to biały kolor śniegu zlewa się z bielą mgły.
W momencie, kiedy ciężko jest zobaczyć cokolwiek w odległości metra, nie możemy określić położenia w terenie kierunku, w którym szliśmy, jak również nachylenia stoku, na którym jesteśmy. Gęsta mgła szczególnie groźna jest na grani, gdzie w razie zgubienia szlaku możemy spaść w przepaść.
Ważne!
Gdy w górach zastanie nas mgła, starajmy się zapamiętywać charakterystyczne szczegóły na szlaku. W razie zgubienia próbujmy dotrzeć do ostatniego miejsca o znanej lokalizacji, a następnie powrócić już znanym szlakiem.
Wiatr
Wiejący w Tatrach z dużą siłą istotnie wpływa na zmniejszenie sprawności organizmu człowieka. Długotrwałe działanie wiatru powoduje wychłodzenie organizmu.
Dni bezwietrzne w Tatrach należą do rzadkości, występuje tu bardzo silny wiatr zwany halnym. W krajach alpejskich zwany fenem jest charakterystycznym wiatrem występującym we wszystkich górskich rejonach świata.
Przeciętna prędkość wiatru halnego na grani wynosi 80-100 km/godz., a jego porywy często dochodzą do 140-150 km/godz. Przy tak silnym wietrze trudno utrzymać się na nogach a pokonywanie wysokogórskich szlaków jest praktycznie niemożliwe i grozi przewróceniem lub wręcz zdmuchnięciem w przepaść.
Poruszając się w niższych terenach leśnych (regiel górny oraz regiel dolny) jesteśmy narażeni na przygniecenie przez łamane wiatrem i wywracające się drzewa lub uderzenie spadającymi gałęziami.
Ważne!
Gdy wieje silny wiatr zrezygnujmy z planowanej wycieczki w góry i pozostańmy w miejscu zamieszkania !
Temperatura
Zimno — na najwyższych szczytach przeważnie temperatura jest mniejsza niż u stóp gór. Im wyżej wyjdziemy, tym temperatura będzie niższa, o 0,6°C na 100 m. Niskiej temperatury w górach nie należy lekceważyć, ponieważ długie przebywanie w niskiej temperaturze powietrza dodatkowo przy wysiłku fizycznym przyczynia się do wychłodzenia organizmu a w okresie zimy również do odmrożeń.
Słońce — miły towarzysz górskich wędrówek niejednokrotnie może być przyczyną oparzeń, udaru słonecznego, a zimą, kiedy jest dużo śniegu czasowego uszkodzenia wzroku. Słońce w okresie zimowo-wiosennym ogrzewając stoki pokryte śniegiem, powoduje duże zagrożenie lawinowe.
Ważne!
Idąc na wycieczki w góry bądź odpowiednio ubrany. Dobra odzież i obuwie powinny skutecznie chronić przed zimnym wiatrem, przemoknięciem a w zimie przed mrozem. Nie wychodź bez okularów przeciwsłonecznych i zawsze miej nakrycie głowy.
Poślizgnięcia
W czasie wycieczek górskich często zdarza się, iż kamienie są śliskie, np. po opadach deszczu lub przy niższej temperaturze, kiedy to występują oblodzenia.
Nawet w okresie letnim nierzadko w wyższych partiach gór zmuszeni będziemy do pokonywania zlodowaciałych płatów śniegu, które mogą być przyczyną niebezpiecznych upadków.
Ważne!
Wybierając się w wyższe partie Tatr, koniecznie ubierajmy odpowiednie obuwie
z twardą podeszwą typu Vibram, pomocne mogą być również kije trekingowe. W zimie niezbędne będą raki i czekan. Pamiętajmy, iż do bezpiecznego chodzenia w rakach potrzebne są umiejętności i doświadczenie.
W Tatrach zetknąć można się z wszystkimi zagrożeniami przypisywanymi górom wysokim, dlatego wędrówki wymagają odpowiedniego przygotowania. Wybierając się w góry, należy zabrać ze sobą telefon komórkowy z naładowaną baterią. Dzwoniąc po pomoc z telefonu komórkowego, pamiętać należy, iż możemy się znaleźć w zasięgu sygnału operatorów słowackich.
Warto w swoim telefonie zapisać numer alarmowy do Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.
(TOPR) (+48) 601 100 300
Ubranie i ekwipunek w Tatry
Jako przewodnik tatrzański często słyszę pytania, co ubrać na wycieczkę w góry? Dobry ubiór to podstawa udanej wycieczki i musimy wiedzieć, iż w Tatrach w miesiącach wakacyjnych w ciągu jednej godziny możemy przeżyć wszystkie pory roku.
Będąc w górach, należy pamiętać, iż piękny słoneczny poranek może zamienić się w pochmurny zimny i ulewny dzień, dlatego istotne jest zabezpieczenie się przed zimnem, wiatrem i deszczem.
Poniżej zamieszczam ogólne porady dotyczące ekwipunku i ubioru na górskie wycieczki.
Odzież
Nasze ubranie powinno składać się z kilku warstw i być przygotowane na każdą zmianę pogody, jaką możemy spotkać w czasie wędrówki górskimi szlakami.
Bielizna
Najlepiej, żeby była to tzw. bielizna oddychająca, czyli termoaktywna. Dzięki takiej bieliźnie organizm w czasie wysiłku, jakim jest wędrówka górska, zachowa odpowiednią temperaturę ciała zarówno w warunkach zimowych, jak i w warunkach letnich, gdyż bielizna tego typu nie doprowadza do przegrzania się pewnych partii ciała.
Polar
Kurtki polarowe to często stosowany element ubioru w góry. Kurtka bądź bluza polarowa jest ciepła i oddychająca, ale niestety nie chroni przed wiatrem i deszczem. W zimne dni polar warto ubierać jako warstwę pod kurtkę przeciwdeszczową i nieprzewiewną typu Gore -Tex.
Softshell
Kurtka typu soft shell ma niewątpliwie wiele zalet, a główną jest ich wszechstronność. Softshelle charakteryzują się lekkością, są nieprzewiewne i do pewnego momentu wodoodporne. Materiał, z którego są uszyte, mają wysoką oddychalność i dobrą termikę, odporność na zabrudzenia i łatwo się je czyści.
Spodnie
Najlepiej, żeby były w miarę lekkie, oddychające i nie krepowały nam ruchów w czasie marszu, zwłaszcza na stromych podejściach. Warto zainwestować w spodnie z matriałow elastycznych.
Kurtka przeciwdeszczowa
Dobra kurtka przeciwdeszczowa jest niezbędną częścią odzieży jaką, powinnyśmy zabrać na górskie wycieczki. Najlepsze kurtki posiadają membranę np. Gore Tex, a co za tym idzie, łączą funkcje przeciwdeszczowe z wysoką oddychalnością. o ile nie posiadamy tego typu okrycia, zabierzmy ze sobą, chociaż zwykłą pelerynę przeciwdeszczową.
Nakrycie głowy
W górach nie należy zapominać o ochronie głowy. W czasie ciepłych słonecznych dni powinnyśmy nosić czapkę z daszkiem, chustę typu buff bądź kapelusz a w chłodne dni ciepłą czapkę najlepiej nieprzewiewną.
Obuwie
To niewątpliwie najważniejsza część ubioru górskich wycieczek. Powinno być dobrze dopasowane i wygodne.
Do chodzenia dolinami wystarczą zwykłe "adidasy", natomiast w wyższych partiach gór powinnyśmy mieć mocne i wygodne buty z twardą podeszwą o dobrej przyczepności do podłoża.
Najlepiej by były powyżej kostki, co skutecznie zabezpiecza przed jej skręceniem bądź zwichnięciem. Przed wyruszeniem na wycieczkę warto buty zaimpregnować, aby nie przemakały. Zdecydowanie odradzam buty z miękką podeszwą, trampki, buty na obcasie i klapki.
Skarpety
Wydawałoby się, iż to mało istotna część ubioru, nic bardziej mylnego. W górach odpowiednio dobrane skarpetki zabezpieczą nogi przed obtarciami i bolesnymi bąblami na stopach. Tutaj również warto zakupić skarpety termoaktywne, odprowadzą one nadmiar potu i nogi pozostaną suche.
Plecak
Ważnym elementem ekwipunku jest
wygodny plecak, najlepiej o pojemności między 20-30 L. Dobrze, żeby miał pas biodrowy, który w czasie wycieczki przejmie część ciężaru z ramion. Istotny jest pokrowiec przeciwdeszczowy, dzięki któremu w razie opadów ochroni zawartość plecaka przed zamoknięciem.
Co powinno znaleźć się w plecaku
Na pewno powinnyśmy zabrać coś do jedzenia i do picia a w chłodniejsze dni termos z ciepłym płynem. Warto spakować podręczną
apteczkę turystyczną z podstawowym wyposażeniem (z bandażem elastycznym, środkami przeciwbólowymi i plastrami opatrunkowymi) oraz latarkę bądź czołówkę. Nie zaszkodzi mieć w plecaku mapy turystycznej. Bardzo ważne jest odpowiednie ułożenie ekwipunku w plecaku.
Kije Trekkingowe
Dużym ułatwieniem w czasie wędrówek są turystyczne kijki trekingowe, które odciążają kręgosłup, jak również ułatwiają utrzymanie równowagi, mają także wpływ na szybsze tempo marszu.
