Wilk obok niedźwiedzia i rysia należy do największych drapieżników, jakie występują na terenie Tatr. Istnieją niewielka szanse na spotkanie tego zwierzęcia, jego ostoją są przede wszystkim zwarte kompleksy leśne, gdzie nie docierają szlaki turystyczne.
Charakterystyka wilka
Wilk jest największym przedstawicielem psowatych i należy do rzędu drapieżnych. Jego sylwetka nie różni się od sylwetki dużego psa. Długość głowy i tułowia może sięgać 100-130 cm ogona 30-50 cm, a wysokość w kłębie do 90 cm. Masa ciała 30-70 kg samiec, czyli basior jest większy od samicy, czyli wadery.
Sierść wilka jest długa, przeważnie szara, w zimie znacznie gęstsza niż latem, wyglądem przypomina syberiana husky.
Jedną z cech rozpoznawczych wilka jest niebyt długi, puszysty, zawsze prosty i opuszczony ogon. Posiada okazałe uzębienie z dużymi kłami i potężnymi łamaczami. Wilk polujący w stadzie wyje i skowyczy, rzadko wydaje dźwięki podobne do szczekania psa. Wycie służy do komunikacji między osobnikami watahy oraz zaznaczenia swojej obecności i odstraszenia wilków z obcych stad.
Wilk jest zwierzęciem o dużej żywotności i ruchliwości, ma prężne żylaste ciało oraz długie nogi, dzięki którym może godzinami wytrwale ścigać ofiarę. Posiada doskonale wykształcone zmysły: wzrok, słuch i węch. Jego nos należy do jednych z najlepszych organów zmysłu w świecie zwierząt.
Środowisko i tryb życia
Wilki trzymają się dużych obszarów leśnych tak na niżu, jak i w górach, unikając miejsc o wysokim zagęszczeniu infrastruktury drogowej i przemysłowej. Starają się trzymać od ludzi z daleka, jednak w nocy wykorzystuje obszary użytkowane przez człowieka. To bardzo inteligentne zwierzęta potrafią w dużej mierze dostosować swój tryb życia do warunków lokalnych.
Podstawową jednostkę społeczną wilków stanowi grupa rodzinna, zwana watahą. W Polsce wielkość takiego stada wynosi od 2 do 10 osobników, przeważnie jest to 4-5 sztuk. Wielkość areału wilczego stada wynosi od 100 do choćby 300 km kw. Grupa spędza większość czasu w centrum swojego terytorium, tereny na obrzeżach odwiedza stosunkowo rzadko, ale regularnie. Swój rewir znakują moczem, odchodami oraz drapaniem ziemi pazurami tylnych łap. Wilk przenosi się z miejsca na miejsce, natomiast w okresie wychowu szczeniąt dłużej przebywa w jednej okolicy. Największa aktywność przypada nad ranem i po zmierzchu.
Wilki są bardzo bystre i inteligentne, a przy tym towarzyskie. Są zwierzętami społecznymi, w stadzie tworzą się struktury socjalne i każdy osobnik ma odpowiednią rolę do wypełnienia. Na czele watahy stoi najsilniejszy samiec zwany basiorem wraz z samicą zwaną waderą. Podczas polowania poszczególni członkowie stada wspólnie współpracują, goniąc ofiarę lub po rozdzieleniu na mniejsze grupy, aby osaczyć ją. Po upolowaniu zdobycz jest dzielona między wszystkie wilki odpowiednio do zajmowanej pozycji w stadzie. W okresie zimy wilki łączą się w większe stada, wiosną wataha zwykle rozpada się na poszczególne pary lub grupy rodzinne.
Rozród
Do rozrodu przystępują jedynie przewodzące stadu basior i wadera, będące niżej w hierarchii wilki się nie rozmnażają. Ruja zwana cieczką przypada zimą na okres od lutego do marca, a szczenięta przychodzą na świat przeważnie w maju. Samica rodzi od 4 do 7 młodych, ale do zimy przeżywa przeważnie 1 na 3.
Młode wilki potrzebują długotrwałej opieki i ochrony, gdy po ok. 6 miesiącach nie staną się samodzielne. Do tego czasu opiekują się nimi obydwoje rodziców, a czasami choćby inni członkowie stada. W czasie wychowu wilki wykorzystują jedną do kilku nor, co pewien czas przenosząc lub przeprowadzając młode.
Polują z dala od rodzinnego gniazda, aby nie zwracać uwagi potencjalnych wrogów. Na obszarze Tatr zakładają gniazda pod wykrotami, wiatrołomami, oraz rzadziej w skalistych miejscach. Wilk uzyskuje dojrzałość płciową po ok. 2 latach, a w odpowiednich warunkach dożywa do 16 lat.
Pożywienie
Głównym i podstawowym pokarmem wilków są dzikie ssaki kopytne, czyli sarny, jelenie i dziki. Zjada także wiele mniejszych ssaków, ptaki, jaja, żaby, jaszczurki, ślimaki, owady, padlinę, jak również pokarm roślinny. Atakuje zwykle sztuki słabe i chore, stając się przez to czynnikiem naturalnej selekcji.
Warto zaznaczyć, iż największa szybkość, jaką osiąga wilk w biegu, wynosi 45 km/godzinę, natomiast największa szybkość jelenia to 80 km/godzinę. Wynika z tego prosty rachunek — wilki polują właśnie na chore i osłabione osobniki, niemogące gwałtownie uciekać.
Wilk nie jest wybredny i poluje na to, co może w danym czasie najłatwiej zdobyć. Zdarza mu się również zabijać zwierzęta hodowlane jak owce, kozy i krowy. Jednorazowo może zjeść do 10 kg mięsa, potrafi również przez dłuższy okres głodować. Średnia długość dobowej wędrówki wilków wynosi 20 km, po ofiarę wyprawia się choćby 40 — 60 km. Na terenie Tatr wilki polują na zwierzynę we wszystkich piętrach roślinnych, ale głównym obszarem są lasy reglowe. Wilk, idąc zimą po śniegu, pozostawia trop w jednej linii, ponieważ stawia tylne łapy dokładnie w ślad łap przednich.
Wilki w Tatrach
Na terenie Tatr liczebność wilków była dość duża w XIX wieku. W dawnej literaturze można znaleźć wzmianki o wilkach napadających na pasące się na halach owce. Intensywne polowanie i tępienie tych zwierząt doprowadziło, iż znikły z tego obszaru na pewien czas zupełnie. Po długiej przerwie pojawiły się znowu w Tatrach Słowackich od ok. 1948 r., a po polskiej stronie Tatr zaczęto je widywać od 1956 r.
Obecnie liczebność wilków na terenie TPN wynosi prawdopodobnie do kilkunastu, ulega sporym wahaniom związanym z dostępnością pożywienia i migracjami. Wilki prawdopodobnie mają co roku przychówek, od powstania parku ich liczebność wyraźnie wzrosła.
Stała obecność wilków na obszarze Tatr jest bardzo potrzebna, są one naturalnym regulatorem stanu liczbowego zwierzyny płowej. Polują często w rejonie Doliny Chochołowskiej i Suchej Wody. Ślady ich obecność obserwować także można w wielu innych miejscach Tatr.
Źródło:
„Wielka Encyklopedia Tatrzańska” Zofia i Witold H. Paryscy
„Ssaki drapieżne" - broszura TPN
