Cerkiew była jego domem i uniwersytetem, z biedaka stał się cenionym twórcą. Prace Nikifora, a oficjalnie Epifaniusza Dworniaka, najsłynniejszego polskiego malarza prymitywisty, są prezentowane w Pałacu Wielopolskich w Częstocicach.
Był nieślubnym dzieckiem krynickiej posługaczki, matka chciała nazwać go Nikiforem, ale ponieważ był dzieckiem nieślubnym, decydujący głos w wyborze imienia dla dziecka miał proboszcz. Chłopca ochrzczono jako Epifaniusza, ale od początku wszyscy znali go jako Nikifora, co oznacza niosący zwycięstwo. I to zwycięstwo udało mu się osiągnąć poprzez malarstwo. Początkowo niedoceniany, sprzedawał za grosze swoje obrazy kuracjuszom w Krynicy, potem odkryty i szanowany zrobił karierę jako malarz, mówi kurator wystawy Barbara Dzioba:
– Wielki talent Nikifora został zauważony w latach trzydziestych XX wieku przez ukraińskiego malarza Romana Turyna, który z jego pracami zapoznał w Paryżu polskich i ukraińskich malarzy kapistów. W 1932 roku jego obrazy znalazły się na zbiorowej wystawie w Paryżu. Kolejna zmiana w życiu Nikifora przyszła po tym, jak pomogło mu małżeństwo Elli i Andrzeja Banachów. Wtedy dopiero wyszedł z biedy, z którą zmagał się przez całe życie. Dostał mieszkanie i samochód z kierowcą, jednak nigdy nie przywiązywał wagi do pieniędzy – opowiada.
09.11.2025. Ostrowiec Świętokrzyski. Wernisaż wystawy „Nikifor. Malarz z Krynicy”. / Fot. Anna Głąb – Radio KielceNikifor cierpiał na wiele dolegliwości, nie mówił wyraźnie, nie umiał czytać i pisać. Najczęściej swój warsztat malarski rozkładał wprost na ulicy czy na murku w Krynicy. Malował pejzaże miasta, wille, dworce czy kościoły i cerkwie. W wielu obrazach umieszczał swoje podobizny, zawsze jako elegancko ubranego mężczyznę w garniturze i krawacie.
Część jego dorobku malarskiego będzie przez najbliższe dwa miesiące prezentowana w Pałacu Wielopolskich w Częstocicach. Sam wernisaż, który odbył się w niedzielę (9 listopada), cieszył się ogromną popularnością. Odwiedziło go wielu ostrowczan, ale także gości z okolicy:
– Jesteśmy u rodziny w okresie świątecznym, na wystawę do Pałacu Wielopolskich przyciągnęło nas nazwisko Nikifora, to wyjątkowa okazja, by zobaczyć jego prace. Poza tym nigdy nie byłam w tym miejscu, więc tym chętniej go odwiedzam – mówi pani Kamila, która na wernisaż przyszła z rodziną.
Wystawa „Nikifor. Malarz z Krynicy” będzie prezentowana w Pałacu Wielopolskich do 4 stycznia 2026 roku.
