15 października 2025 roku miałam zaszczyt uczestniczyć w jubileuszu 130-lecia Mickiewicz Ruda I Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Rudzie Śląskiej. Na obchody zaprosiła mnie Pani Dyrektor Ewa Chromik, której serdecznie dziękuję za to wyjątkowe zaproszenie. Było to wydarzenie o szczególnym znaczeniu zarówno dla społeczności szkolnej, jak i dla całego miasta. Czułam dumę i wzruszenie, mogąc świętować tę rocznicę w miejscu, które od pokoleń kształtuje młodych ludzi i ich przyszłość.
Uroczystości miały podniosły i historyczny charakter. Wspominano zawiłe losy szkoły, jej znaczenie w życiu miasta oraz osoby, które przez lata współtworzyły jej tożsamość. Szczególnie poruszającym momentem było spotkanie różnych pokoleń – tych, którzy ukończyli liceum wiele lat temu, i tych, którzy dziś piszą jego kolejną kartę. Obchody wypełniła atmosfera wspólnoty, wdzięczności i dumy z dziedzictwa tej wyjątkowej placówki.
Emerytura sztandaru i odsłonięcie kota
W czasie uroczystości nastąpiło symboliczne pożegnanie dotychczasowego sztandaru szkoły, którego miejsce zajął nowy sztandar, tego samego dnia poświęcony w kościele pw. Matki Bożej Różańcowej przy ulicy Kościelnej w Rudzie. Losy sztandaru sięgają jeszcze czasów sprzed II wojny światowej. Oryginał przetrwał wojenną zawieruchę dzięki odwadze pana woźnego, Alojzego Bieniasza, a w tej chwili jego wierna replika, zaprojektowana przez Romualda Kubiciela i wykonana w Pracowni Szat Liturgicznych w Chorzowie, stała się symbolem kolejnych pokoleń uczniów rudzkiego liceum.
Podczas jubileuszowych obchodów miało miejsce także szczególne wydarzenie, czyli odsłonięcie rzeźby MicKota. To już piąta kocia figura w naszym mieście. Ten charakterystyczny symbol pojawia się przy najważniejszych rudzkich instytucjach. Każdego kotka wykonano z metalu pochodzącego ze starych kluczy przekazanych przez mieszkańców naszego miasta. Inicjatywa ta jest przykładem wspólnego działania i zaangażowania wielu osób, a sam MicKot stał się kolejnym elementem wizualnej tożsamości Rudy Śląskiej oraz rudzkiego liceum. Autorką projektu jest Karolina Piechota, natomiast realizację powierzono firmie Silesia Castings z Zabrza. To radosne wydarzenie zapoczątkowało nową tradycję – co roku 15 października obchodzone będą symboliczne „urodziny” MicKota. Z okazji jubileuszu szkoła przekazała również dary na rzecz Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami „Fauna” w Rudzie Śląskiej, podkreślając, iż świętowanie może łączyć się z realną pomocą.
Wystawa zdjęć Joanny Helander i Marka Fabera
Historia szkół to historia lokalnej tożsamości
Początki dzisiejszego liceum sięgają końca XIX stulecia i są nierozerwalnie związane z działalnością patronacką rodziny Ballestremów. Budynek szkoły stanowił integralną część układu urbanistycznego osiedla robotniczego obejmującego ulice Wolności, Staszica, Wieniawskiego, Kościelną i Mickiewicza. Uroczyste otwarcie szkoły miało miejsce 30 kwietnia 1895 roku. Wówczas była to niemiecka szkoła gimnazjalna przeznaczona dla dzieci urzędników i pracowników koncernu Ballestremów. W 1916 roku placówka została przekształcona w średnią szkołę realną (Realschule) i przekazana na własność gminie. Po przyłączeniu Rudy do nowo utworzonego polskiego województwa śląskiego w 1922 roku, w budynku szkoły realnej utworzono Komunalne Gimnazjum Męskie. Kilka lat później, w 1926 roku, placówce nadano imię Stanisława Staszica, a rok później połączono ją z gimnazjum żeńskim, tworząc Realne Gimnazjum Koedukacyjne im. Stanisława Staszica.
W przedwojennym gimnazjum uczniowie mieli możliwość rozwijania swoich pasji i zainteresowań w wielu organizacjach i kołach tematycznych. Działało m.in. koło Polskiego Czerwonego Krzyża, drużyny harcerskie, Liga Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej, Liga Morska Kraju, która organizowała kursy pływania i żeglarstwa podczas szkolnych obozów, a także Koło Sportowe, orkiestra szkolna, chór, sekcja teatralna oraz koła krajoznawcze i przyrodnicze. Uczniowie mogli uczęszczać również na kursy tańca towarzyskiego i gospodarstwa domowego. Szkoła organizowała wyjazdy na przedstawienia teatralne do Katowic, zimowiska, kolonie letnie i różne wycieczki. Popularne były także wieczorki literackie i taneczne. Spółdzielnia Uczniowska prowadziła sklepik, co uczyło młodzież odpowiedzialności i współpracy.
Szkoła kładzie drugi nacisk na edukację regionalnąNowoczesność na przełomie wieków
Placówka mogła pochwalić się nowoczesnym zapleczem dydaktycznym. Funkcjonowały tu dobrze wyposażone pracownie fizyko-chemiczne, biologiczne oraz zajęć praktycznych. istotną częścią szkoły był też starannie utrzymany ogród z ciekawymi gatunkami roślin oraz dwoma basenami-akwariami. Do 1939 roku szkołę ukończyło ponad 200 absolwentów, z których ponad połowa zdobyła wykształcenie wyższe. Niestety, nie wszystkim dane było ukończyć szkołę. Wielu uczniów musiało zrezygnować z powodu wysokich kosztów nauki.
Tabla zajmują cały korytarz na parterzeW latach 30. dynamiczny rozwój szkoły wymusił jej rozbudowę. W latach 1936–1939 dobudowano nowoczesne skrzydło, a w 1938 roku utworzono liceum. Rozkwit ten przerwała jednak II wojna światowa. W czasie okupacji nowy budynek przejęli żołnierze niemieccy, a w starym działała szkoła zawodowa dla dziewcząt. Choć gmachy przetrwały wojnę, wiele cennych pomocy naukowych i książek uległo zniszczeniu. Część księgozbioru oraz sztandar szkoły udało się ocalić dzięki odwadze uczniów i wspomnianego już pana woźnego, Alojzego Bieniasza, który przez czas wojny ukrywał szkolne symbole.
Czasy powojenne i współczesne
27 stycznia 1945 roku do Rudy wkroczyły wojska sowieckie. Choć wojna jeszcze trwała, gwałtownie rozpoczęto reorganizację życia oświatowego. Zajęcia ruszyły już pod koniec lutego w starym budynku przy ulicy Mickiewicza. Pierwszym powojennym dyrektorem został prof. Tadeusz Ślosarczyk, dawny nauczyciel szkoły. 1 września 1945 roku nastąpiło oficjalne otwarcie placówki. Uczyli się w niej zarówno młodzi, jak i dorośli, którym wojna przerwała edukację. Pierwsza powojenna matura odbyła się w 1946 roku, a kolejna w 1949, kiedy do egzaminu przystąpiła młodzież przyjęta w 1945. W 1950 roku szkoła przeszła pod zarząd Ministerstwa Oświaty i stała się placówką obejmującą liceum i szkołę podstawową. W 1957 roku powołano Liceum dla Pracujących, które umożliwiało zdobycie wykształcenia w trybie wieczorowym.
Po decyzji z 1959 roku o włączeniu Rudy do nowo tworzonego miasta Ruda Śląska, szkole nadano imię Adama Mickiewicza, nawiązując do ulicy, przy której się znajdowała. W roku szkolnym 1966/67 oddzielono szkołę podstawową od liceum, a w 1974 roku połączono liceum ogólnokształcące z Liceum dla Pracujących, tworząc Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1. Po zmianach ustrojowych w 1989 roku szkoła funkcjonowała już tylko jako czteroletnie liceum ogólnokształcące. W 1999 roku, po reformie oświaty, utworzono przy niej gimnazjum. Przez kolejne lata działała jako Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1. W 2019 roku, wraz z likwidacją gimnazjów, powrócono do tradycyjnej nazwy I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza.
Dziś I LO to szkoła łącząca bogatą tradycję z nowoczesnością. Placówka może poszczycić się wysokim poziomem nauczania, szeroką ofertą zajęć dodatkowych i uczestnictwem w projektach międzynarodowych. Jej absolwenci od lat zasilają środowiska naukowe, kulturalne i gospodarcze, dając świadectwo wartościom, jakie przekazuje szkoła.
Byłam bardzo szczęśliwa, mogąc uczestniczyć w tak ważnej i podniosłej chwili w dziejach Rudy oraz całego miasta. To spotkanie z historią i tradycją daje mi jeszcze więcej motywacji do dalszego działania na rzecz naszej lokalnej społeczności. Dziękuję!
