Tatry to jedyne góry w naszym kraju o charakterze alpejskim. Zmienne warunki atmosferyczne, burze, mgły, lawiny śnieżne lub kamienne, przepaście i stromość zboczy, sprawiają, iż są to góry, gdzie wędrówki wymagają rozwagi i ostrożności. Do najpiękniejszych miejsc Tatr można w większości dotrzeć znakowanymi szlakami turystycznymi. Aby wycieczka w te wspaniałe góry była udana, warto wiedzieć kilka rzeczy.
Czego nie wolno robić na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego?
Wchodząc na tatrzańskie szlaki, należy wiedzieć, iż wchodzimy na Teren Tatrzańskiego Parku Narodowego, który ma za zadanie ochronę przyrody Tatr i zachowanie jej dla przyszłych pokoleń. Na terenie parku należy zachowywać się zgodnie z przepisami tam obowiązującymi:
- Wolno wędrować tylko po szlakach turystycznych, na terenie TPN jest ich 275 km.
- W okresie od 1 marca do 30 listopada nie wolno w Tatrach wędrować po zmroku.
- Grupy dzieci i młodzieży szkolnej mogą przebywać w Tatrach tylko pod opieką wykwalifikowanych przewodników tatrzańskich.
- Na terenie TPN granicę ze Słowacją można przekraczać w miejscach, gdzie spotykają się szlaki turystyczne obu Parków.
- Śmieci inne nieczystości należy zabrać ze sobą i wyrzucić w domu, hotelu lub pensjonacie.
- Nie wolno hałasować, w bliskim sąsiedztwie szlaków przebywają zwierzęta, których nie należy płoszyć.
- Nie wolno palić ognisk i biwakować.
- Nie należy zbierać i zrywać dziko rosnących roślin, kwiatów, owoców i grzybów, wszystkie one są objęte ochroną.
- Nie wolno niszczyć wyposażenia szlaków. Każdy zniszczony element infrastruktury turystycznej może doprowadzić do zagrożenia zdrowia lub życia innego turysty.
- Jeziora i potoki górskie nie są miejscami, gdzie można pływać, myć się czy płukać brudne naczynia.
- Na teren Tatrzańskiego Parku Narodowego nie wolno wprowadzać psów.
Dojazd w Tatry
Część tatrzańskich szlaków znajduje się w niewielkiej odległości od Zakopanego i można tam choćby dotrzeć piechotą. Wiele punktów wejściowych w głąb Tatr znajduje się w większej odległości, można do nich dotrzeć busami, własnym transportem lub taksówkami. Praktycznie pod każdą doliną znajduje się parking, ale w okresie tylko wcześnie rano są one jeszcze puste.
Wszystkie doliny dostępne są dla turystyki pieszej, z Palenicy Białczańskiej nad Morskie Oko prowadzi 9 km droga, a raczej szosa pokryta asfaltem, także w Dolinie Chochołowskiej od Siwej Polany do Hucisk droga pokryta jest asfaltem.
Cztery tatrzańskie doliny można zwiedzać w trakcie przejażdżki góralskimi dorożkami konnymi. W Tatrach Wysokich z Palenicy Białczańskiej zabierającym 12 osób fasiągiem dojedziemy na Włosienicę, skąd jeszcze ok. 2 km należy pieszo podejść nad Morskie Oko. W Tatrach Zachodnich dorożki jeżdżą w Dolinie Bystrej na odcinku od zakopiańskiego Ronda Jana Pawła II do Kuźnic, w Dolinie Kościelskiej z Kir na Polanę Pisaną oraz w Dolinie Chochołowskiej z Siwej Polany na Polanę Chochołowską w pobliże schroniska.
W Tatry na rowerze
Turystyka rowerowa cieszy się od lat dużą popularnością. W przeciwieństwie do Podtatrza w Tatrach znajduje się kilka miejsc, gdzie można korzystać z rowerów. Podyktowane jest to względami bezpieczeństwa ruchu turystycznego, który na większość szlaków jest bardzo duży. Na początku i końcu takiej trasy znajdują się tablice o tym informujące.
W Tatrach Wysokich rowerem jedynie wjedziemy szlakiem czarnym prowadzącym z Brzezin Doliną Suchej Wody Gąsienicowej na Halę Gąsienicową obok schroniska Murowaniec. W Tatrach Zachodnich można dojechać od ronda Jana Pawła II na Kalatówki, z Siwej Polany do schroniska w Dolinie Chochołowskiej i Drogą pod Reglami z Zakopanego do Kir.
Wybierając się na wymienione szlaki, dobrze mieć rower z amortyzatorem najlepiej tzw. górski, świetnie w tym przypadku sprawdzają się coraz bardziej popularne i dostępne rowery ze wspomaganiem elektrycznym zwane potocznie „elektrykami”.
Na wszystkich dopuszczonych dla rowerzystów szlakach bezwzględnie pierwszeństwo mają osoby piesze.
Narciarstwo w Tatrach
Przy odpowiedniej pokrywie śnieżnej na terenie TPN można poruszać się na nartach. Miłośnicy tego sportu mają możliwość szusowania na dwóch stokach w okolicach Kasprowego Wierchu. Można zjeżdżać w Kotle Gąsienicowym lub Goryczkowym, można korzystać tutaj z wyciągów krzesełkowych. Dostępne są także nartostrady w Dolinie Bystrej.
W Tatrach coraz bardziej popularną formą poruszania się zimą jest narciarstwo skiturowe. Na nartach, iż specjalnie podpiętą foką można poruszać się po wszystkich znakowanych szlakach nie zamkniętych zimą.
Narciarze skiturowi znajdą w Tatrach szereg możliwości uprawiania tego sportu, od łatwych wycieczek dolinnych po bardzo trudne tury w Tatrach Wysokich. Na szlakach biegnących dolinami bez problemu poradzą sobie osoby na nartach biegowych.
Czego spodziewać się na szlakach?
W Tatrach Polskich udostępnionych jest ok. 275 km znakowanych i odpowiednio utrzymanych szlaków turystycznych. Są one oznaczone według ogólnie przyjętych zasad, czyli na drzewach lub skałach są namalowane trzy poziome paski, a z nich dwa zewnętrzne są zawsze białe, a ten w środku jest kolorem szlaku.
W Tatrach jest pięć kolorów szlaków: żółty, niebieski, czerwony, zielony i czarny, tutaj należy podkreślić, iż rodzaj koloru nie oznacza jego trudności.
Przed wejściem na szlak postawione są drogowskazy informujące o kolorze szlaku, gdzie prowadzi i ile czasu zajmie jego przejście. Można również znaleźć tablicę z wycinkiem mapy z najbliższą okolicą oraz dodatkowe informujące o zasadach obowiązujących na terenie TPN. Przed wejściem znajdziemy także tablice informujące o stopniach zagrożenia lawinowego oraz o ile taki występuje o aktualnym stopniu zagrożenia.
Część szlaków, a zwłaszcza te dolinne są łatwymi szerokimi drogami, wiele z nich prowadzi górskimi ścieżkami kamiennymi, są również szlaki, które z uwagi na ich przebieg mają charakter typowo wysokogórski. W najbardziej trudnych i eksponowanych miejscach szlaki ubezpieczone są sztucznymi ułatwieniami w postaci łańcuchów, drabinek i metalowych klamer.
W sezonie letnim na najbardziej obleganych szlakach zdarza się tak wielu turystów, iż często trzeba czekać w kolejce do pokonania trudnego miejsca. Aby ograniczyć takie sytuacje, na najtrudniejszym szlaku graniowym Orlej Perci od Zawratu do Koziego Wierchu obowiązuje jeden kierunek.
Szlaki prowadzące na szczyty i przełęcze są przeważnie długie, bywają uciążliwie i wyczerpujące. Wyruszając na wycieczkę do podawanych na drogowskazach czasów przejść, powinno się jeszcze dodać czas przewidywany na odpoczynek, podziwianie widoków oraz na nieprzewidziane przerwy. Dlatego wybierając się na długą trasę, należy wyruszać na nią wcześnie rano.
Wędrujac tatrzańskimi szlakami możem w trakcie ich pokonywania natkąć się na dzikie zwięrzęta. Największy z nich niedźwiedź może stanowić zagrożenie, dlatego warto wiedzieć jak należy sie zachować gdy spotkamy tego dużego drapieżnika.
Schroniska tatrzańskie
Bez schronisk trudno sobie teraz wyobrazić Tatry, ale nie zawsze tak było. Pierwsze schronisko wybudowano nad Morskim Okiem w 1874 r., powstanie właśnie tego schroniska rozpoczęło okres rozwoju górskiej bazy turystycznej. W większości dużych dolin po polskiej stronie Tatr znajduje się schronisko i w sumie jest ich osiem.
Największe znajduje się na skraju polany w Dolinie Chochołowskiej, najmniejsze u podnóży południowych stoków Giewontu w Dolinie Kondratowej, a najwyżej położone nad Przednim Stawem w Dolinie Pięciu Stawów Polskich. Wszystkie oferują miejsca noclegowe oraz mają ofertę gastronomiczną, w części dodatkowo w okresie pełnią dyżur ratownicy górscy TOPR.
W pełni sezonu nie ma co liczyć na uzyskanie noclegu z łóżkiem, najlepiej więc rezerwować odpowiednio wcześnie. Wszystkie schroniska w Tatrach są czynne cały rok i o każdej porze dostępne. W części schronisk istnieje zwyczaj nocowania późno przybyłych turystów np. na podłodze, natomiast w wielu kategorycznie się tego zabrania.
Ekwipunek na wycieczkę
Wycieczki górskie wymagają odpowiedniego ekwipunku, którego jednym z najważniejszych elementów jest obuwie. Niezbędny będzie plecak oraz odzież, w góry zabieramy bluzę, kurtkę przeciwdeszczową, długie spodnie. W plecaku powinna znaleźć się w chłodniejsze dni czapka i rękawiczki w ciepłe czapka z daszkiem. W trakcie wycieczek chce się jeść i pić, więc nie zapominamy o napojach i jedzeniu w góry. Na wycieczkach przyda się też mapa, telefon komórkowy oraz podręczna apteczka.
Niebezpieczeństwo w górach
Przebywając w Tatrach, trzeba pamiętać, iż są to góry o charakterze alpejskim i nie należy ich lekceważyć. Przy sprzyjającej pogodzie średnio sprawny turysta powinien być w stanie przejść większość szlaków, jednak przy załamaniu pogody trudności bardzo wzrastają. Często słoneczna pogoda potrafi zmienić się bardzo szybko, choćby w lecie może wystąpić nagłe oziębienie i wyżej spaść śnieg.
Jednym z najgroźniejszych zjawisk w górach są wyładowania atmosferyczne, w czasie burzy należy jak najszybciej schodzić z góry, nie należy również chować się pod drzewami zwłaszcza pojedynczo rosnącymi. Zimą największym zagrożeniem w Tatrach są lawiny. Przed wyruszeniem na tatrzańskie szlaki, planując zdobycie jakiegoś szczytu, należy zostawić wiadomość o planowanej trasie i godzinie powrotu. Przed wycieczką sprawdzamy prognozę pogody i wycieczkę dobieramy do niej.
Przewodnicy tatrzańscy
Na terenie TPN oprowadzają posiadający odpowiednie uprawnienia i licencję przewodnicy tatrzańscy. Grupy dzieci i młodzieży szkolne na mocy przepisów dyrekcji TPN mają obowiązek zapewnienia opieki przewodnika górskiego tatrzańskiego. Usługi przewodników warto polecić osobom zainteresowanym dokładniejszym poznaniem Tatr, przyrody i historii tatrzańskiej. Również ze względów bezpieczeństwa warto zastanowić się, nad opieką przewodnika tatrzańskiego.
