Tramwajem? Na górę o wysokości 4806 metrów*) ? Nie, to nie taki tramwaj jak w Warszawie, Krakowie czy Wrocławiu… Ale czytajmy dalej, wszystko się wyjaśni.
W 1757 roku szwajcarski naukowiec Horace-Bénédict de Saussure podjął pierwszą z kilku nieudanych prób wejścia na Mont Blanc we Francji. Następnie zaoferował nagrodę każdemu, kto byłby w stanie wspiąć się na szczyt, który został zdobyty w 1786 roku przez Jacquesa Balmata i Michela-Gabriela Paccarda. Wspinaczka jest uważana za symboliczny akt narodzin alpinizmu. Pod koniec 19. wieku wzrosło zainteresowanie wspinaczkami górskimi dostępnymi również dla zwykłych turystów i budową tras kolejowych czy kolejek linowych umożliwiających łatwy dostęp do wyższych partii gór.
W latach 1879 – 1904 pojawiło się kilka projektów kolei na Mont Blanc, nie zawsze technicznie realistycznych. W końcu wybrano projekt, którego autorem był Henri Duportal, emerytowany szef prestiżowej École nationale des ponts et chaussées.
Budowa nowej linii kolejowej wymagałaby zgody rządu w Paryżu. Linię znaczenia lokalnego (chemin de fer d’intéręt local) musiałby zatwierdzić departament. Natomiast na budowę tramwaju w granicy jednej gminy (commune) potrzebna była zgoda tylko tej gminy, Les Houches.
Linia biegnie od dworca państwowej francuskiej kolei SNCF Saint-Gervais-les-Bains Le Fayet (580 m) do stacji Nid d’Aigle (Orle Gniazdo) na wysokości 2372 metrów. Początkowo linia miała dotrzeć znacznie wyżej, do szczytu Aiguille du Goûter (3863 m). Ale i na obecnej trasie pozostaje ona jedną z najwyżej położonych linii kolejowych w Europie i drugą pod względem wysokości, po Gornergratbahn w Szwajcarii. Nid d’Aigle i Mont Lachat (2074 m), dwie najwyższe stacje linii, są jedynymi stacjami kolejowymi powyżej 2000 metrów we Francji. Odcinek między tymi stacjami jest w tej chwili w przebudowie.
Pierwszy odcinek linii, do Col de Voza, został otwarty w 1907 roku. Tory dotarły do Nid d’Aigle w sierpniu 1914, kiedy to prace zostały zawieszone z powodu pierwszej wojny światowej i nigdy nie zostały wznowione. Linia była obsługiwana przez lokomotywy parowe do czasu jej elektryfikacji w 1956 roku.
Linia ma długość 12,5 km przy różnicy wysokości 1792 metrów i rozstaw szyn 1000 mm. Średnie nachylenie linii wynosi 15%, a maksymalne 24%. Około 85% linii jest wyposażone w szynę zębatą systemu Struba, której nie ma na dolnej części trasy i na mijankach. Linia jest zelektryfikowana napowietrznie prądem 11 kV 50 Hz AC. Ciekawostka: na linii nigdy nie było „klasycznej” sygnalizacji, np. semaforów. Regulowanie ruchu było początkowo przeprowadzane telefonicznie, w tej chwili odbywa się drogą radiową.
Od 2022 roku tramwaj obsługiwany jest przez cztery pojazdy produkcji Stadler Rail, zakupione za 30 mln euro. Trzy z nich zastąpią trzy stare jednostki, a czwarty będzie rezerwowy. Pojazdy nazywają się Marie, Jeanne, Anne i Marguerite. Są to imiona córek założyciela pierwszej spółki operującej tramwaj Mont Blanc.
A na koniec video z trasy:
*) wysokość szczytu Mont Blanc zmierzona 15 września 2023 to 4805,59 metrów. Wcześniejsze pomiary podają inne wartości, od 4811 do 4806 m.
