Topienie marzanny to jeden z niewielu starosłowiańskich obrzędów, który do dziś jest kultywowany, choć w zależności od regionu – w różny sposób. Marzanna to według ludowych podań słowiańska bogini, która symbolizowała śmierć.
Niektórzy uważali ją wręcz za demona. Gdy po jesieni obumierała natura, wierzono, iż to przez Marzannę – stąd utożsamianie jej z zimą. Śmierć Marzanny zgodnie z ludowymi wierzeniami oznaczała budzenie się przyrody do życia, a więc początek wiosny. W tym dniu boginię zastępowało inne słowiańskie bóstwo – Jaryła, które symbolizowało zieloną porę roku. Zgodnie z podaniami, by nastała wiosna, należało uśmiercić Marzannę.
Symbolem Marzanny była kukła, którą starosłowiańskim zwyczajem palono lub topiono. Wierzono, iż obrzęd ten to pewnego rodzaju ofiara mająca zapewnić przyszły urodzaj. Odbywało się to w pierwszym kalendarzowym dniu wiosny, czyli 21 marca. Najczęściej w obrzędach topienia Marzanny uczestniczą dzieci i młodzież szkolna lub ludowe lokalne zespoły. W niektórych regionach kraju Marzannę się topi, w innych najpierw pali. Topienie Marzanny to dziś bardziej zabawa niż obrzęd. Jest jednym ze sposobów świętowania nadejścia wiosny.
W większości miejsc w Polsce przygotowaną własnoręcznie kukłę Marzanny niesie się w grupie nad najbliższy zbiornik wody, tam ewentualnie podpala lub rozbiera ze szmat i przy tradycyjnych pieśniach wrzuca do wodnej toni.
Topienie marzanny w zależności od regionu przybiera różne formy. Zwykle jednak marzanna jest kukłą/lalką, wykonaną często ze słomy, ubraną np. w strój lokalny, łachmany, albo choćby strój druhny. Marzanna może być upodobniona do młodej panny w wianku, ale też do „starej baby”. Owa kukła zwykle jest wyprowadzana poza miejscowość przez mieszkańców (Jerzy Pośpiech zauważa, iż wcześniej byli to dorośli mieszkańcy i dopiero z czasem, gdy obrzęd przekształcił się w zabawę, do pochodu dołączyli młodzi), często przy śpiewie okolicznościowych piosenek. W zależności od lokalnej tradycji rytuał po przybyciu na miejsce docelowe może mieć różny przebieg – czasem najpierw rozszarpuje się lalkę, zdziera z niej ubrania, a następnie topi się ją w jeziorze, rzece, stawie, a choćby kałuży; istnieją również warianty, w których marzanna ulega spaleniu lub też najpierw się ją podpala, a później wrzuca do wody.
Z obrzędem związane są różne przesądy, które różnią się lokalnie – np. tę osobę, która po utopieniu marzanny ostatnia przybiegnie do wioski, jeszcze w tym roku czeka śmierć. Warto zauważyć, iż w niektórych miejscowościach istnieje tradycja męskiego odpowiednika marzanny, czyli marzanioka.
