Gdy za oknem temperatura spada i robi się biało, większość ludzie pozostaje w domu z gorącą czekoladą w dłoni. Inni uważają, iż to najlepsza pora roku, aby wyjść na zewnątrz i cieszyć się surowym zaśnieżonym krajobrazem górskim. Zimowe wędrówki oferują większe wyzwania i niebezpieczeństwa niż te w letnich miesiącach.
Jest kilka ważnych rzeczy, które powinieneś wiedzieć przed wyruszeniem na pierwszą zimową wycieczkę górską. Począwszy od plecaka i ubrania, aż po informacje na temat bezpiecznego poruszania się w zimowych warunkach. Zanim wyruszysz na zaśnieżone szlaki, upewnij się, iż masz odpowiedni sprzęt i odzież.
Praktycznych informacji może również dowiedzieć się na szkoleniu z turystyki zimowej.
Wybór zimowego ekwipunku
Zacznij od odpowiedniego plecaka. Łatwość dostępu, wielkość oraz wytrzymałość to trzy ważne cechy, których należy szukać w plecaku odpowiednim na zimową wędrówkę.
Zimą ilość noszonego sprzętu i odzieży jest znacznie większa niż podczas cieplejszych miesięcy. Możliwość wygodnego i łatwego dotarcia do najważniejszych rzeczy, jak termos, dodatkowe rękawiczki, czekan, raki itp. może mieć istotny wpływ na udaną wycieczkę.
Poszukaj plecaka z trokami i pętlami. Dzięki nim ostre przedmioty jak czekan nie będziesz musiał pakować do głównej komory plecaka i ryzykować rozerwaniem materiału.
Paski kompresyjne mogą być pomocne, gdy mamy do czynienia z przeładowanym plecakiem. Plecaki ze zbyt dużą ilością sprzętu mają tendencję do wytrącania z równowagi podczas chodzenia. dzięki pasków kompresyjnych, możemy wyrównać obciążenie plecaka, by jego waga odpowiednio rozkładała się na plecach.
Ważne jest, aby poszukać plecaka, który jest lekki, a jednocześnie zapewni pojemność niezbędną do spakowania wszystkich niezbędnych rzeczy. jeżeli wybierasz się na jednodniową wędrówkę, możesz potrzebować tylko kilku dodatkowych ciepłych warstw odzieży i dodatkowego jedzenia i picia. W wielu przypadkach możesz również potrzebować sprzętu lawinowego, na który konuiecznie musi być miejsce w plecaku.
Nie kupuj za dużego, wiele osób chodzących zimą używa plecaka większego, niż jest to konieczne. Natomiast korzystanie z plecaka z powiększoną górną częścią pozwoli Ci spakować najważniejsze rzeczy, bez poświęcania komfortu lub niepotrzebnego dodawania wagi. Gdy masz już odpowiednią odzież i sprzęt, warto spróbować wszystko odpowiednio spakować.
Wreszcie, w zależności od rodzaju aktywności zimowej, którą będziesz uprawiać, dobierz trwałość plecaka. Te z lżejszych materiałów mogą być odpowiednie do krótkich i w niewymagającym terenie wycieczek. Natomiast gdy planujesz wyjście w wyższe partie gór, powinieneś rozważyć zabranie czegoś bardziej wytrzymałego.
Wybór odpowiednich butów na zimowe wycieczki
Wybierz obuwie zimowe, które nie tylko zapewni Ci suchość i izolację od zimna, ale także pozwoli Ci pokonać większą odległość.
Zewnętrzna warstwa zimowych butów powinna być wodoodporna, a w niektórych przypadkach również mieć uszczelnione szwy, aby zapobiec przedostawaniu się wody do punktów łączenia w pobliżu podeszwy i sznurowadeł.
Popularny materiałem wodoodpornym, często stosowany w obuwiu zimowym, a także w zimowej odzieży wierzchniej jest GORE-TEX ®. Izolacja wewnątrz buta powinna pomóc zatrzymać ciepło stopy, jednocześnie umożliwiając przenikanie wilgoci na zewnątrz.
Zwiększona przyczepność na śliskich szlakach jest również kluczowym czynnikiem przy wyborze odpowiednich butów zimowych. Im trudniejszy teren, tym większa powinna być przyczepność i adekwatności stabilizujące bieżnika.
W zależności od terenu i warunków na szlaku do swoich zimowych butów będziesz musiał przypiąć raki. Mogą one być używane z różnymi zimowymi butami, a niektóre buty są specjalnie zaprojektowane, aby podpiąć szeroką gamę raków.
Większość raków używanych podczas zimowych wędrówek to te typu koszykowego. jeżeli Twoje buty mają rant powyżej pięty, znajdź raki półautomaty. jeżeli mają ranty z przodu i tyłu buta, znajdź raki automaty. Posiadanie butów z rantem zarówno na pięcie, jak i z przodu umożliwia stosowania szerszą gamę kompatybilnych stylów raków. jeżeli twoje buty nie mają odpowiednich rantów, będziesz potrzebować raków koszykowych.
Jednym z najważniejszych czynników decydujących o tym, czy Twoje buty zimowe nadają się do użytku z rakami, jest to, czy ich podeszwa jest wystarczająco sztywna i stabilna. Dobrym sposobem jest sprawdzenie, czy możesz łatwo zgiąć czubek buta w górę w kierunku pięty/kostki. o ile zginają się łatwo, prawdopodobnie nie są wystarczająco sztywne, aby można je było używać z rakami.
Gdy już kupimy odpowiednie obuwie, warto również zaopatrzyć się dobre skarpety. Najlepsze w tym przypadku będą te uszyte z wełny merino.
Ubieraj się na cebulkę
Odpowiednie ubranie jest ważne aby zapewnić dobrą termikę i ciepło podczas zimowych wycieczek. Każda aktywność zimą na świeżym powietrzu wymaga systemu odzieży, który zapewni Ci ciepło i suchość. Zimą ubieramy się warstwami, czyli na tzw. cebulkę. W większości warunków zimowych odzieży będzie składać się z trzech warstw: podstawowej, środkowej i zewnętrznej.
Warstwa podstawowa
Warstwa bazowa powinna przylegać do naszego ciała i odpowiednio odprowadzać pot. Dzięki niej możesz regulować temperaturę ciała. Unikaj bawełny, ponieważ materiał ten zatrzymuje wilgoć, obniżając w ten sposób temperaturę ciała. Najlepiej sprawdzą się z materiałów syntetycznych lub merino. Te wykonane z wełny merynosów są dość drogie jednak warte swojej ceny, nie dość, iż przyjemne dla ciała to dodatkowo nie zatrzymują brzydkich zapachów.
Warstwa środkowa
Warstwa środkowa jest pierwszą warstwą izolacyjną i powinna zatrzymywać ciepło ciała. jeżeli zaczniesz się pocić, ta warstwa powinna odprowadzać wilgoć, a gdy zaczniesz się ochładzać, powinna gwałtownie schnąć i Cię ogrzać. Dwie lub trzy lżejsze warstwy środkowe działają lepiej niż jedna ciężka warstwa środkowa. Ta warstwa pomaga stworzyć barierę między tobą a powietrzem zewnętrznymi. Dobrze w tej roli sprawdzą się polary oraz inne lekkie bluzy.
Warstwa zewnętrzna
Warstwa zewnętrzna chroni przed wiatrem, deszczem i śniegiem. Umożliwia również uchodzenie potu, dzięki czemu jest Ci ciepło. Przygotuj się na to, aby wydać trochę pieniędzy na taką kurtkę. Szukając odpowiednich, zwróć uwagę na parametry tj.: dobry poziom "oddychalność" i wodoodporność. Sprawdź, czy ma odpowiednie zamki chroniące przed wiatrem, regulowany kaptur (może być kompatybilnego z kaskiem).
Jako warstwa zewnętrzna najlepiej sprawdza się kurtka typu hard shell. Stanowi ona odpowiednią ochronę przed zimnem, wiatrem i opadami atmosferycznymi dobrze, by była wykonana ze specjalnego materiału takiego jak GORE-TEX ™. Najlepsze kurtki są nie tylko wodoodporne, ale również zaprojektowane tak, aby oddychać i umożliwiać przenikanie wewnętrznej wilgoci na zewnątrz.
Inne kurtki
Kurtki softshellowe są wytrzymałe, "oddychające", wiatroszczelne i częściowo wodoodporne. Są często noszone jako warstwa zewnętrzna, jeżeli nie pada lub nie jest zbyt wietrznie.
Kurtki puchowe najlepiej sprawdzą się na mroźne dni. Mogą być bardzo skuteczne w ekstremalnie zimnych i suchych warunkach (ale nie mokrych) lub podczas odpoczynku (np. siedzenie na szczytach, podziwianie widoków).
Kurtki z syntetycznym wypełnieniem typu Primaloft są dobrymi izolatorami o wysokim stosunku ciepła do masy. Zachowują swoje adekwatności choćby gdy zmokną.
Wskazówka: nałóż dodatkową warstwę, gdy przestaniesz się ruszać. Dzięki temu masz szanse utrzymać odpowiednią temperaturę ciała.
Sprzęt i akcesoria na zimowe wędrówki
Kije trekingowe
Kijki trekkingowe są niezwykle przydatne podczas zimowych wędrówek, ponieważ znacznie zwiększają stabilność w trudnym terenie, takim jak śnieg i lód.
Czekan
Oprócz raków na wyposażeniu powinien znaleźć się czekan. Dzięki niemu łatwiej możesz się poruszać po stromych stokach a w razie poślizgnięcia będziesz mieć możliwość wyhamowania.Istnieje ogromna różnorodność czekanów o różnych kształtach i rozmiarach. Można je podzielić na trzy kategorie – turystyczny, alpinistyczny i techniczny. Na ogół czekany składają się z głowicy i styliska. Głowica na większości czekanów zakończona jest z jednego końca łopatką, a drugiego ostrzem.
Czekan turystyczny
Ma zwykle długość 55-75 cm, i posiada proste stylisko. Czekany do chodzenia lepszej jakości mogą mieć gumowy uchwyt na dolnym trzonie. Mogą być dodatkowo wyposażone w pętlę, aby zapobiec przypadkowym zgubieniom.
Czekan alpinistyczne
Czekany alpinistyczne są nieco krótsze niż czekany trekingowe. Stylisko jest bardziej zakrzywione, a trzonek mocniejszy niż zwykły czekan.
Czekan techniczny
Czekany techniczne są krótsze niż tradycyjne czekany. Ten rodzaj ma zakrzywione stylisko i został zaprojektowany specjalnie do wspinaczki lodowej. Zwykle występują w parze. Taki czekan nie nadaje się do zimowych wędrówek!
Raki
Zimą na większość szlaków górskich niezbędne będzie
użycie raków — wykonanych z aluminium, stali lub stali nierdzewnej. Pomagają one poruszać się w terenie o większym nachyleniu oraz na śliskim podłożu. Poniżej najczęściej spotykane rodzje raków:
Raki koszykowe
Mają zwykle 10-12 zębów i są w pełni zapinane na paski. Takie raki nadają się do ogólnych zimowych wędrówek i można je przymocować do większości butów.
Raki półatomaty
Mają zwykle 10-12 zębów i z tyłu posiadają specjalne zapięcie – rodzaj klipsa. Takie raki mogą być używane tylko z butami posiadającymi odpowiedni rant z tyłu. Półautomaty są dobre do chodzenia po stromych szlakach, ale są również do chodzenia po łatwiejszym terenie.
Raki automaty
To raki techniczne do wspinaczki zimowej, które można przymocować tylko do specjalnych butów. Ze względu na swoją wagę i sztywność nie poleca się na wycieczki w łatwym zimowym terenie.
Wszystkie raki powinny być wyposażone w płytki zapobiegające przyklejania śniegu. Są to elastyczne plastikowe elementy zaprojektowane tak, aby zapobiegać gromadzeniu się śniegu na spodniej stronie raków. Sprawdź rozmiar raków przed zakupem, jeżeli masz duże stopy, być może będziesz musiał kupić przedłużkę.
Wcale nie musisz posiadać specjalnych butów, aby stosować raki. Wiele najnowszych modeli raków przeznaczonych jest do użytku ze zwykłymi butami zimowymi.
Co dodatkowo spakować na zimową wycieczkę
Na zimowe wyjście powinieneś jeszcze rozważyć sprzęt taki jak: gogle, czołówkę (z zapasowymi bateriami), krem przeciwsłoneczny, podręczną apteczkę, zegarek GPS, zapałki lub zapalniczkę, nóż lub narzędzie wielofunkcyjne oraz karimatę na wypadek sytuacji awaryjnych.
Okulary i krem przeciwsłonecznyW zależności od warunków załóż okulary przeciwsłoneczne oraz nałóż krem z filtrem przeciwsłonecznym. Pamiętaj, iż w słoneczne dni promienie słoneczne odbijają się od śniegu, tworząc odblaski, które z czasem są bardzo męczące dla oczu. Promienie słońca w połączeniu z bielą śniegu zmniejszają widoczność i dodatkowo mogą prowadzić do oparzeń słonecznych.
Stuptuty
Stuptuty zapewniają ochronę przed wodą i śniegiem, dodatkowo izolują i chronią przed zaczepianiem raków.
Rękawice
Rękawiczki powinny być wodoodporne i wystarczająco długie, aby zakryć nadgarstki. Weź więcej niż jedną parę. Warte uwagi są rękawice z jednym palcem (łapawice) – są cieplejsze niż rękawiczki pięciopalczaste, ale kosztem zręczności!
Nakrycie głowy
Czapka jest niezbędna, aby zapobiec utracie ciepła przez głowę. Weź ze sobą conajmniej dwie sztuki.
Sprzęt i szkolenie w zakresie bezpieczeństwa lawinowego
Sprzęt lawinowy jest obowiązkowy zimą podczas wycieczki w góry wysokie. Musisz wyposażyć się w odpowiedni sprzęt, a także nauczyć się go prawidłowo używać. Naukę najlepiej odbyć uczestnicząc w szkoleniu pod okiem doświadczonego instruktora.
ABC lawinowe składa się z:
Detektor
Detektory lawinowe mają dwie funkcje: nadawanie i odbieranie sygnałów. Każdy w twojej grupie powinien nosić detektor ustawiony na nadawanie. jeżeli jeden z Was zostanie zasypany przez lawinę śnieżną, reszta grupy przełączając swoje urządzenia na szukanie, odbierze sygnał i jest w stanie gwałtownie ustalić lokalizacji uwięzionej osoby.
Sonda
Rozkładana sonda służy do zlokalizowania miejsca osoby zasypanej głęboko pod śniegiem.
Łopata
Łopaty lawinowe zostały zaprojektowane tak, aby były lekkie i łatwe do przenoszenia, a jednocześnie pomagały gwałtownie usuwać duże ilości śniegu.
Plecak z poduszką powietrzną
Takie plecaki są zaprojektowane tak, aby nadmuchiwały się po pociągnięciu za linkę, tworząc gwałtownie rozszerzającą się poduszkę powietrzną. W razie porwania przez lawinę pomagą ona utrzymać się na śniegu, a także stworzy przestrzeń wokół Ciebie, gdy zostaniesz całkowicie przysypany. Dodatkowa przestrzeń może zapewnić niezbędną ilość powietrza do oddychania podczas oczekiwania na ratunek.
Zdecydowanie zaleca się odbycie szkolenia w zakresie użytkowania sprzętu i ogólnego bezpieczeństwa lawinowego. Gdy będziesz musiał użyć ABC lawinowego, jest szansa, iż prawidłowo i efektywnie wykorzystasz sprzęt.
Wskazówki dotyczące wycieczek zimową porą
1. Unikaj zmęczenia
Wędrówki zimą są bardziej forsowne niż w innych porach roku. Twój organizm stale pracuje nad regulowaniem temperatury twojego ciała, aby było ci odpowiednio ciepło.
Wskazówka: wysokokaloryczne jedzenie i batony energetyczne działają dobrze, zapewniają organizmowi energię potrzebną do dalszego wysiłku. Ponieważ część jedzenia zamarza na mrozie, trzymaj je w wewnętrznej kieszeni, wykorzystując ciepło ciała.
2. Uważaj na odwodnienie
Zimą łatwiej się odwodnić ze względu na niską wilgotność powietrza oraz zimne i suche powietrze!
Wskazówka: pij dużo wody przez cały dzień, choćby jeżeli nie czujesz pragnienia. Trzymaj napój w specjalnej butelce, aby zapobiec zamarzaniu!
3. Uważaj na słońce
Promienie słońca odbijają się od śniegu, tworząc warunki trudne dla oczu i skóry.
Wskazówka: nałóż krem przeciwsłoneczny na odsłoniętą skórę, aby chronić ją przed słońcem i wiatrem. Do ochrony oczu, noś okulary przeciwsłoneczne z odpowiednim filtrem.
4. Wyjście zawsze zaczynaj wcześnie rano
Śnieg jest twardszy/bardziej zamarznięty rano z powodu niższych temperatur w nocy. Ułatwia chodzenie bez zagłębiania się w miękki śnieg. Zimą dni są najkrótsze, wychodząc wcześnie, masz szansę zakończyć wycieczkę przed zmrokiem.
Wskazówka: rozpocznij wędrówkę wcześnie, aby uniknąć „brodzenia” w mokrym śniegu później w ciągu dnia. Planuj tak wyjście, aby zakończyć przed zmrokiem i nie zapomnij czołówki z naładowanymi bateriami.
5. Sprawdź aktualne warunki
W trakcie planowania sprawdź pogodę i zrób to jeszcze raz tuż przed wycieczką.
Wskazówka: uwzględniając aktualną pogodę, dokonaj bezpośrednio przed wyjściem wszelkich zmian w swoim sprzęcie. Nie bój się przełożyć wyjście, jeżeli pogoda wydaje się znacznie mniej sprzyjająca, niż się spodziewałeś.
I jeszcze kilka rad:
- Zawsze miej przy sobie mapę i kompas oraz naucz się z nich korzystać.
- Upewnij się, iż masz wszystko, aby pozostać suchym, utrzymać ciepło, nie być głodnym i spragnionym.
- Noś apteczkę pierwszej pomocy i folię NRC.
- Sprawdź pogodę przed wyjściem z domu. Upewnij się, iż masz w plecaku wszytko, czego możesz potrzebować, jeżeli pogoda nagle się zmieni.
- Poinformuj kogoś, gdzie idziesz i kiedy planujesz powrót.
- Przestrzegaj ograniczeń i zamknięć szlaków. Są one często stosowane ze względów bezpieczeństwa oraz ochrony dzikich zwierząt.
