Teresa Grabowska: ustawa o sygnalistach zacznie obowiązywać 25 września 2024 r.

Zdjęcie: Ustawa o ochronie sygnalistów

Agencja Informacyjna: Dr Teresa Grabowska, Instytut Biznesu: Ustawa o sygnalistach jest kontrowersyjna: Dlaczego sygnalista, który zgłasza naruszenie prawa dotyczące ochrony konsumentów czy prywatności ma być lepiej chroniony niż ten, który zgłasza mobbing?

14 czerwca 2024 r. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej przyjął ustawę o ochronie sygnalistów, uwzględniając wszystkie uwagi Senatu, co oznacza, iż prawo pracy ostatecznie wypada z zakresu podmiotowego ustawy. 19 czerwca 2024 Andrzej Duda – Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał ustawę o ochronie sygnalistów. Implementuje ona dyrektywę Parlamentu i Rady Unii Europejskiej, w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenie prawa Unii. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od ogłoszenia czyli 25 września 2024 r. Wyjątkiem są przepisy o zgłoszeniach zewnętrznych które wejdą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.

W ten sposób zakończyły się trwające ponad 2,5 roku prace rządowe nad ustawą o ochronie sygnalistów w tym zakresie, które rozpoczęły się w listopadzie 2021r, jeszcze w poprzedniej kadencji Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej. Warto zwrócić uwagę na fakt, jak wysoką cenę płaci Polska, za znaczące opóźnienie wdrożenia przepisów o ochronie sygnalistów. Wyrok Trybunały Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 24 kwietnia 2024 r. zobowiązuje do zapłacenia kary ryczałtu w wysokości 7.000.000 euro oraz dziennej kary 40.000 euro od dnia ogłoszenia wyroku do momentu wprowadzenia omawianych przepisów do prawnego porządku krajowego.

Ustawa o sygnalistach z poprawką Senatu – co oznacza?

Poprawka Senatu od początku budziła największe kontrowersje w ustawie i podzieliła społeczność na zwolenników i przeciwników, wprowadzonej zmiany, polegającej na usunięciu z obszaru naruszeń Spraw, związanych z prawem pracy np. mobbing, molestowanie seksualne w miejscu pracy, dyskryminacja, wstrzymywanie przez pracodawcę wypłaty wynagrodzeń, nie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) czy zmuszanie pracowników do bezpłatnych nadgodzin.

Zwolennicy zmian (pracodawcy) argumentują, iż osoby zgłaszające naruszenie z zakresu prawa pracy korzystają z dotychczasowej ochrony wskazanej w art.18 (3e) Kodeksu Pracy. Poza tym pracownicy mogą zgłaszać naruszenia prawa pracy do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) zastrzegając anonimowość. Powody senackich poprawek to przede wszystkim obawa, iż ustawa będzie używana głównie w sprawach pracy, a to wypaczy jej cel oraz krytyka Głównego Inspektoratu Pracy (GIP), iż wszystkie skargi pracownicze będą musiały być rozpatrywane według przepisów ustawy o ochronie sygnalistów co może prowadzić do nadużyć i zwiększać liczbę skarg.

Z taką wykładnią nie zgadzają się przeciwnicy zmian w ustawie o sygnalistach wprowadzonych przez Senat czyli związki zawodowe, organizacje społeczne m.in. Fundacja Batorego, Fundacja Instytut Spraw Publicznych czy Helsińska Fundacja Praw Człowieka oraz Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społeczne Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS), podkreślając, iż bez prawa pracy w ustawie, w praktyce będą różne procedury na różne potrzeby, co nie sprzyja ani pracownikom ani pracodawcom i może skutkować poważnym chaosem informacyjnym w organizacji.

Dlaczego sygnalista, który zgłasza naruszenie prawa dotyczące ochrony konsumentów czy prywatności ma być lepiej chroniony niż ten, który zgłasza mobbing? Jedynym rozwiązaniem jest wspólny standard dla wszystkich zgłoszeń. Dopiero za dwa lata Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społeczne Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przeprowadzi ewaluację tego systemu, sprawdzając działanie nowych przepisów w praktyce i ewentualnie wprowadzając konieczne usprawnienia.

Ustawa o ochronie sygnalistów: kto ma obowiązek wdrożyć przepisy?

Przepisy o ochronie sygnalistów obowiązek mają wdrożyć:

• podmioty prawne, działające w sektorze publicznym,
• podmioty prawne działające w sektorze prywatnym, w których pracę zarobkową wykonuje co najmniej 50 osób według stanu na 1 stycznia i 1 lipca danego roku,
• podmioty obowiązane wymienione w art. 1. ustawy AML oraz Dyrektywie Unii Europejskiej 2019/1937- załącznik część II B art.2 ust.1 lit. a – niezależnie od ilości osób wykonujących pracę na ich rzecz. Przykłady: banki, zakłady ubezpieczeń, brokerzy i agenci ubezpieczeniowi, domy maklerskie, fundusze inwestycyjne, przedsiębiorstwa pożyczkowe, kantory, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, biura rachunkowe, przedsiębiorstwa audytorskie, biegli rewidenci, notariusze, pośrednicy nieruchomości, przewoźnicy czy podmioty związane z gospodarką odpadami i emisją gazów cieplarnianych itd.

Ustawa o ochronie sygnalistów: jakie są najważniejsze działania do wykonania?

Najważniejsze działania jakie należy wykonać to:

• Przyjęcie procedury zgłoszeń wewnętrznych – prawidłowa dokumentacja,
• Zapewnienie ochrony sygnalistom,
• Stworzenie wewnętrznych kanałów zgłoszeniowych,
• Podjęcie decyzji czy przyjmowane będą zgłoszenia anonimowe,
• Wybór odpowiednich osób i zorganizowanie procesu obsługi zgłoszeń,
• Podejmowanie działań następczych i prowadzenie postępowań wyjaśniających w ramach reakcji na otrzymane zgłoszenie – jedno z najważniejszych i najtrudniejszych zadań osób odpowiedzialnych za system whistleblowingu.
• Przygotowanie wykazu działań mających wpływ na zmianę mentalności pracowników w ocenie dokonywanych zgłoszeń.

Dla każdego przedsiębiorstwa będzie to poważne wyzwanie, szczególnie dla tych, które nie zatrudniają na stałe prawników, czy compliance oficerów.

Ustawa o ochronie sygnalistów: jakie są sankcje za brak wdrożenia przepisów”

Posiadanie procedury zgłoszeń i prowadzenie działań następczych jest obowiązkiem prawnym, co oznacza, iż jego niespełnienie może grozić karami. Jego niespełnienie może polegać zarówno na kompletnym niewdrożeniu tej procedury, czy nie posiadaniu jej istotnych elementów obowiązkowych, które są określone w prawie, ale może też polegać na wadliwej implementacji procedury. Ustawa przewiduje za:

• utrudnienia dokonywania zgłoszeń – grzywna lub kara więzienia do 2 lat,
• podejmowanie wobec sygnalisty więcej niż 2 działania odwetowe – kara więzienia do 3 lat,
• naruszenie obowiązku poufności tożsamości osoby – grzywna, kara ograniczenia wolności lub kara więzienia do roku,
• nieustanowienie procedury zgłoszeń wewnętrznych lub nieprawidłowej – wykrocznie podlegające grzywnie do kwoty 1.080.000 zł, a w niektórych przypadkach 1.620.000 zł.

Oznacza to pracowite wakacje dla organizacji zobowiązanych do ich wdrożenia. Dlatego uważam, iż teraz jest ostatni moment, aby rozpocząć prace nad wewnętrzną procedurą, która będzie prawidłowo działać i odpowiadać specyfice organizacji. Popieram wszystkich, którzy nie chcą przeżyć drugiej gorączki RODO i nie chcą zostawiać wszystkiego na ostatnią chwilę. Pracodawcy, zanim podejmą jakieś działania, kupią procedurę czy podpiszą umowę z dostawcą platform zgłoszeniowych – powinni zamówić szkolenie i porozmawiać ze specjalistami, bo warto się dowiedzieć czego tak naprawdę potrzebują.

Teresa Grabowska- ekspert Instytutu Binzesu do Spraw sygnalistów i RODO

Kim jest Teresa Grabowska?

Teresa Grabowska – Prezes Zarządu ECDP ODO, manager z ponad 30-letnim doświadczeniem zawodowym, w tym 20-letnim stażem na wysokich stanowiskach kierowniczych w bankach i towarzystwach ubezpieczeniowych. Od 2010 roku prowadzi przedsiębiorstwo TG-Doradztwo i Zarządzanie wyspecjalizowane w doradztwie dla zakładów ubezpieczeniowych i przedsiębiorstw IT, które organizuje m. in. konferencje i szkolenia wewnętrzne, na najbardziej aktualne dla rynku tematy. Prowadzi wykłady, seminaria oraz publikuje artykuły w prasie branżowej.

Instytut Biznesu FAQ

Kiedy powstał Instytut Biznesu?

Instytut Biznesu (angielska nazwa: Business Institute) – został założony z inicjatywy przedsiębiorców w 20211 r., w wyniku zidentyfikowanej potrzeby wspierania działalności gospodarczej. Kontakt z Instytutem Biznesu można nawiązać dzięki strony www.instytutbiznesu.com.pl

Czym zajmuje się Instytut?

Instytut Biznesu zajmuje się doradztwem m. in. w zakresie: zwiększania wydajności i efektywności, poszukiwania kapitału (inwestorzy branżowi i instytucjonalni), wprowadzania podmiotów na giełdę, przekształceń własnościowych, odzyskiwania należności, restrukturyzacji i upadłości. Przygotowuje raporty, analizy, raporty i wywiady gospodarcze. Zajmuje się kojarzeniem partnerów biznesowych zarówno w Polsce, jak i za granicą a także inspirowaniem i rozwijaniem działalności gospodarczej. Jest to możliwe dzięki stałej współpracy ze specjalistami posiadającymi praktyczną wiedzę, z wielu dziedzin, związanych z biznesem.

Jakie są założenia i cele?

Instytut Biznesu jest to organizacja założona przez przedsiębiorców dla przedsiębiorców. Misją jest wspieranie przedsiębiorców w prowadzonej przez nich działalności. Jest to szczególnie ważne w często i gwałtownie zmieniających się regulacjach prawnych w Polsce.

Gdzie działa Instytut Biznesu?

Instytut Biznesu to organizacja działająca głównie w Polsce. Ponadto posiada także swoich przedstawicieli w Irlandii, Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i na Ukrainie. Realizował także projekty w Republice Federalnej Niemiec, Królestwie Hiszpanii i na Węgrzech.

Jakie sprawy podejmują eksperci Instytutu Biznesu?

Instytut Biznesu publikuje publiczne stanowiska w obszarach związanych z rozwojem przedsiębiorczości, wzrostem gospodarczym Polski, w kwestiach społecznych, w tym dotyczących ubezpieczeń społecznych, rynku i prawa pracy. W tym celu organizuje konferencje i debaty. Współuczestniczy w ważnych kongresach takich jak: Welconomy Forum in Toruń, Wizja Rozwoju w Gdyni, Polska Moc Biznesu ESG, Międzynarodowy Szczyt Klimatyczny Togetair, czy Kongres ESG.

Stanowisko Instytutu Biznesu w sprawie sprzecznych narracji marketingowych przedsiębiorstw do różnych grup konsumenckich

Kto kieruje pracami Instytutu Biznesu?

Na czele Instytutu Biznesu stoi Rada Dyrektorów, której pracami kieruje Prezydium. Dodatkowo istnieje Rada Naukowa. Organizacja skupia menadżerów, ekspertów i doświadczonych specjalistów, którzy potrafią zapewnić wsparcie, z zakresu zarządzania, marketingu, kapitału ludzkiego, zwiększania wydajności i rentowności istniejących przedsięwzięć, prawa (gospodarczego, kodeksu spółek handlowych, ustaw: restrukturyzacyjnych, upadłościowych, naprawczych, podatkowych itd.)

Czy Instytut Biznesu jest organizacją niezależną?

Instytut Biznesu jest niezależny od instytucji politycznych, a poglądy jego uczestników odzwierciedlają ich indywidualne zdanie. Zapoczątkowała działalność startup’u platforma edukacyjna Akademia Zarządzania i Rozwoju (www.azir.edu.pl).

Czym jest nagroda Ambasador Instytutu Biznesu?

Instytut Biznesu od 2017 roku wręcza prestiżowe i cenione nagrody Ambasador Instytutu Biznesu. W ten sposób organizacja zwraca uwagę na różne aspekty gospodarki i na podmioty, które mają znaczenie dla rozwoju rynku, branż, przedsiębiorstw. Doceniana jest przede wszystkim przedsiębiorczość, kształcenie, innowacje i prace naukowców.

Co to jest Certyfikat Jakości Instytutu Biznesu?

Od 2021 roku Instytut Biznesu przyznaje również ważne Certyfikaty Jakości Instytutu Biznesu. Celem jest wyróżnianie produktów i usług, o sprawdzonej, wysokiej jakości, ciekawych rozwiązań, w różnych branżach i dziedzinach gospodarki, a także podkreślenie ich zalet i wyjątkowości.

Dziękujemy za przeczytanie tekstu do końca. Zapraszamy do lektury innych publikacji. Agencja Informacyjna.

AI, opinie /DEC/ 7.07.2024