25 czerwca 2025 roku to data, która zapisze się na stałe w historii polskiej astronautyki. Tego dnia z Przylądka Canaveral na Florydzie wystartowała rakieta Falcon 9 z misją Ax-4, w której bierze udział Sławosz Uznański-Wiśniewski – drugi Polak w kosmosie i pierwszy jako pełnoprawny astronauta Europejskiej Agencji Kosmicznej. Podczas swojego dwutygodniowego pobytu na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), Uznański przeprowadzi 13 eksperymentów naukowych opracowanych przez polskie ośrodki badawcze. Misja IGNIS to nie tylko przełomowy krok dla polskiej nauki, ale też wyraz narodowej dumy i symboliczny most łączący przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Polski w kosmosie.
Kim jest Sławosz Uznański-Wiśniewski? Droga Polaka do kosmosu
Sławosz Uznański-Wiśniewski to fizyk jądrowy, który w 2022 roku został wybrany do rezerwy korpusu astronautów Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), wyłoniony spośród ponad 22 000 kandydatów z całej Europy. W 2023 roku rozpoczął pracę jako astronauta projektowy. Polska, reprezentowana przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz POLSA, skorzystała z możliwości udziału w komercyjnej misji Ax-4 organizowanej przez Axiom Space, która wystartowała 25 czerwca 2025 roku z Przylądka Canaveral na Florydzie.
Zobacz też: Niebawem Polak poleci w kosmos, jego żoną jest posłanka KO. Odsłaniamy tajemnice Sławosza Uznańskiego
Co dokładnie bada Sławosz Uznański na ISS? 13 eksperymentów
Polski astronauta przez 14 dni będzie realizować 13 eksperymentów przygotowanych przez polskie instytuty naukowe. Wśród nich znajdują się:
IMMUNE MULTIOMICS – badanie wpływu mikrograwitacji na układ odpornościowy i ekspresję genów.
Human Gut Microbiota – analiza mikrobiomu jelitowego i jego zachowań w kosmosie.
Yeast TardigradeGene – eksperyment z drożdżami zawierającymi geny niesporczaków.
LeopardISS – test polskiego komputera pokładowego z AI.
Scalable Radiation Monitor/RADMON on ISS – pomiary promieniowania kosmicznego.
Wireless Acoustics – monitoring hałasu w modułach ISS.
PhotonGrav, EEG Neurofeedback, Mxene in LEO, Stability of Drugs, AstroMentalHealth, Astro Performance/Mollis Textus oraz Space Volcanic Algae – eksperymenty z zakresu neurotechnologii, psychologii, materiałoznawstwa i medycyny kosmicznej.
Czytaj też: Złamał zasady, jego gest poruszył tysiące kobiet. Sławosz Uznański przyjął nazwisko ukochanej nie bez powodu
IMMUNE MULTIOMICS – jak mikrograwitacja wpływa na odporność?
Najważniejszym projektem, za który odpowiada zespół z Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie, jest IMMUNE MULTIOMICS. Celem eksperymentu jest zbadanie, jak długotrwałe przebywanie w mikrograwitacji wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego. Naukowcy przeanalizują m.in. ekspresję genów i metylację DNA w komórkach immunologicznych astronautów. Wyniki badań mogą pomóc opracować nowe strategie terapeutyczne chroniące zdrowie astronautów.
Polskie tradycje na orbicie – flaga, pierogi i Chopin w kosmosie
Misja IGNIS to nie tylko eksperymenty naukowe, ale również silny symbol polskiej tożsamości kulturowej w przestrzeni kosmicznej. Sławosz Uznański-Wiśniewski zabrał na pokład ISS liczne pamiątki i artefakty nawiązujące do historii, nauki i sztuki naszego kraju. Wśród nich znalazła się flaga Polski, która w 1978 roku towarzyszyła generałowi Mirosławowi Hermaszewskiemu podczas jego misji Sojuz 30. Tym samym Uznański symbolicznie kontynuuje dzieło pierwszego Polaka w kosmosie, tworząc most między pokoleniami.
Astronauta zabrał również oryginalną naszywkę z misji Sojuz 30, faksymile pierwszej strony rozprawy doktorskiej Marii Skłodowskiej-Curie oraz pocztówkę-cegiełkę, z której dochód przeznaczony był na budowę Instytutu Radowego. Znalazła się tam także mapa z dzieła Mikołaja Kopernika „De revolutionibus orbium coelestium”, a także fragment soli z Wieliczki oraz kawałek polskiego bursztynu – nawiązania do polskiego dziedzictwa przyrodniczego i przemysłowego.
Nie zabrakło również elementów polskiej kultury. Na ISS poleciał rękopis „Mazurka As-dur” Fryderyka Chopina oraz dwa wiersze Wisławy Szymborskiej – „Radość pisania” i „Sto pociech”. Symbolicznego znaczenia nabiera również krajka – tradycyjna tkanina z regionu łódzkiego, noszona jak bransoletka, oraz litery polskiego alfabetu wydrukowane w 3D, podkreślające wagę języka w zachowaniu tożsamości narodowej.
Wyjątkowym akcentem są także dania kuchni polskiej dostosowane do warunków mikrograwitacji. Załoga ISS będzie mogła skosztować pierogów, zupy pomidorowej, leczo z kaszą oraz pieczonych jabłek z kruszonką. To nie tylko hołd dla tradycji kulinarnej, ale i próba podzielenia się polskim dziedzictwem z międzynarodową załogą. Jak podkreślił Uznański, to sposób na zachowanie więzi z domem i okazja do promowania Polski w zupełnie nowym, kosmicznym wymiarze.
- SPRAWDŹ TEŻ: Polak poleciał w kosmos! Przed historycznym startem czule żegnał się z żoną. Ten gest mówi wszystko
Polska strategia kosmiczna – co oznacza misja IGNIS dla kraju?
Misja IGNIS to nie tylko sukces naukowy, ale i strategiczny. Jak zaznaczył premier Donald Tusk, Polska dzięki tej misji realnie staje się częścią sektora kosmicznego. Roczne inwestycje w branżę kosmiczną przekraczają 200 mln euro, a celem jest osiągnięcie 3% udziału w europejskim rynku kosmicznym do końca dekady. Misja Uznańskiego ma zainspirować młodych naukowców do wejścia w tę przyszłościową dziedzinę.
Czytaj też: Uznański-Wiśniewski nadał z orbity. Jego pierwsze słowa odbiły się echem po całej Polsce
Źródła: onet.pl, wiadomosci.onet.pl, wydarzenia.interia.pl
