Po osiemnastu miesiącach intensywnych prac Teatr Cieszyński w Czeskim Cieszynie ponownie otworzył drzwi dla publiczności. Zakończona właśnie rewitalizacja nie tylko przywróciła blask modernistycznemu gmachowi z 1961 roku, ale przede wszystkim stworzyła nowoczesne Cieszyńskie Centrum Teatralno-Kulturalne – miejsce łączące profesjonalną sztukę teatralną, edukację i działania społeczne.
Droga od pomysłu do uroczystego otwarcia była krótka, ale wymagająca. Dokumentację projektową przygotowano w 2023 r., a adekwatne prace budowlane ruszyły w kwietniu ubiegłego roku. W lipcu 2024 r. teatr został całkowicie zamknięty, jednak – co podkreślają jego władze – wszystkie trzy zespoły artystyczne: Scena Czeska, Scena Polska i scena lalkowa Bajka, nie przerwały działalności, występując gościnnie w innych przestrzeniach.
– To było szaleństwo. Ogromna presja czasu i odpowiedzialności, ale nie było innej możliwości – przyznał podczas otwarcia dyrektor teatru Petr Kracik. – Cieszę się, iż wszystko się udało i iż dziś możemy zaprosić widzów do zupełnie nowej przestrzeni – dodał.
Całkowity koszt inwestycji wyniósł ok. 139 milionów koron czeskich, z czego 111,5 mln pochodziło ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Next Generation EU oraz Narodowego Planu Rewitalizacji. Zakres prac był szeroki. Odnowiono zaplecze dla aktorów i techników, korytarze, garderoby oraz foyer. Szczególną uwagę poświęcono zachowaniu oryginalnych elementów artystycznych i historycznego oświetlenia, których kolorystykę dopasowano do pierwotnego wyglądu wnętrz.
– Zachowaliśmy artystyczne elementy z czasu budowy gmachu autorstwa Zdeňka Vávry. Każdy detal konsultowaliśmy bardzo dokładnie, by uszanować charakter budynku – wyjaśniał Zdeněk Miček z zespołu architektów.
Fot. Miroslav Pawelek/Teatr Cieszyński w Czeskim Cieszynie
Największą metamorfozę przeszły scena i widownia. Nowe deski sceniczne wykonano z drewna olchowego, cenionego za adekwatności akustyczne. Zmieniono układ widowni, poprawiono akustykę i możliwości techniczne. Sala główna dysponuje dziś 353 miejscami siedzącymi oraz czterema pełnowymiarowymi miejscami dla osób z niepełnosprawnościami, co znacząco poprawia dostępność obiektu. Odnowiona galeria stała się natomiast przestrzenią spotkań, relaksu i bankietów towarzyszących wydarzeniom kulturalnym.
Jednym z najważniejszych efektów rewitalizacji jest powstanie zupełnie nowego Cieszyńskiego Centrum Teatru i Kultury. Jak podkreśla rzeczniczka teatru Zuzana Martinčík Glacová, to właśnie ten element projektu najmocniej rozszerza dotychczasową misję instytucji. Centrum będzie bowiem oferować warsztaty artystyczne, programy edukacyjne dla dzieci i młodzieży, zajęcia społecznościowe, koncerty oraz wydarzenia dla seniorów. W jego skład wchodzi także odnowione obserwatorium astronomiczne, które przekształcono w kameralną salę na mniejsze formy teatralne i muzyczne.
Podczas uroczystości otwarcia znaczenie inwestycji podkreślali przedstawiciele samorządu. M.in. hetman województwa morawsko-śląskiego Josef Bělica zwrócił uwagę na międzynarodowy wymiar przedsięwzięcia. – Teatr Cieszyński to nie tylko istotny ośrodek kultury, ale również instytucja wzmacniająca współpracę między Czechami a Polską. Dziękuję pracownikom teatru – bez ich zaangażowania ten projekt nie doszedłby do skutku – mówił.
Podobnie wypowiadał się radny wojewódzki ds. kultury i ochrony zabytków Peter Harvánek. – To centrum czesko-polskiej wymiany kulturalnej, miejsce naturalnego przenikania się dwóch języków i tradycji. Zrewitalizowany teatr będzie ogromną korzyścią dla regionu i całej Republiki Czeskiej – stwierdził.
Fot. Miroslav Pawelek/Teatr Cieszyński w Czeskim Cieszynie
Teatr Cieszyński został założony w 1945 r., tuż po zakończeniu II wojny światowej. W 1951 r. do sceny czeskiej dołączyła scena polska, odpowiadając na potrzeby silnej polskiej mniejszości na Śląsku Cieszyńskim. Na jego deskach występowały wybitne postacie czeskiej sceny, m.in. Květa Fialová, Bořivoj Navrátil czy Josef Somr, a współcześnie czeskocieszyński teatr jest chętnie odwiedzany także przez widzów z polskiej strony Olzy. Od 2008 r. działa tam ponadto scena lalkowa Bajka, w efekcie to jedyny profesjonalny teatr w Czechach, w którym funkcjonują trzy zespoły artystyczne grające w dwóch językach. Według danych Narodowego Instytutu Kultury Teatr Cieszyński jest również liderem wśród teatrów regionalnych pod względem liczby produkcji prezentowanych za granicą.
Zdjęcia Miroslav Pawelek/Teatr Cieszyński w Czeskim Cieszynie
