Szlak Kopernikowski - ramię w ramię z Kopernikiem przez Warmię i nie tylko

Szlak Kopernikowski to niezwykle interesujący, tematyczny szlak drogowy, biegnący przez Warmię, Mazury i Elbląg. Liczy około 300 km i w terenie oznakowany jest symbolem astrolabium. Jak nietrudno się domyślić, wiedzie przez miejscowości i obiekty związane z życiem słynnego uczonego, który na Warmii spędził większość swojego życia. W niektórych z nich mieszkał, w innych pracował, a w wielu innych po prostu bywał.

Na Szlaku Kopernikowskim zobaczysz zabytkowe budowle pamiętające czasy Kopernika, poświęcone mu wystawy muzealne. Poznasz sekrety wszechświata w planetariach, i obserwatoriach astronomicznych. Również z aktywnych atrakcji możesz tu skorzystać. To szalenie interesujący region, niosący śliczną i cenną architekturę oraz przebogatą historię. A jakie miejsca na Szlaku my odwiedziliśmy?

Olsztyn

To dzisiaj dumna stolica Warmii i całego województwa. Malowniczo położona nad rzeką Łyną potrafi zaskoczyć. Czemu? Bo znajdziecie tu sporo fascynujących miejsc. To jedno z najbardziej zielonych miast w Polsce, ale przecież i błękitu tu sporo, w granicach miasta bowiem rozlewa się aż 11 jezior! W sercu dominuje natomiast czerwień cegły, bo to ona buduje najważniejsze budowle Olsztyna - zamek, katedrę czy Wysoką Bramę. A jeżeli dodać do tego przepyszne, barwne knajpki, to mamy ogromne bogactwo czekające tylko na Wasze odkrycie!

Kopernik z Olsztynem miał bardzo wiele wspólnego. Przez kilka lat zamek był jego domem i miejscem pracy. Podziw i wdzięczność mieszkańców wzbudził po skutecznej obronie Olsztyna podczas spodziewanego ataku Krzyżaków. Tak dobrze przygotował miasto, iż odparto krzyżacki szturm na mury miejskie w okolicach Furty Młyńskiej. Atakującym zabrakło wówczas drabin.

Lidzbark Warmiński

Lidzbark Warmiński w czasach Kopernika była stolicą regionu. Dziś to miano stracił, ale to przez cały czas perła regionu, a w 2023 roku stanie się uzdrowiskiem - jedynym na Warmii! Już dziś w mieście zapraszają całoroczne termy i działające w okresie tężnie. To świetne, nowoczesne obiekty!

A czy w Lidzbarku Warmińskim znaleźliśmy ślady Kopernika? A jakże ! Tu stoi jego dawny dom - gotycki zamek, w którym rezydował jego wuj, biskup Łukasz Watzenrode. Kiedy Mikołaj jako dziecko stracił swego ojca, to właśnie brat matki, biskup rezydujący w Lidzbarku Warmińskim, otoczył go ojcowską opieką. Stał się jego dobrodziejem, który nie tylko go wykształcił, ale też wprowadził w wielki świat.

Zamek w Lidzbarku jest fantastyczny, wnętrza przecudnej urody dostępne są jako muzeum. Imponująca jest tutaj rokokowa kaplica, ale na nas największe wrażenie wywarł surowy i mroczny refektarz z cennymi malowidłami !
W przedzamczu lidzbarskiego zamku turystów gości klimatyczny Hotel Krasicki.

Na mieście natomiast warto zobaczyć Wysoką Bramę i wspiąć się po okazałych schodach do Oranżerii. Spod niej rozciąga się najładniejsza panorama Lidzbarka Warmińskiego, z okazałą świątynią na czele.

Elbląg

Elbląg to XIII-wieczne miasto, najstarsze w województwie. Kiedyś niezwykle piękne, w czasie wojny zostało tak okaleczone, iż utraciło 90% zabudowy starówki. Tak naprawdę dopiero od lat 80. XX wieku powstaje z ruin, zgodnie z duchem retrowersji, czyli w zgodzie z dawnym układem ulic i wysokością kamienic, ale dość swobodnym podejściem do detali i zdobień.

Przywitaliśmy się tu z dzielnym małym Piekarczykiem przy Bramie Targowej i chcieliśmy go zaprosić na spacer po Elblągu, ale musiał tkwić na posterunku, jak wtedy, gdy dzielnie bronił miasta przed Krzyżakami. Sami więc ruszyliśmy pięknymi uliczkami, przy Katedrze z jedną z najwyższych wież w Polsce, ratuszu i licznych kamieniczkach. Ponownie najbardziej zauroczyła nas Kościelna Ścieżka - najbardziej klimatyczny zaułek miasta.

Gorąco polecam tutaj Muzeum Archeologiczno-Historyczne, które mieści się w dawnych zabudowaniach zamku w Elblągu. To fantastyczne miejsce, z niezwykle interesującymi wystawami, wznoszącymi się na wyżyny ekspozycji muzealnej!

Orneta

W Ornecie dominuje przede wszystkim kościół Św. Jana. Jedna z najstarszych świątyń na Warmii. Powstała w XIV wieku. Praktycznie od XVI stulecia nie zmieniła się jej bryła zewnętrzna. A w XV stuleciu dobudowano 10 kaplic wokół środkowej bryły pierwotnej. Kształt kościoła jest typowo bazylikowy tzn. nawa główna jest znacznie wyższa niż nawy boczne. Dzięki temu kryje bardzo wysoki trzypiętrowy ołtarz. Bardzo ładny, choć na pewno warto tu również zwrócić uwagę na cudne, gotyckie malowidła, niektóre pamiętające wiek XIV.
Piękne, cenne świątynie znaleźliśmy też w Chwalęcinie i Krośnie, choć trzeba celować w godziny nabożeństw, by móc podziwiać ich wnętrze.

Olsztynek

Na Mazurach lezy Olsztynek, a w nim w dobrym stanie zachował się dawny, gotycki zamek. Mieści się w tej chwili tutaj szkoła imienia Mrągowiusza, czyli gorącego obrońcy języka polskiego na tych ziemiach, a także człowieka, który chciał dobrej współpracy między Polakami i Niemcami.

Frombork

Jeśli lubicie ceglaną architekturę, na pewno zachwyci Was Frombork, jak i cała Warmia! Ja byłam urzeczona! Choć to już nasza druga wizyta we Fromborku, spojrzeliśmy na niego od nowa, ponownie zachwycając się jego walorami.
Na Wzgórzu Katedralnym uwagę przykuwa przede wszystkim wspaniała katedra. To jedyna na świecie tak dobrze zachowana średniowieczna warownia katedralna i największy kościół Warmii! To od jego patronki - Najświętszej Marii Panny, pochodzi nazwa Frauenburg (Zamek Pani) - spolszczona jako Frombork. Wnętrza dostępne są odpłatnie.

A co jeszcze warto zwiedzić na Wzgórzu? Muzeum Kopernika oraz Wieżę Radziejowskiego, która niegdyś była zarazem dzwonnicą i latarnią morską. Dziś możecie tu podziwiać gwiazdy i morze, bo na wieży urządzono punkt widokowy, zaś w przyziemiu Planetarium. Na surowym tle dzwonnicy pięknie prezentuje się sztuka, a i zawieszone tu wahadło Foucaulta. We Fromborku przez wiele lat, w dzisiejszej Wieży Kopernika mieszkał astronom. Tutaj też zmarł i został pochowany. Jego grób odnajdziesz w katedrze.

Myślicie, iż Warmia i Mazury to kraina jezior? Słusznie, jest ich tu blisko 3000, pięknie ubogacają krajobraz. Ale czy wiedzieliście, iż ten region pozwala też spacerować nad morzem? Tak właśnie jest we Fromborku. Możecie tu z bliska poczuć je na molo. Wiatr we włosach, rozległa toń... Choć to nie otwarte wody Bałtyku, a jedynie Zalew Wiślany, moment i tak był przejmujący, tym bardziej w blasku chylącego się słońca.

Gietrzwałd

Gietrzwałd leży nieco poza Szlakiem Kopernikowskim, ale niedaleko Olsztyna, a miejsce naprawdę warte jest odwiedzenia. Zaprasza tutaj sanktuarium związane z objawieniami Maryi, które miały tu miejsce w 1877 roku, od 27 czerwca do 16 września. Maryja ukazywała się dwóm kilkunastoletnim dziewczynkom - Basi i Justynie. Miała przemawiać do nich w języku polskim, co wywołało poruszenie, bo w tym czasie na tych terenach pruskich był to język zakazany.

Ale Gietrzwałd od maja 2022 roku słynie też z deskali autorstwa Arkadiusza Andrejkowa. Na pewno o nim słyszeliście, to artysta malarz z Sanoka, lubujący się w street arcie i graffiti. Od 2017 roku realizuje w Polsce projekt "Cichy Memoriał". Ten sprawia, iż mali bohaterowie ożywają, a wioski stają się dużo piękniejsze. Dlaczego? Cichy Memoriał to bardzo swoiste murale, nazywane deskalami, gdyż tworzone są na drewnie, ale też nie na jakimś zwyczajnym drewnie. Cudne malowidła powstają bowiem na starych szopach i chałupach, co już samo w sobie jest unikalne. A gdy do tego dodać, iż inspirowane są autentycznymi osobami, ze starych fotografii, to cały projekt nabiera jeszcze głębszego wymiaru.

3 deskale w Gietrzałdzie powstawały 3 dni. Inspiracją do ich namalowania stały się zdjęcia z rodzinnych albumów gietrzwałdzkich rodzin. Na jednym widać właścicielkę stodoły z koleżanką, drugi to jadący wozem brat mieszkańca wsi wraz z wnukami, zaś na trzecim widnieje kolega ze szkolnej ławki właścicielki stodoły. Ciekawostką jest, iż stoi on z rowerkiem, podobno pierwszym dziecięcym rowerem w całej wsi.

A jeżeli jesteście fanami dobrego, regionalnego jedzenia, to na pewno spodoba Wam się w Gietrzwałdzie Karczma Warmińska. To taki mini skansen z pysznym jadłem. Skosztujecie tu moich ulubionych ziemniaków na mnóstwo sposobów, ale spokojnie, mięsiwo też dają.

Rok 2023 Rok Kopernikański

Rok 2023 z racji 550. rocznicy urodzin astronoma ogłoszony został Rokiem Kopernikańskim. W związku z tym w wybranych miejscach na Szlaku będą odbywać się interesujące wydarzenia i imprezy oraz wystawy. To idealny moment, by odwiedzić te miejsca, jak również przemierzyć cały Szlak Kopernikowski.

Mikołaj Kopernik

Mikołaj Kopernik żył w latach 1473-1543. Przeżył równo lat 70, co jest wyczynem w tamtych czasach. Urodził się w Toruniu. gwałtownie jednak, bo w wieku lat 10 stracił ojca i pod swe skrzydła wziął go wuj od strony matki - biskup Łukasz Watzenrode, który posłał Mikołaja na nauki najpierw na krakowską uczelnię, a później włoskie. Resztę życia spędził na Warmii, gdzie pełnił liczne funkcje w służbie biskupa warmińskiego i kapituły warmińskiej.

Niezależnie od tych działań prowadził badania astronomiczne, dzięki którym stał się jednym z największych uczonych wszech czasów. Zmodyfikował kalendarz juliański na gregoriański, używany do dziś, a przede wszystkim wstrzymał słońce i ruszył Ziemię. Jego teoria heliocentryczna to fundament nowożytnej nauki. Mówi o niej jego życiowe dzieło "O obrotach sfer niebieskich", które zdążył jeszcze najpewniej zobaczyć wydrukowane na łożu śmierci.

A czy wiecie, iż to polihistor? Czyli osoba, która zgłębiła wiedzę z wielu różnych dziedzin. Był oczywiście astronomem, ale również lekarzem, prawnikiem, dyplomatą. Pisał też o reformie pieniądza, za co nie znalazł poparcia, szczególnie w Elblągu. W ogóle trzeba powiedzieć, iż dziś uznany uczony, jeden z większych w historii świata, prawdziwa dusza renesansu, w swych czasach nie został tak bardzo doceniony i bywał choćby obiektem drwin.

Zmarł we Fromborku i w tamtejszej katedrze jest pochowany.