Suknie, które mówią więcej niż słowa – ruszyła wyjątkowa wystawa mody w Warszawie! Musisz ją zobaczyć

Wystawa „Niech nas widzą! Wizerunek, strój, ciało” w Zamku Królewskim w Warszawie to wydarzenie, które pokazuje, iż historia ubioru to jednocześnie historia kultury i tożsamości. Ekspozycja obejmuje około 250 obiektów z różnych epok – od XVI wieku po współczesność. Znalazły się tu dzieła wypożyczone z renomowanych instytucji, m.in. z paryskiego Luwru, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu oraz Galerii Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie, a także z prywatnych kolekcji.

Narracja wystawy rozpoczyna się od kolekcji Zamku Królewskiego. Dalej widz przechodzi przez motywy takie jak postacie władcy, rycerza, myśliwego, Diany, Flory, filozofa, kobiecej atrakcyjności i orientalnego kostiumu. Każdy z nich ilustruje, jak ubiór był i jest narzędziem komunikacji społecznej.

Moda jako manifest – od królewskich zbroi po kreacje Muglera

Na wystawie podziwiać można bezcenne eksponaty związane z historią Polski, które same w sobie stanowią oś narracyjną tej unikatowej ekspozycji. Już przy wejściu uwagę odwiedzających przyciąga płaszcz koronacyjny Stanisława Augusta z 1764 roku – majestatyczny, bogato zdobiony, symbol królewskiego autorytetu i prestiżu. Obok niego eksponowana jest zbroja młodzieńcza Zygmunta Augusta z 1533 roku – delikatna w proporcjach, ale pełna symboliki, ukazująca, jak ważnym elementem wizerunku władzy był odpowiednio dobrany strój i zbroja ceremonialna. Te wyjątkowe artefakty są nie tylko świadectwem epok, z których pochodzą, ale również opowieścią o polityce wizerunku i reprezentacji społecznej.

W tej samej przestrzeni znaleźć można także dzieła światowych mistrzów malarstwa, takich jak Antoon van Dyck, Louis-Michel van Loo czy Alexandre-Francois Desportes. Ich obrazy nie tylko dokumentują stroje i modę dawnych czasów, ale stanowią autonomiczne świadectwa kulturowe, ukazujące, jak ubiór i ciało były przedstawiane i interpretowane przez wieki.

Integralną częścią wystawy są również wyselekcjonowane kreacje haute couture i pręt-à-porter, pochodzące ze słynnej Kolekcji Adama Leja. Prezentowane projekty reprezentują najsłynniejsze domy mody XX i XXI wieku, w tym: Coco Chanel – ikony kobiecej elegancji, Elsy Schiaparelli – mistrzyni surrealistycznych eksperymentów, Cristóbala Balenciagi – uosobienia architektonicznej formy, czy Christiana Diora – twórcy legendarnego New Looku. Na wystawie zobaczymy również ekstrawaganckie projekty Johna Galliano, futurystyczne wizje Paco Rabanne’a, prowokacyjne formy Vivienne Westwood, odważne stylizacje Thierry’ego Muglera i dramatyczne kreacje Alexandra McQueena. Nie zabrakło też dzieł projektantów współczesnych, takich jak Daniel Roseberry dla Schiaparelli czy Franck Sorbier. Każdy z tych projektów to nie tylko odzież – to manifest estetyczny, społeczny i kulturowy.

Szczególnie mocno wybrzmiewa motyw gorsetu, który – jak podkreślają twórcy wystawy – powraca po wiekach w zupełnie nowej odsłonie. Kiedyś będący symbolem patriarchalnej kontroli nad kobiecym ciałem, dziś staje się wyrazem siły, odwagi i samoświadomości. Gorset, jako symbol transformacji, stanowi jedną z kluczowych osi interpretacyjnych wystawy „Niech nas widzą! Wizerunek, strój, ciało”, pokazując, jak jeden element garderoby może na przestrzeni wieków zmienić swoje znaczenie o 180 stopni.

Artyści, którzy zmieniają narrację – polscy twórcy w centrum uwagi

Wystawa ukazuje również dzieła zarówno uznanych, wielokrotnie nagradzanych artystek i artystów, jak i przedstawicieli młodego pokolenia, którzy w ostatnich latach zyskali rozgłos dzięki odważnemu podejściu do tematów społecznych, politycznych i kulturowych. Ich obecność na ekspozycji nie jest przypadkowa – to celowy gest kuratorski, który ma na celu podkreślenie, iż historia stroju i wizerunku nie kończy się w muzealnych salach, ale trwa, pulsując w dzisiejszej sztuce współczesnej.

Wśród twórczyń i twórców, których prace znalazły się na wystawie „Niech nas widzą! Wizerunek, strój, ciało”, są m.in.: Zofia Kulik – znana z monumentalnych kompozycji fotograficznych analizujących relacje władzy i symboliki ciała, Natalia LL (Natalia Lach-Lachowicz) – pionierka feministycznej sztuki performatywnej, Karol Radziszewski – artysta eksplorujący temat queerowej tożsamości i pamięci kulturowej, oraz Magdalena Abakanowicz – jedna z najważniejszych postaci polskiej sztuki XX wieku, której prace dotykają zagadnień samotności, cielesności i kondycji człowieka.

Do tego grona dołączają również Edward Dwurnik – dokumentalista codzienności PRL-u, Agata Agatowska – artystka eksperymentująca z formą i przestrzenią, Ewa Juszkiewicz – twórczyni zyskująca międzynarodowe uznanie za dekonstrukcję klasycznych portretów kobiecych, Teresa Pągowska – jedna z ikon nowoczesnego malarstwa figuratywnego, oraz Agnieszka Rożnowska – artystka młodego pokolenia, której prace nawiązują do problematyki kobiecości i kulturowych oczekiwań wobec ciała.

Ich dzieła, rozmieszczone w przestrzeni Zamku Królewskiego, wnoszą do narracji wystawy silne akcenty refleksji nad cielesnością, płcią i tożsamością społeczną. Ukazują, iż moda to nie tylko forma wyrazu estetycznego, ale również narzędzie walki o widzialność, przynależność i prawo do bycia sobą. Dzięki ich obecności ekspozycja zyskuje dodatkowy wymiar – staje się nie tylko historycznym przeglądem, ale także współczesnym komentarzem do tego, jak zmieniają się nasze wyobrażenia o ciele, roli społecznej i indywidualnej ekspresji.

Edukacja i wydarzenia towarzyszące – dlaczego warto odwiedzić wystawę?

Zamek Królewski przygotował bogaty program wydarzeń edukacyjnych i towarzyszących wystawie. realizowane są tu oprowadzania kuratorskie, wieczorne zwiedzania oraz zajęcia międzypokoleniowe. Dodatkową atrakcją są „ścieżki autorskie” – spotkania z ekspertami, którzy przedstawiają swoje unikalne spojrzenie na eksponaty. Wśród nich: Karolina Sulej, dr Anna Straszewska, dr Artur Badach, Adam Leja, dr Tomasz Mleczek oraz Marcin Różyc.

Wystawie towarzyszy także publikacja zawierająca eseje autorstwa Stacha Szabłowskiego, Andy Rottenberg, Marcina Różyca i Joanny Wasilewskiej-Dobkowskiej.

Historia stroju jako historia kultury – o czym opowiadają eksponaty?

Jak podkreśla dr Jarosław Trybuś, zastępca dyrektora ds. muzealnych i programowych Zamku Królewskiego, wystawa jest „wielogłosową opowieścią o strategiach widzialności – o tym, jak bardzo pragniemy i jak bardzo lękamy się być dostrzeżeni. „To wystawa, która łączy sztukę, rzemiosło i modę nie jako ilustracje, ale jako równorzędne głosy kultury.

„Niech nas widzą! Wizerunek, strój, ciało” to nie tylko pokaz pięknych przedmiotów, ale głęboka refleksja nad tym, jak ubiór buduje naszą tożsamość i wpływa na społeczne postrzeganie. I jeżeli w tym roku chcesz wybrać się na jedną wystawę, niech to będzie właśnie ta! Otwarta będzie do 8 lutego 2026 roku.