Strelicja królewska – dowiedz się, jak dbać o „rajskiego ptaka”?

plndesign.pl 7 miesięcy temu

Strelicja królewska powszechnie znana jako „rajski ptak” to pochodząca z tropików roślina domowa o niezwykłym kształcie kwiatostanu. Dawniej dostępna jedynie w kwiaciarniach jako kwiat cięty, od kilku lat coraz częściej hodowana jest w mieszkaniach i przydomowych szklarniach. Kwitnąca roślina robi ogromne wrażenie i stanie się powodem do dumy każdego miłośnika ogrodnictwa.

Egzotyczne pochodzenie strelicji królewskiej

Strelicja królewska (Strelitzia reginae) jest rośliną wiecznie zieloną, która pochodzi z Afryki Południowej. Ze względu na piękne kwiaty gwałtownie zyskała popularność jako roślina doniczkowa uprawiana w mieszkaniach w klimacie umiarkowanym. Na cieplejszych obszarach jest hodowana w ogrodach – bardzo dużą popularność zdobyła na przykład w Stanach Zjednoczonych, gdzie spotyka się ją masowo na Florydzie i w Kalifornii. W tym ostatnim stanie wrosła w otoczenie tak bardzo, iż stała się choćby oficjalnym kwiatem miasta Los Angeles.

Ciekawe jest pochodzenie nazwy rośliny. Gatunek został opisany w 1788 roku przez angielskiego botanika Josepha Banksa, który nadał mu łacińską nazwę na cześć żony króla Jerzego III, królowej Zofii Charlotty z Meklemburgii-Strelitz. W Polsce strelicja zwana jest potocznie „rajskim ptakiem” ze względu na żywe kolory i kształt kwiatu przypominający głowę ptaka. Podobne określenie funkcjonuje w języku angielskim, chociaż równie popularna jest nazwa „crane flower” – kwiat-żuraw. I to określenie chyba pozostało trafniejsze, ponieważ kwiat rośliny kształtem idealnie przypomina czub na głowie żurawi.

Opis gatunku

Strelicja królewska osiąga w naturze do dwóch metrów wysokości. Oprócz jej niezwykłych kwiatów uwagę zwracają intensywnie zielone, skórzaste liście (przypominające liście bananowca), które tworzą koronę w kształcie wachlarza. Wyrastają one na ogonkach mających do metra długości. Sama blaszka liściowa ma od 25 do 70 centymetrów długości i od 10 do 30 centymetrów szerokości. Kwiaty strelicji królewskiej wyrastają wysoko ponad poziom liści i znajduje się w kolbie na końcu sztywnej łodygi. Składają się one z kilku działek i płatków rozkładających się korony o kolorze pomarańczowym i fioletowym. Pozioma i zabarwiona w górnej części na kolor purpurowy kolba wraz z resztą kwiatu tworzą układ przypominający ptasią głowę. Budowa kwiatu ma ścisły związek ze zwyczajami zapylających ją ptaków z rodziny nektarników, które pijąc nektar, siadają na mocnej kolbie, uruchamiając mechanizm zwalniający pyłek, który obsypuje ich nogi. Owoce strelicji są owalne, zwieńczone kępą pomarańczowych wypustek. Po zakończeniu dojrzewania pękają, wysypując liczne nasiona.

Pielęgnacja i uprawa

Uprawa strelicji królewskiej nie jest trudna, wymaga jednak zapewnienia roślinie odpowiednich warunków do rozwoju. Przede wszystkim potrzebna jest duża ilość światła. Roślina dobrze znosi bezpośrednie promienie słoneczne, może rosnąć również w częściowym zacienieniu. Zbyt duże ograniczenie światła może jednak spowodować zahamowanie wzrostu i stopniowe obumieranie liści. Chociaż w hodowli domowej strelicje nie dorastają do tak dużych rozmiarów, jak w warunkach naturalnych, są to wciąż rośliny o dużych rozmiarach, wymagających sporo miejsca. Najlepiej będzie umieścić doniczkę w nasłonecznionym pokoju od strony południowej, pozostawiając wokół wolną przestrzeń.

Najlepsze podłoże dla strelicji królewskiej to żyzna ziemia z domieszką gliny. Należy jednak pamiętać o pozostawieniu na dnie doniczki grubej warstwy drenażowej ze żwiru albo podobnego materiału, który zapobiegnie nadmiernemu gromadzeniu się wody. W okresie wzmożonej wegetacji, który w naszym kraju przypada dla tej rośliny zimą, konieczne jest obfite i regularne podlewanie. W letnim okresie spoczynkowym ograniczamy dostarczanie wody, zwracając jednak uwagę na to, żeby ziemia nigdy nie była całkowicie sucha, ponieważ może to doprowadzić do obumarcia strelicji. Konieczne jest również utrzymanie wysokiej wilgotności powietrza. Od czasu do czasu liście można zraszać, trzeba jednak uważać, żeby nie gromadziły się na nich krople wody poddane bezpośredniemu działaniu słońca – może to doprowadzić do poparzenia tkanki. Wilgotne liście warto co jakiś czas przetrzeć szmatką – w ten sposób usuniemy gromadzący się na ich dużej powierzchni kurz.

Strelicja królewska nie wymaga wielu dodatkowych zabiegów pielęgnacyjnych. Ponieważ roślina ma duże rozmiary i gwałtownie rośnie, dobrze jest nawozić ją regularnie. Robimy to w okresie wzmożonego wzrostu – jesienią i zimą – co około dwa tygodnie stosując uniwersalne, płynne nawozy. Z kolei w okresie letnim pojemnik z rośliną może zostać przeniesiony na zewnątrz – na balkon czy do ogrodu. Pamiętać tylko należy, iż strelicja nie lubi zimnych przeciągów, najlepiej czuje się w zacisznym, słonecznym miejscu. Do stałych zabiegów pielęgnacyjnych należy też kontrola stanu liści i korzeni. Naturalnie schnące na starość przycinamy, natomiast przebarwienia i plamy na ich młodych odpowiednikach są sygnałem, iż pojawiły się pasożyty albo roślina jest chora. Kontrolujemy również korzenie, szczególną uwagę zwracając na to, czy nie są zawilgocone oraz, czy mieszczą się swobodnie w pojemniku.

Przesadzanie i rozmnażanie

Korzenie strelicji królewskiej dosyć ściśle przylegają do ścianek doniczki, w której rośnie. Podczas przesadzania rośliny łatwo jest je uszkodzić. Kwiat przesadzamy, kiedy korzenie zaczynają się pojawiać powyżej poziomu substratu, nie mieszcząc się w pojemniku. Proces najlepiej przeprowadzić wczesną wiosną, wybierając odpowiednio większą donicę i wymieniając część podłoża. Przy tej okazji warto też spróbować rozmnożyć naszą roślinę. Strelicja tworzy kłącze rozrastające się na boki. Wyjęcie z doniczki bryły korzeniowej i przecięcie jej na połowę jest najszybszą metodą uzyskania nowego egzemplarza kwiatu. Innym sposobem jest przesadzenie do nowych pojemników małych pędów, które regularnie pojawiają się u podstawy rośliny. Ostatni sposób to wysiew nasion. Kwitnące strelicje można spróbować zapylić krzyżowo domowym sposobem – przy pomocy pędzelka. Dojrzałe nasiona wysiewamy wczesną wiosną. Jest to najbardziej czasochłonna metoda. Tak uzyskane rośliny mogą po raz pierwszy zakwitnąć dopiero po dziesięciu latach.

Oznaki niewłaściwych warunków

Prawidłowo prowadzona strelicja królewska cieszyć będzie domowego ogrodnika dużymi, intensywnie zielonymi liśćmi, a przede wszystkim egzotycznymi kwiatami. o ile roślina nie zakwitnie w okresie trzech-czterech lat będzie to oznaczało, iż jest niewłaściwie pielęgnowana. Ustawiona w słonecznym, pełnym światła miejscu, posadzona w doniczce zapewniającej swobodę systemowi korzeniowemu i regularnie nawożona, powinna odwdzięczyć się pięknymi kwiatami pojawiającymi się na przełomie zimy i wczesnej wiosny.

Czasami jednak roślina cierpi z powodu niewłaściwych warunków lub pojawienia się szkodników – takie problemy najłatwiej zdiagnozować przyglądając się liściom strelicji. Ich zwijanie się może być spowodowane niedostatkiem wilgoci w glebie lub powietrzu. Inną przyczyną jest zbyt niska temperatura. Teoretycznie roślina może wytrzymać choćby krótkotrwałe przymrozki, jednak najlepiej czuje się w temperaturze co najmniej 20ºC w czasie okresu wzrostu. Również pojawienie się niektórych pasożytów powoduje taki objaw.

Jeżeli krawędzie liści brązowieją, może to oznaczać, ich gnicie spowodowane nadmiernym podlewaniem. Należy wówczas przesuszyć lekko substrat w doniczce (musi on jednak pozostawać lekko wilgotny) i ograniczyć je na jakiś czas. Brązowe brzegi liści mogę oznaczać również problem z przenawożeniem. Niedostatek światła oraz niewłaściwe podlewanie sygnalizują żółte plamy pojawiające się na liściu. Żółknięcie liści u podstawy to objaw normalny, oznaczający usychanie starszych części strelicji. Zbyt wiele wody powoduje często gnicie pędów. W takim przypadku konieczne jest przesadzenie rośliny do nowej ziemi i ograniczenie dostarczania wody.

Szkodniki żerujące na strelicji

Strelicja królewska jest rośliną o dość dużej odporności, jednak i ona może zostać zaatakowana przez szkodniki. Wśród nich najczęstsze są owady – czerwce i wełnowce, a także przędziorki – które są przedstawicielami roztoczy. Czerwce należą do pluskwiaków wysysających soki roślinne. Są niewielkich rozmiarów (1-5 mm) i przypominają małe tarczki przyczepione do liścia. Z kolei mają podobnie niewielkie rozmiary, ale są koloru białego i wytwarzają nitki białej substancji ochronnej, dzięki czemu wyglądają jak kłębki wełny. Jedne i drugie owady najczęściej bytują po spodniej części liści. Ich masowy pojaw może doprowadzić do znacznego osłabienia rośliny, a choćby do jej zamarcia. Walka ze szkodnikami polega na ich mechanicznym usuwaniu dzięki wacika. O wiele lepsze rezultaty przynosi jednak spryskanie powierzchni liści wodnym roztworem alkoholu i mydła. o ile nie przyniesie to rezultatu, trzeba będzie sięgnąć po gotowe preparaty owadobójcze.

Równie niepożądanymi gośćmi na naszej roślinie są przędziorki. Ich wszystkie stadia rozwojowe wysysają soki roślinne, czego efektem są plamy na liściach, które schną i opadają. O obecności przędziorków świadczą ogniska delikatnej pajęczyny po spodniej stronie blaszki liściowej. Przędziorki nie lubią wilgoci, dlatego pierwszą metodą walki z nimi jest podniesienie wilgotności powietrza i spryskiwanie wodą. Można też próbować przemywać powierzchnię rośliny środkami na bazie olejów roślinnych i kwasów tłuszczowych. Istnieje również grupa specjalnych środków chemicznych przeciwko roztoczom (akarycydów), które warto stosować wraz z innymi metodami.

Warto rozważyć zakup i hodowlę strelicji królewskiej. Jest to roślina stosunkowo droga, ale prawidłowo prowadzona dostarczy nam dużo radości. Jej liście same w sobie są ozdobą mieszkania, kwiaty utrzymują się długo na roślinie, a mogą być również użyte jako kwiaty cięte w kompozycjach florystycznych.

Idź do oryginalnego materiału