Stołówka huczała od gwaru uczniów, brzęku tac i syku automatów, które po raz kolejny odmówiły przyjęcia złotówki. Był to kolejny mroźny grudniowy dzień w Liceum im. Jana Kochanowskiego. Większość dzieciaków tłoczyła się przy stołach, śmiejąc się, wymieniając kanapkami i narzekając na zadania domowe.
Ale pan Kowalski nie patrzył na hałaśliwe grupy.
Jego wzrok przykuł chłopak przy automacie – samotny, lekko drżący w znoszonej bluzie, z palcami nerwowo liczącymi monety. Coś w jego posturze, przygarbionych ramionach i unikaniu kontaktu wzrokowego poruszyło serce starego nauczyciela.
– Przepraszam, młody człowieku – zawołał pan Kowalski, wstając od stolika.
Chłopak zastygł. Obrócił się powoli, nieufnie. Jego wielkie, czujne oczy spotkały się ze wzrokiem nauczyciela na ułamek sekundy, po czym znów utkwiły w podłodze.
– Przydałoby mi się towarzystwo – dodał pan Kowalski z ciepłym uśmiechem. – Może usiądziesz ze mną?
Chłopak zawahał się. Głód i duma toczyły na jego twarzy cichą walkę. Ale po chwili głód zwyciężył. Skinął głową i podążył za nauczycielem w kąt stołówki.
Pan Kowalski zamówił dodatkową zupę pomidorową, kanapkę i kubek gorącej herbaty. Nie robił z tego wielkiego wydarzenia. Po prostu podsunął tacę, jakby to była najzwyklejsza rzecz na świecie. Chłopak wyszeptał podziękowanie i zaczął jeść, jakby od dni nie miał ciepłego posiłku.
– Jak masz na imię? – zapytał pan Kowalski, popijając kawę.
– Kacper – odparł chłopak między kęsami.
– Miło cię poznać, Kacper. Jestem pan Kowalski. Uczyłem tu kiedyś, teraz głównie na emeryturze. Tylko czasami pomagam z korepetycjami.
Kacper skinął głową. – Ja adekwatnie nie chodzę do tej szkoły.
Nauczyciel uniósł brew. – Ach tak?
– Przechodziłem tylko obok. Szukałem miejsca, gdzie byłoby ciepło.
Prawda zawisła między nimi, niewypowiedziana, ale wyraźna. Pan Kowalski nie drążył tematu. Tylko przytaknął i uśmiechnął się. – No cóż, zawsze możesz ze mną zjeść, kiedy tylko zechcesz.
Pogadali chwilę. O niczym ważnym. Wystarczająco, by rozładować zimną ciszę. Gdy posiłek dobiegł końca, Kacper cicho się podniósł.
– Dziękuję, panie Kowalski – powiedział. – Tego nie zapomnę.
Nauczyciel znów się uśmiechnął. – Trzymaj się, synu.
I z tymi słowami Kacper zniknął za drzwiami stołówki.
*****
SIEDEM LAT PÓŹNIEJ
Zimowy wiatr wył na zewnątrz zaniedbanego bloku na ulicy Lipowej. W środku pan Kowalski siedział sam przy oknie, otulony starą wełnianą swetrą, z kocem na kolanach. Kaloryfer zepsuł się kilka dni temu, a landlord nie odbierał telefonów. Jego dłonie, niegdyś pewnie trzymające kredę i plan lekcji, teraz drżały ze starości i zimna.
Żył teraz cicho. Bez rodziny w pobliżu. Tylko skromna emerytura i sporadyczne wizyty dawnych uczniów.
Dnie były długie, noce – jeszcze dłuższe.
Tego popołudnia, gdy sączył letnią herbatę, niespodziewane pukanie do drzwi wyrwało go z zamyślenia. Niewielu go teraz odwiedzało.
Powłócząc kapciami po zniszczonym linoleum, powoli podszedł do drzwi. Gdy je otworzył, aż przetarł oczy ze zdumienia.
Na progu, na tle padającego śniegu, stał wysoki młody mężczyzna w granatowym płaszczu. Jego włosy były starannie uczesane, a w dłoniach trzymał wielki kosz prezentowy.
– Panie Kowalski? – odezwał się, a w jego głosie zadrżały emocje.
– Tak? – odparł staruszek, wytężając wzrok. – Znamy się?
Mężczyzna uśmiechnął się. – Pewnie pan mnie nie pamięta. Nie chodziłem do pana szkoły, ale siedem lat temu kupił pan obiad zmarzniętemu dzieciakowi w stołówce.
Oczy pana Kowalskiego rozszerzyły się, gdy w pamięci zaczęły się układać puzzle.
– Kacper?
Młody mężczyzna skinął głową.
– Jezu… – Pan Kowalski cofnął się, przepuszczając go. – Wejdź, proszę!
Kacper przekroczył próg i od razu poczuł chłód. – Kaloryfer nie działa – stwierdził, marszcząc brwi.
– Tak, zamierzałem kogoś wezwać, ale… – nauczyciel machnął ręką, jakby to nie miało znaczenia.
Kacper postawił kosz na stole i od razu sięgnął po telefon. – Nie musi się pan tym więcej przejmować. Mam swojego hydraulika. Będzie tu w ciągu godziny.
Pan Kowalski otworzył usta, by zaprotestować, ale stanowczy, choć łagodny ton Kacpera go uciszył.
– Powiedział mi pan kiedyś, żebym się o siebie zatroszczył. Teraz moja kolej, by zatroszczyć się o pana.
W koszu były świeże produkty, ciepłe rękawiczki, skarpety, nowy koc elektryczny i kartka.
Dłonie pana Kowalskiego zadrżały, gdy ją otwierał.
– Dziękuję, iż pan mnie wtedy zauważył, gdy nikt inny tego nie zrobił – głosił napis. – Pańska dobroć zmieniła moje życie. Chcę się odwdzięczyć, nie tylko dziś, ale zawsze.
Łzy napłynęły do oczu starego nauczyciela.
– Nigdy nie zapomniałem tamtego obiadu – powiedział cicho Kacper. – Byłem bezdomny, przerażony i głodny. Ale tamtego dnia potraktował mnie pan jak człowieka. Dało mi to nadzieję.
Pan Kowalski przełknął ślinę. – Co robiłeś przez te lata?
– Niedługo potem trafiłem do schroniska dla młodzieży – wyjaśnił Kacper. – Pomogli mi stanąć na nogi. Ciężko pracowałem, dostałem stypendium i właśnie skończyłem studia prawnicze. Mam już pierwszą pracę.
– To wspaniałe – wyszeptał pan Kowalski, ledwie panując nad głosem.
Kacper uśmiechnął się. – Długo pana szukałem. Kilku dawnych pracowników szkoły naprowadziło mnie na trop.
Siedzieli godzinami, rozmawiając i śmiejąc się, jak starzy przyjaciele. Gdy hydraulik przyjechał, Kacper od razu zapłacił. Zorganizował też sprzątanie raz w tygodniu i dostawy jedzenia.
– Niech to będzie inwestycja – powiedział z przymrużeniem oka. – Uwierzył pan we mnie”Pan Kowalski uścisnął wyciągniętą dłoń Kacpra, czując, iż w tym momencie krąg dobroci zamknął się, a najskromniejszy gest serca okazał się najbardziej trwałą inwestycją w życiu.”
