Stara Lubovna to zamek położony bardzo blisko granicy z Polską i często odwiedzany przez turystów z naszego kraju. Historycznie ma on również wiele wspólnego z Polską, ale o tym dowiecie się za chwilę. Zapraszam Was do wyjątkowego miejsca, w którym poznacie historię dzisiejszego pogranicza polsko-słowackiego.
Lokalizacja i dojazd
Zamek Stara Lubovna leży tuż obok miasta Stara Lubovna (pol. Lubowla). Położony on jest w kraju proszowskim na Słowacji. Od granicy z Polską (Piwniczna-Zdrój) oddalony jest o około 20 kilometrów. Wizytę w tym zamku możecie zaplanować, jadąc w stronę Popradu czy też Preszowa lub dalej do Koszyc.
Przy zamku znajduje się parking, na którym możecie zostawić swój samochód. Kosztuje on około 5 Euro . Z samego parkingu do zamku czeka Was kilkunastominutowy spacer, lekko pod górkę, ale nie jest to trasa ciężka. Szukając informacji o zamku w internecie, możecie spotkać się z nazwami Zamek Lubovelski lub Lubowla.
Bilety i godziny otwarcia
Zamek Stara Lubovna czynny jest różnie, w zależności od sezonu: od maja do września: poniedziałek – niedziela od 9.00 do 19.00; od 18 do 30 września: od poniedziałku do niedzieli od 9.00 do 18.00; od października do marca: wtorek – niedziela od 10.00 do 15.00; w kwietniu: od poniedziałku do niedzieli od 10.00 do 18.00.
Bilety do zamku możemy kupić solo, ale można także kupić bilet łączony wraz ze wstępem do położonego pod zamkiem skansenu. o ile chodzi o bilety do zamku Stara Lubovna, to dla dorosłych kosztują one 9 Euro, dla dzieci 5 Euro, a dla studentów i seniorów 6 Euro. Bilet rodzinny natomiast kosztuje 16 Euro i uprawnia do wstępu 2 osób dorosłych oraz od 1 do 4 dzieci w wieku do 15 lat.
Bilety łączone, obejmujące zamek i skansen kosztują dla dorosłych 10 Euro, dla dzieci 6 Euro, a dla seniorów i studentów 7 Euro. Bilet rodzinny to koszt 19 Euro. Jak widać, ta druga opcja jest bardzo opłacalna, a skansen również jest wart uwagi. Możliwe jest zwiedzenia z przewodnikiem w języku słowackim, angielskim lub polskim, ale o chęci skorzystania z takiej opcji należy poinformować muzeum z kilkudniowym wyprzedzeniem.
Na terenie zamku znajdują się tabliczki i informacje w alfabecie Brajla. Do zamku i skansenu nie można wejść ze zwierzętami, fotografowanie i nagrywanie jest dozwolone i bezpłatne.
Kalendarz imprez odbywających się na zamku i w skansenie znajdziecie na stronie internetowej (po polsku).
Zwiedzanie zamku
Na terenie zamku Stara Lubovna poprowadzona jest trasa oznakowana numerami. Kupując bilety, otrzymacie ulotkę, na której znajdziecie informacje o konkretnych obiektach (dostępne są w języku polskim). Na trasie znajdują się m.in. takie miejsca jak Wysoka Barokowa Baszta, Brama Bonera, Renesansowy Bastion, Wystawa „Zamek królów i burmistrzów”, Barokowy Pałac, Kazamaty, Brama późnogotycka, Pałac Barokowy, Kaplica, Gotycki Pałac, Gotycka Wieża, Renesansowy Pałac, Studnia, Repliki polskich klejnotów koronnych i Wysoki Bastion.
Na zwiedzenie całego zamku zarezerwujcie minimum 2 godziny – to idealny czas, żeby zapoznać się z wnętrzami i wystawami, ale o ile jesteście dociekliwymi turystami, to dajcie sobie dodatkową godzinę zapasu.
Zwiedzając zamek, spacerujemy zarówno na zewnątrz jak i wewnątrz budynków. Czekają na Was różne interesujące punkty, przy których dowiecie się wielu ciekawostek o historii zamku, ale także o czasach świetności budowli i zwyczajach tu panujących.
Zamek Stara Lubovna i jego historia
Zamek Lubovna powstał na przełomie XIII i XIV wieku, a pierwsze pisemne wzmianki o nim pochodzą z 1311 roku. Powstał on jako strażnica szlaku handlowego do Polski.
Budowę zlecił prawdopodobnie król Węgier Andrzej III lub według niektórych badaczy książę Bolesław (mąż Kunegundy, córki króla Beli IV). Początkowo był to pałac z gotycką wieżą. Od 1308 do 1312 roku należał do rodziny Omodejów, a w 1323 roku obiekt przeszedł w ręce rodziny Drugethów.
Ciekawe wydarzenia miały miejsce na zamku w 1412 roku. Wtedy to Zygmunt Luksemburski zastawił zamek i jego ziemie u Władysława Jagiełły w zamian za pożyczkę. Oprócz zamku Stara Lubovna zastawione zostało 13 różnych grodów i dóbr. Ucierpiał on podczas wojen husyckich oraz w pożarze w 1553 roku. Dwa lata po nim zaczęła się odbudowa i przebudowa zamku. Od 1594 roku do połowy XVIII wieku zamek był pod panowaniem rodu Lubomirskich.
W latach 1665-1661 na zamku przechowywane były Polskie Klejnoty Koronne, których kopię możemy oglądać dzisiaj na wystawie. Przeniesione one zostały w te regiony w obawie przed Potopem Szwedzkim. Na przestrzeni lat zamek odwiedzany był przez wielu władców, w tym królów Polski – Jana II Kazimierza Wazę oraz Jana III Sobieskiego.
W 1772 roku pobliskie miasta wróciły do Węgier, a ich znaczenie zmalało. Zamek początkowo pełnił funkcję koszar, a później magazynów. W 1825 roku został sprzedany rodzinie Raisz. Po 55 latach urzędowania na zamku rodzina przekazała go miastu, argumentując swoją decyzję zbyt wysokimi kosztami konserwacji. Miasto z tego samego powodu zamek sprzedało w 1882 roku hrabiemu Zamoyskiemu. Pozostał w jego rękach do 1945 roku, a później pełnił funkcję szkoły.
Wnętrza
Oprócz ciekawostek architektonicznych i historycznych, w zamku Stara Lubovna czeka na Was sporo wystaw. W pomieszczeniu, które w przeszłości należało do kapitana zamku, znajduje się ekspozycja „Zamek Królów i burmistrzów”. To właśnie o ich sylwetkach dowiemy się zwiedzający tę niewielką wystawę. Wśród innych wystaw znajdziecie między innymi te poświęcone rodzinie Raiszów, myślistwu, Zamoyskim, uzbrojeniu, czy zwyczajom ślubnym.
Goście zamku Stara Lubovna mogą zajrzeć do lochów, ale uprzedzam, schody są dość strome i wysokie. Największym i chyba najciekawszym elementem dla mnie był renesansowy pałac, a adekwatnie jego budowa. W tym ogromnym budynku znajdowały m.in. browar, gorzelnia, kuchnia, magazyny, ale także pomieszczenia mieszkalne. Projektantem tej części zamku był Jan Frankenstein, a budowa miała miejsce w 1553 roku.
Destylarnia
Region zamku Stara Lubovna ma bogate tradycje w kwestii destylacji i produkcji alkoholi. Tuż obok parkingu znajduje się destylarnia, która próbuje tradycje te pielęgnować. Należy ona do zlokalizowanej niedaleko firmy Nestville – pierwszego słowackiego producenta whisky oraz wytwórcy innych alkoholi, w tym ginów i balsamów.
Zamkowy kosmita
Spacerując po zamku, znajdziecie na jego terenie taką figurę, ale nie udało mi się znaleźć zbyt wielu informacji o jej historii ani przeznaczeniu! Nie można jej na pewno zarzucić, tego, iż nie przyciąga uwagi! :)
Skansen
We fragmencie o biletach pojawiła się informacja o skansenie, który w pewien sposób połączony jest z zamkiem. Znajduje się on tuż obok parkingu i rozpościera się z niego bardzo ładny widok na zamek i okolicę. Znajduje się w nim około 20 interesujących obiektów, a wśród nich cerkiew, spichlerz, kuźnia, młyn i różne rodzaje gospodarstw. Skansen powstał w 1956 roku. Spacerując po nim, natraficie na różne zwierzęta, a do większości budynków możecie wejść. Wnętrza są oryginalne i odwzorowane z dużą dokładnością. Znajduje się tam mnóstwo mebli, sprzętów domowych i gospodarczych. Teren skansenu nie jest rozległy, spaceruje się po nim bardzo przyjemnie i z łatwością można zwiedzić go całego.
Warto odwiedzić?
Zamek Stara Lubovna to bardzo przyjemne miejsce, w którym bez problemu możecie spędzić pół dnia. Miejsce to było świadkiem wielu wydarzeń historycznych na pograniczu krajów. Bliska odległość od granicy, ekspozycja z napisami w języku polskim i spora ilość ciekawych wystaw sprawiają, iż jest to atrakcja zdecydowanie warta uwagi!
