Stambuł – miasto dwóch kontynentów. Historia, zabytki i ciekawostki o sercu Turcji

Zdjęcie: Stambuł


Czas czytania: 10 minutyStambuł to jedno z najbardziej niezwykłych miast świata – dawna stolica Bizancjum i Imperium Osmańskiego, która po dziś dzień zachwyca rozmachem, historią i niepowtarzalnym klimatem. Położony na granicy Europy i Azji, jest miejscem, gdzie przeszłość łączy się z nowoczesnością, a zapach przypraw z Wielkiego Bazaru miesza się z powiewem wiatru znad Bosforu. To miasto, które nigdy nie zasypia – pełne życia, kontrastów i opowieści zapisanych w kamieniu. Stambuł – największe atrakcje miasta. Co zobaczyć? Stambuł (Istambuł) to miasto wyjątkowe pod wieloma względami. To właśnie w Stambule stykają się ze sobą dwa kontynenty: europejski i azjatycki. Dlatego też, czasami określa się go Nowym Yorkiem Wschodu, albo Wrotami Azji. Stambuł jest również spadkobiercą spuścizny 3 wielkich Imperiów: Osmańskiego, Bizancjum oraz Cesarstwa Wschodniorzymskiego. Co warto zobaczyć, co spróbować, jak dojechać, na co należy uważać? Przygotowałam dla Was listę tak zwanych “must see” oraz “must do”, z których możecie stworzyć swój własny idealny plan pobytu w Stambule. Współczesny Stambuł jest największą metropolią w Europie oraz jest jednym z największych miast na świecie. Co więcej, jest to doskonale rozwinięty ośrodek przemysłowy, gospodarczy, kulturalny oraz naukowy. W Stambule co krok spotyka się uliczne targowiska, meczety oraz wielkie bazary. Znajduje się tutaj mnóstwo minaretów, smukłych wież oraz malowniczych meczetów. Turyści swoje pierwsze kroki kierują do górującego nad miastem, znanego na całym świecie Błękitnego Meczetu. Błękitny Meczet Błękitny Meczet zbudowany został na polecenie sułtana Ahmeda I, który w tej chwili jest jednym z ostatnich i zarazem jednym z najwspanialszych przykładów tak zwanego, “klasycznego okresu” architektury islamskiej w Turcji. Budowa rozpoczęła się w 1609 roku i trwała ona zaledwie 7 lat. Ambicją 19- letniego sułtana Ahmeda I, było stworzenie budowli wspanialszej niż stojąca nieopodal Hagia Sophia. Jedna z legend także głosi, iż sułtan Ahmed I zbudował meczet, aby zdobyć przebaczenie Allaha za swoje niezbyt dobre prowadzenie się w latach młodości. Błękitny Meczet został wzniesiony na planie prawie idealnego kwadratu – 51,65 metrów na 53,40 metrów. Meczet znajduje się na sporym placu, do którego prowadzi pięć bram. Wstęp do Błękitnego Meczetu jest w tej chwili bezpłatny. Hagia Sophia Hagia Sophia ( czytaj: Aja sofia ) to meczet w Stambule, która w przeszłości była świątynią chrześcijańską, meczetem, muzeum i ponownie finalnie jest meczetem. Współcześnie uważana jest za najdoskonalszy obiekt architektury pierwszego tysiąclecia naszych czasów. Pierwotnie była ona kościołem Mądrości Bożej, nazywanej także Wielkim Kościołem. Była ona najwyższą rangą świątynią w całym Cesarstwie Bizantyńskim. Hagia Sophia była miejscem modłów oraz koronacji cesarzy bizantyńskich, a na przestrzeni wieków była niedoścignionym wzorem doskonałej świątyni i praktycznie była symbolem Kościoła bizantyńskiego. Została ufundowana przez Justyniana I Wielkiego, natomiast w obecnym kształcie powstawała od 532 do 537 roku. Następnie po zdobyciu w 1453 roku Konstantynopola przez Turków, zamieniono ją na meczet i dobudowano minarety. Świątynię Hagia Sophia miał przyćmić wybudowany Błękitny Meczet w XVII wieku. Od roku 1934 do lipca 2020 roku Hagia Sophia pełniła funkcję muzeum. Natomiast po decyzji sądu administracyjnego Turcji oraz decyzji prezydenta Recepa Tayyipa Erdoğana, który unieważnił dekret z 1934 roku została ona ponownie zamieniona w meczet. Wnętrza Hagia Sophia obejrzymy za opłatą około 40 lirów, czyli 56 złotych. Kolumna Wężowa Kolumna Wężowa początkowo znajdowała się w świątyni Apollina w Delfach. Co ciekawe, jej fundatorami było 31 miast greckich, które pokonały Persów, podczas bitwy pod Platejami w 479 r. p.n.e. Topkapi Sarayi Topkapi Sarayi to dawna rezydencja sułtanów, którą zbudowano praktycznie w sercu Stambułu w 1453 roku. Co ciekawe, ostatnim mieszkańcem rezydencji był Mahmud II do 1839 roku. Interesujące są pomieszczenia po byłym haremie, który znajdował się kiedyś w pałacu. Sułtan mógł mieć tyle żon i kochanek ile tylko chciał, o ile go było na nie stać, ponieważ islam nakazuje mężczyźnie dbać o wszystkie swoje kobiety. Istiklal Caddesi Istiklal Caddesi to swego rodzaju Stambulska Aleja Niepodległości oraz najpopularniejszy deptak w całym Stambule. Każdego dnia spotkamy tam tłumy turystów, których kuszą swoimi barwnymi stoiskami Turcy, restauracje, budynki ambasad, muzea oraz meczety. Największą atrakcją Istiklalu jest zabytkowy czerwony tramwaj, który jest prawdziwą ikoną stolicy Turcji. Stambuł – orientalne bazary Wizyta w stolicy Turcji nie byłaby udana, bez zobaczenia wnętrza jednego z orientalnych bazarów. Aromatyczne, kolorowe przyprawy, słodkości, osmańskie lampy, lokalne mydła to tylko nieliczne przykłady towarów, które można tutaj nabyć. Wszystko to oczywiście z zachowaniem kupieckiej atmosfery dawnych osmańskich bazarów. Wieża Galata – Galata Kulesi Wieża Galata – Galata Kulesi to kolejna z najbardziej rozpoznawalnych budowli w Stambule. Wieżę zbudowano w 1384 roku jako Christea Turris, czyli Wieżę Chrystusa i była ona częścią fortyfikacji kolonii Genui. Na przestrzeni wielu wieków pełniła ona różne funkcje. Była na przykład bazą dla oddziału janczarów i XVI -wiecznym więzieniem. Co ciekawe, od 1967 roku Galata Kulesi otwarta jest dla turystów. Po zachodzie słońca można tutaj spotkać także lokalnych grajków. Z wieżą Galata związana jest także legenda o tureckim odpowiedniku Dedala. Grób Roksolany oraz sułtana Sulejmana Miłośnicy serialu “Wspaniałe Stulecie” pewnie nie raz zastanawiali się, gdzie znajduje się grób Sulejmana Wspaniałego i Hürrem. Mauzolea bohaterów znajdują się w Stambule, a dokładnie na dziedzińcu meczetu Sulejmana Wspaniałego. Według większości źródeł, Roksolana umarła 15.04. 1558 roku w Pałacu Topkapı. Natomiast jej ciało spoczęło w mauzoleum przy Meczecie Sulejmana, gdzie znajduje się do dziś. Co więcej, wnętrze grobowca przyozdobiono pięknymi płytkami ceramicznymi z Izniku. Üsküdar Üsküdar to bardzo popularna dzielnica stolicy Turcji, leżąca po azjatyckiej stronie miasta. Nie sposób znaleźć w niej wielu atrakcji turystycznych, jednak z Wieżą Panny oraz przepływającymi przez Cieśninę Bosfor promami stanowi najładniejsze miejsce do podziwiania zachodzącego słońca nad Stambułem. Co ciekawe, Üsküdar zdobył uznanie wśród tureckich filmowców. Tętniące życiem i gwarne bary, ustępują tutaj miejsca herbaciarniom ze stolikami do gry w tavlę, a w menu lokalnych restauracji zwykle nie ma śladu alkoholu. Rejs po Cieśninie Bosfor Rejs po wodach Bosfor to bardzo interesująca atrakcja dla wszystkich turysty, który po raz pierwszy odwiedzającego Stambuł. Najbardziej wyjątkowy jest rejs latem o zachodzie słońca. Specjalnym promem wycieczkowym możemy przeprawić się z europejskiej do azjatyckiej części stolicy Turcji. Dodatkowo urozmaiceniem wycieczki są malownicze widoki. Kiz Kulesi Około 200 metrów od azjatyckiego brzegu Istambułu oraz dzielnicy Üsküdar znajduje się jeden z najmniejszych i najbardziej rozpoznawalnych na świecie zabytków Stambułu –Wieża Leandra. Jest to legendarna latarnia morska, w której sułtan uwięził kiedyś swoją córkę, aby uchronić ją przed złą przepowiednią wyroczni. Dziś malownicza Wieża Panny, jak dosłownie tłumaczy się turecką nazwę Kız Kulesi, mieści we wnętrzu kawiarnię, restaurację i stację kontroli ruchu na Bosforze. Zobacz także: All inclusive Turcja Na co uważać w Stambule? Stambuł jest miastem bezpiecznym dla turystów, ale jak w każdej dużej metropolii, warto zachować czujność. Najczęstsze problemy to kieszonkowcy w zatłoczonych miejscach, takich jak Wielki Bazar, linie tramwajowe czy okolice Hagii Sophii. Lepiej nie nosić przy sobie dużych sum pieniędzy i korzystać z sejfu hotelowego. Warto też uważać na naciągaczy, którzy zapraszają do „tanich” restauracji lub sklepów z dywanami – często kończy się to rachunkiem znacznie wyższym niż oczekiwany. Kobiety podróżujące samotnie mogą liczyć na bezpieczeństwo, ale dobrze jest zachować ostrożność w mniej uczęszczanych dzielnicach po zmroku. Czy Stambuł i Istanbul to to samo? Tak, Stambuł i Istanbul to to samo miasto. Różnica wynika jedynie z zapisu językowego – forma „Stambuł” to polskie tłumaczenie nazwy, podczas gdy „Istanbul” to oryginalna turecka wersja. Obie nazwy wywodzą się ze starogreckiego określenia „eis tin polin”, czyli „do miasta”. W językach europejskich funkcjonuje wiele odmian tej nazwy, ale wszystkie odnoszą się do tego samego miejsca – miasta położonego na dwóch kontynentach. Kiedy jechać do Stambułu? Najlepszym czasem na wizytę w Stambule są wiosna (kwiecień–maj) i jesień (wrzesień–październik). Wtedy temperatura wynosi 20–25°C, a miasto tętni życiem bez upałów i tłumów. Latem, szczególnie w lipcu i sierpniu, bywa gorąco – choćby do 35°C, a wilgotność powietrza nad Bosforem może być uciążliwa. Zima w Stambule jest łagodna, ale deszczowa, z temperaturami około 5–10°C. jeżeli chcesz uniknąć tłumów, wybierz miesiące poza sezonem – wtedy także ceny hoteli są znacznie niższe. Czy Stambuł jest bezpieczny? Stambuł jest generalnie bezpiecznym miastem dla turystów, zwłaszcza w centralnych dzielnicach, takich jak Sultanahmet, Taksim czy Karaköy. Policja turystyczna działa sprawnie, a okolice głównych atrakcji są dobrze monitorowane. Należy jednak uważać na kieszonkowców i naciągaczy, zwłaszcza w tłumach i w transporcie publicznym. Wieczorne spacery po głównych ulicach są bezpieczne, ale lepiej unikać mniej oświetlonych zaułków. Warto pamiętać, iż Turcy są bardzo gościnni i pomocni, więc choćby w sytuacjach nieporozumienia można liczyć na ich wsparcie. Najczęstsze drobne oszustwa dotyczą zawyżonych cen w taksówkach lub restauracjach w turystycznych dzielnicach – zawsze warto sprawdzić rachunek i korzystać z oficjalnych przewoźników. Czy dziewczyny mogą nosić krótkie spodenki w Stambule? Tak, kobiety mogą nosić krótkie spodenki, spódnice czy sukienki w Stambule – to nowoczesne miasto, w którym obowiązuje duża swoboda ubioru. W dzielnicach turystycznych i europejskich (np. Taksim, Beyoğlu, Kadıköy) nikt nie zwraca na to uwagi. Warto jednak pamiętać, iż Turcja jest krajem muzułmańskim, dlatego w meczetach i miejscach kultu religijnego obowiązuje odpowiedni strój – ramiona i kolana powinny być zakryte, a kobiety zakładają chustę na głowę. Latem, ze względu na wysokie temperatury, lekkie ubrania są praktyczne, ale dobrze mieć przy sobie szal lub cienką koszulę, aby móc okryć się przy wejściu do świątyń lub w bardziej konserwatywnych dzielnicach. Ile dni spędzić w Stambule? Aby w pełni poznać Stambuł, warto zaplanować minimum 3–4 dni pobytu. Tyle czasu wystarczy, by zobaczyć najważniejsze zabytki: Hagię Sophię, Błękitny Meczet, Pałac Topkapi, Cysternę Bazyliki, a także odbyć rejs po Bosforze. jeżeli chcesz poczuć rytm miasta i zobaczyć jego różne oblicza – od tętniącego życiem Taksimu po spokojne dzielnice azjatyckie jak Üsküdar czy Kadıköy – warto zostać 5–6 dni. Trzy dni to idealna opcja na szybkie zwiedzanie najważniejszych punktów, natomiast tydzień pozwoli odkryć także mniej znane atrakcje – lokalne bazary, muzea sztuki nowoczesnej i klimatyczne kawiarnie nad Bosforem. To miasto najlepiej poznaje się powoli – z przerwą na turecką herbatę i spacerem po historycznych uliczkach. Która dzielnica jest najlepsza do zwiedzania Stambułu? Najlepszą dzielnicą do zwiedzania w Stambule jest Sultanahmet – historyczne serce miasta i dawna dzielnica cesarska. To właśnie tutaj znajdują się najważniejsze zabytki: Hagia Sophia, Błękitny Meczet, Pałac Topkapi, Hipodrom oraz Cysterna Bazyliki. Wszystkie położone są w bliskiej odległości od siebie, co pozwala na wygodne zwiedzanie pieszo. jeżeli szukasz miejsca z bardziej nowoczesnym klimatem, warto odwiedzić Beyoğlu – dzielnicę po drugiej stronie Złotego Rogu, znaną z ulicy Istiklal Caddesi, licznych kawiarni, sklepów i nocnego życia. Z kolei dzielnica Karaköy przyciąga miłośników sztuki i gastronomii – to tu znajdziesz modne restauracje, galerie i najlepsze widoki na Bosfor. Dla tych, którzy chcą poznać spokojniejszą stronę Stambułu, polecane są dzielnice azjatyckie: Üsküdar i Kadıköy. To miejsca pełne autentycznego klimatu, lokalnych bazarów i tradycyjnych herbaciarni. Rejs promem z Europy do Azji trwa zaledwie kilkanaście minut, a widok na panoramę miasta z Bosforu zapiera dech w piersiach. Czy w Stambule jest drogo? W porównaniu z miastami Europy Zachodniej, Stambuł nie jest drogi, choć ceny wzrosły w ostatnich latach. Noclegi w hotelach średniej klasy kosztują około 60–100 euro za noc, a obiad w lokalnej restauracji to 6–10 euro. Wejścia do najważniejszych zabytków, jak Hagia Sophia czy Pałac Topkapi, kosztują zwykle od 10 do 25 euro. Najtańsze są posiłki uliczne – kebab, simit (obwarzanek) czy ayran można kupić za równowartość kilku euro. Taksówki i komunikacja publiczna są stosunkowo tanie, a Istanbulkart (miejska karta transportowa) pozwala znacznie obniżyć koszty przejazdów. Pogoda Stambuł Pogoda w Stambule jest zróżnicowana i zależy od pory roku. Miasto ma klimat śródziemnomorski z lekkimi wpływami kontynentalnymi. Lata (czerwiec–sierpień) są gorące i suche, z temperaturami sięgającymi 30–35°C. Zimą (grudzień–luty) temperatura rzadko spada poniżej 0°C, ale często występują deszcze i mgły. Wiosna i jesień to idealny czas na zwiedzanie – przyjemne 20–25°C, mniejszy tłok i niższe ceny. Najbardziej słoneczne miesiące to lipiec i sierpień, jednak warto pamiętać, iż upały mogą być męczące, szczególnie podczas zwiedzania zabytków. Zimą w Stambule panuje spokojna atmosfera, a świątynie i bazary zyskują wyjątkowy klimat. Praktyczne informacje o Stambule Waluta Obowiązują tureckie liry (1 TRY = około 0,087 PLN stan na 2025 r.). Wiza Wizę turecką kupimy na lotnisku, jest to koszt około 236 zł (w przypadku e-wizy na 90 dni). Komunikacja Najciekawszą naszym zdaniem atrakcją jaką oferuje Stambuł, to przepłynięcie promem z europejskiego na azjatycki brzeg za około 2 liry. Wówczas własnej skórze można poczuć wiatr we włosach i przyjrzeć się zabytkom z perspektywy wody. Z...