Olkusz to miasto, które przez lata było bardzo ważne dla Królestwa Polskiego z racji wydobywanego tam ołowiu i srebra. Srebrny Szlak Gwarków Olkuskich opowiada historię miasta i górnictwa, a poszukiwania figurek stojących w różnych częściach starego miasta sprawiają frajdę młodszym i starszym turystom!
Lokalizacja i dojazd
Olkusz to miasto leżące w województwie małopolskim. Znajduje się ono mniej więcej w połowie drogi pomiędzy Krakowem a Katowicami. Do każdego z tych miast macie kilka ponad 40 kilometrów. Wędrówkę po Szlaku Gwarków Olkuskich najlepiej zacząć w okolicach Rynku.
Jeżeli przyjeżdżacie samochodem, to zwróćcie uwagę, iż obowiązuje tam strefa płatnego parkowania. W razie potrzeby parkometry znajdują się w zasięgu wzroku.
plan Srebrnego Szlaku Gwarków Olkuskich z ulotki strony questing.plSrebrny Szlak Gwarków Olkuskich
Cały Srebrny Szlak Gwarków Olkuskich objęty jest questem, który możecie spróbować wykonać podczas poszukiwań figurek. Materiały, które będą Wam do tego niezbędne możecie pobrać na stronie questu. Zaplanowany jest on na około 90 minut, a początkiem trasy jest figurka gwarka – Skarbnika przy Urzędzie Miasta i Gminy Olkusz na Rynku.
Na trasie czeka na Was 14 figurek gwarków. Wszystkie figurki stworzone zostały w pracowni Jana Siuty – rzeźbiarza, malarza i filozofa, absolwenta krakowskiej ASP. Wspomniany już pierwszy to gwarek Skarbnik, następnie po drodze traficie na gwarka wybijającego srebrne monety, gwarka z herbem mieszczańskim, gwarka z krzyżem, gwarka z mieczem, gwarka budowniczego murów miejskich, gwarka z herbem Olkusza oraz gwarka staruszka. Następnie czeka na Was gwarek hutnik, strażak, kowal czy też gwarek z bochnem ołowiu, kopaczką lub mieczem.
Figurki nie są duże, ale nie są też małe – nie powinniście mieć żadnego problemu z odnalezieniem ich w terenie. Po pokonaniu całego questu będziecie mieć sporą dawkę wiedzy o historii Olkusza
Srebrny Szlak Gwarków Olkuskich został wyróżniony w konkursie Turystyczne Skarby Małopolski w 2022 roku w kategorii Najciekawszy Szlak Turystyczny. Powodem powstania szlaku była potrzeba pokazania górniczego dziedzictwa Olkusza, które przed powstaniem trasy Podziemny Olkusz oraz Szlaku Gwarków nie było zauważalne dla turystów.
Historia Miasta
Olkusz to miasto leżące nieco na uboczu, ale kiedyś to właśnie tutaj toczyło się życie królestwa! Najstarsze dzieje Olkusza nie są do końca znane. Jest wiele hipotez mówiących o pierwszy wiekach istnienia miasta. Badania archeologiczne wskazują, iż ślady wydobycia kruszców w regionie sięgają choćby VIII wieku p.n.e.
Górnictwo na szerszą skalę rozwinęło się tutaj we wczesnym średniowieczu, a płytko położone pokłady srebra ściągały w te regiony kolejnych osadników. Pierwsza pisemna wzmianka o Olkuszu pochodzi z 1257 roku, a pierwszy przywilej kopalnie olkuskie otrzymały w 1374 roku, ale zawierał on zapis świadczący o ich wcześniejszym istnieniu.
Czasy świetności Olkusza przypadają na XV wiek. Wtedy powstało wiele sztolni, a na Rynku miejskim zaczęła działać mennica królewska. Wraz z wyczerpywaniem się złóż, miasto traciło na znaczeniu, ale dane mówią, iż w połowie XVII wieku wytapiano rocznie w mieście ponad tonę srebra i ponad 2500 ton ołowiu. Miasto później zostało zrabowane przez Szwedów oraz kilkukrotnie spłonęło.
W Polsce Olkusz znany był nie tylko ze srebra i ołowiu, ale także za sprawą założonem w 1907 roku fabryki naczyń blaszanych (dzisiaj Emalia Olkusz). Po II Wojnie Światowej nastąpił powrót do wydobycia, ale także rozwijał się przemysł. Oba te czynniki negatywnie wpłynęły na środowisko naturalne i równowagę hydrologiczną nie tylko w mieście, ale i okolicy.
Srebrny Szlak Gwarków Olkuskich to dobry sposób na głębsze poznanie historii miasta, zarówno tej faktycznej jak i legend związanych z Olkuszem. Jak wiemy w każdej legendzie jest ziarnko prawdy więc tym bardziej warto je poznać!
Podziemny Olkusz
Będąc w Olkuszu warto zajrzeć do interesującego miejsca, jakim niewątpliwie jest trasa turystyczna „Podziemny Olkusz”. Składa się ona z dwóch podziemnych ekspozycji prezentujących historię Olkusza oraz dzieje górnictwa kruszcowego w mieście i jego okolicach. Srebrny Szlak Gwarków Olkuskich i Podziemnym Olkusz to dobry zestaw, który obowiązkowo musicie „zaliczyć” będąc w okolicy!
Jest to stosunkowo młoda atrakcja turystyczna, a narracja obu wystaw jest ciekawa. Mnie bardziej zainteresowała ekspozycja dotycząca górnictwa, ale wstęp historyczny dotyczący dziejów Olkusza jest przydatny w poznawaniu jego losów. Więcej o tej atrakcji przeczytacie w tekście – Podziemny Olkusz.
Warto odwiedzić Olkusz i Szlak Gwarków Olkuskich?
Srebrny Szlak Gwarków Olkuskich to interesująca atrakcja. Nie jest to coś, co jest powodem samym w sobie, żeby przyjechać do Olkusza, ale razem z trasą „Podziemny Olkusz”, ciekawą historią miasta czy położonym niedaleko zamkiem Rabsztyn daje kompleksowy pomysł na wycieczkę!
Tego typu figurki i poszukiwania ich w terenie sprawdzają się doskonale jako motywator dla najmłodszych do poznawania historii – przecież każdy lubi się pobawić i trochę porywalizować!
