W Szkole Podstawowej w Dzierążni (gmina Działoszyce w powiecie pińczowskim) powstała izba pamięci, w której zgromadzono przedmioty ukazujące życie dawnych mieszkańców wsi. Na potrzeby ekspozycji zaadaptowano jedną z sal lekcyjnych.
Pomysł narodził się z potrzeby ocalenia starych, często zapomnianych przedmiotów. Jak mówi dyrektor placówki, Wiesława Michalska, izba adekwatnie cały czas się tworzy. Zbieractwo starych przedmiotów z regionu zainicjowała Zofia Stępień – emerytowana nauczycielka, a jej dzieło kontynuuje dziś Krystyna Gołpyś. Przez 20 lat udało się zgromadzić naprawdę wiele cennych rzeczy. Niektóre pamiętają lata dwudzieste, czy trzydzieste ubiegłego wieku.
– Są to żelazka z duszą, praski różnego rodzaju, maszyny do prania, czyli tarki, niecki do wyrobu chleba, różnego rodzaju podkowy, bo Dzierążnia słynęła tutaj z tego, iż na tych terenach znajdowało się bardzo dużo koni. choćby mówiono, iż to wieś koniarzy. Oczywiście cepy, różnego rodzaju młotki i narzędzia – wymienia.
07.11.2025. Dzierążnia. Eksponaty z izby pamięci w szkole podstawowej. / Fot. Marta Gajda-Kruk – Radio KielceIzba kryje również wiele cennych pamiątek związanych z działającą tu niegdyś zlewnią mleka. Był to punkt, do którego rolnicy przywozili mleko końmi w bańkach. Dzierążnia słynęła wówczas z wyrobu masła i śmietany. Stąd w szkolnych zbiorach także maselnice, butelki na mleko itp. Jak dodaje Wiesława Michalska, kolekcja wciąż się powiększa.
– Nikt tego adekwatnie nie ewidencjonował, ale podejrzewam, iż jest tu już ponad sto przedmiotów. Różnego rodzaju eksponaty — niektóre wciąż działają, choć wiele z nich dotknął już ząb czasu. Bardzo ciekawym przedmiotem jest prawidło do butów, mamy też pocisk artyleryjski i świeczniki. Tutaj znajdował się kiedyś dwór, więc zbadanie całej tej historii jest naprawdę pasjonujące. Każdy z tych przedmiotów ma swoją własną opowieść – zaznacza.
Wiesława Michalska podkreśla, iż to nie tylko zbiór pamiątek, ale też żywa lekcja historii dla uczniów.
Choć na razie izba nie pozostało oficjalnie udostępniona zwiedzającym, dyrekcja szkoły planuje w przyszłości otworzyć ją dla gości spoza placówki. Być może stanie się to na 100-lecie szkoły, które przypada w przyszłym roku.
