Kiedyś Skansen w Tokarni mijali wszyscy, jadący „siódemką” w stronę Krakowa. Dzisiaj trasa ekspresowa przesunęła się, ale przez cały czas jest to miejsce odwiedzane przez tysiące turystów, którzy chcą poznać dawną architekturę, tradycje i zwyczaje świętokrzyskiej wsi!
W skansenie w Tokarni byłem dziesiątki razy i postanowiłem Wam napisać o nim kilka słów, aby zachęcić Was do wizyty. To miejsce, w którym spokojnie możecie spędzić pół dnia, spacerując pośród domów, zagród i innych budynków. Podróż do Tokarni to podróż w czasie, która spodoba się turystom w różnym wieku!
Skansen w Tokarni – lokalizacja i dojazd
Skansen w Tokarni leży 20 kilometrów od centrum Kielc (świętokrzyskie). Zlokalizowany jest on przy tzw. „starej siódemce”. Dzisiaj dojechać możemy tam od dwóch stron. Pierwsza opcja to wjechanie na tę drogę w Chęcinach, a druga to jazda drogą ekspresową i zjechanie na węźle Tokarnia. Przed skansenem jest spory, darmowy parking, który pomieści sporo aut. o ile wybieracie się natomiast, na któreś z dużych wydarzeń organizowanych na miejscu to polecam przyjechać nieco wcześniej, aby uniknąć niemiłej niespodzianki związanej z brakiem miejsca.
W niedziele do skansenu dojedziecie sezonowym autobusem miejskim lini „T”, który startuje z kieleckiego dworca autobusowego. Jeżdżą tam także lokalne busy, ale z rozkładami nie jest łatwo.
Skansen w Tokarni – brama wejściowaGodziny otwarcia i ceny biletów
Skansen w Tokarni, a adekwatnie Park Etnograficzny czynny jest przez cały rok, ale godziny otwarcia różnią się w zależności od sezonu. Poza nim, od listopada do marca czynny jest codziennie od 9.00 do 15.00. W kwietniu i październiku skansen czynny jest codziennie od 9.00 do 17.00, a w okresie (od maja do września) codziennie od 10.00 do 18.00. W większość świąt skansen jest zamknięty.
Poniedziałki są w parku etnograficznym w Tokarni są dniem bezpłatnego wstępu. Możemy zwiedzać wtedy obiekty z zewnątrz. Z obowiązku posiadania biletu zwolnione są dzieci do 7 roku życia. Ceny biletów wstępu różnią się od siebie i inne występują w okresie letnim, a inne w zimowym. Od 1 kwietnia do 31 października za bilet normalny zapłacimy 20 zł, a ulgowy 14 zł. Możemy kupić bilet rodzinny (2+2) za 56 zł. Od 1 listopada do 31 marca bilety normalne kosztują 13 zł, a ulgowe 8 zł.
O wydarzeniach w skansenie najlepiej przeczytać na jego stronie.
Krótka historia skansenu w skrócie
Skansen w Tokarni, a zarazem Muzeum Wsi Kieleckiej powołane zostało 21 sierpnia 1976 roku, ale rozpoczęło swoją działalność rok później. Założenia merytoryczne i naukowe ekspozycji opracował w 1971 roku etnograf, prof. dr hab. Roman Reinfuss z Pracowni Badania Polskiej Sztuki Ludowej Instytutu Sztuki przy Polskiej Akademii Nauk. W 1995 roku teren skansenu został wpisany do rejestru zabytków ruchomych (nr rej.: A.269 z 17.07.1995).
Sektory i obiekty
Skansen w Tokarni podzielony jest na kilka sektorów, a znajdująca się tuż przy wejściu mapa pomoże wybrać Wam najbardziej optymalną trasę. Oprócz samego planu, na terenie całego skansenu znajdują się drogowskazy kierujące do różnych sektorów. Spacerując po terenie parku etnograficznego zauważycie, iż sektory płynnie przechodzą jedne w drugie.
Na terenie skansenu znajdziecie ponad 60 obiektów, które zostały tutaj przeniesione z różnych części regionu. o ile myśleliście, iż skansen to kawałek wsi, który zachował się w tym miejscu, to muszę Was zmartwić. Obiekty nie pochodzą z tego terenu, ale zostały na niego przeniesione, co nie przeszkadza w ich naturalnym odbiorze. Muzeum dba o to, żeby zwiedzający poczuli się jak na wsi. Wystrój niektórych budynków wygląda, jakby przed chwilą ktoś z nich wyszedł, a rosnące zboże czy zlokalizowane przy niektórych chatach ogródki z warzywami, jeszcze bardziej potęgują to wrażenie. o ile będziecie dobrze obserwować to spotkacie na swojej drodze konie, krowy czy też kozy.
Skansen w Tokarni to miejsce, które nie tylko dba o przeszłość, ale także o przyszłość. Cały czas prowadzi działalność edukacyjną i pozyskuje nowe obiekty do swoich zbiorów. Teren skansenu liczy około 65 hektarów, z czego sporą część stanowi las.
Skansen w Tokarni – plan parku etnograficznegoSektor Małomiasteczkowy
Odwiedzając Skansen w Tokarni, prawdopodobnie jednymi z pierwszych obiektów, będą te z sektora małomiasteczkowego. obejmuje on takie obiekty jak spichlerz klasztorny z Chęcin, chałupę z Siekiera, spichlerz z Wyszmontowa, dom ze Skoczowa, organistówka z Bielin, kurnik z Bielin, chałupa z Szydłowa, dwa domy z Wąchocka, dom z Ćmielowa, dom z Daleszyc, dzwonnica z Kazimierzy Wielkiej, kościół szpitalny z Rogowa, plebanią z Gorlic, stodoła z Suchedniowa i młocarnia dworska z Ogonowic.
Najbardziej chyba charakterystycznym i znanym obiektem w tym sektorze jest kościół z Rogowa. W skansenie znajduje się od 1996 roku, a zbudowany został w 1763 roku. Wciąż jest czynnym obiektem sakralnym, w którym realizowane są msze. Sprawdza się doskonale na ślub w stylu etnograficznym. Rogów to interesujące miejsce, stoi tam interesująca wieża, o której przeczytacie tutaj.
Sektor Wyżynny
Sektor wyżynny obejmuje sporo ciekawych obiektów. Wśród nich znajdują się: krzyż przydrożny, kuźnia z Radości, zagroda z Bukowskiej Woli, zagroda ze Ślężan, chałupa z Rokitna, stodoła z Brzuchami, chałupa z Nasiechowic, warsztat garncarski z Rędocina, zagroda okólna z Kaliny Małej, zagroda ze Złotnik, zagroda ze Szczepanowic, wiatrak z Grzymałkowa i wiatrak z Dębna.
W Zagrodzie z Bukowskiej Woli od 1991 roku znajduje się ekspozycja rzeźb Jana Bernasiewicza pod tytułem ” Ocalić od zapomnienia. Jan Beransiewicz, twórca Ogrodu Rzeźb”. Znajduje się tam około 600 rzeźb artysty.
Sektor Świętokrzyski
Kolejnym sektorem, który warto odwiedzić (oczywiście warto odwiedzić wszystkie) jest sektor świętokrzyski. Czeka w nim na Was Wiatrak z Janika (można wejść do środka), chałupa z Umra, stodoła z Brzezin, zagroda z Radkowic, kapliczka przydrożna z Bielin, zagroda z Sierżaw, zagroda z Surowa, zagroda z Okołu, zagroda z Bielin, chałupa z Woli Szczygiełkowej (Wiejska Szkoła), chałupa ze Słupie Starej, kapliczka z Dębna i chałupa z Bronkowic.
Wspomniany na początku wiatrak, uznawany jest za najstarszy obiekt tego typu w województwie. Skansen w Tokarni dba o odwzorowanie wnętrz obiektów. Nie tylko możemy zwiedzić dwór czy kościół, ale przenieść się w czasie do starej szkoły, apteki czy domu pszczelarza.
Sektor Lessowy
W sektorze lessowym czekają na Was: studnia kieratowa z Gór Pińczowskich, chałupa z Kobylnik, chałupa z Chrobrza, chałupa (warsztat tkacza) ze Świątnik, zagroda z Gęsic, wiatrak z Pacanowa i kamienna figura św. Jana Nepomucena. Najstarszym obiektem w tym sektorze jest chałupa ze Świątnik, która powstała w 1758 roku. Znajduje się w niej pomieszczenie mieszkalne oraz stajnia dla koni. Ciekawym elementem jest też studnia kieratowa. To dzięki niej mieszkańcy Gór mogli pozyskiwać wodę choćby z głębokości 70 metrów, co przy położeniu wsi, było bardzo ważne.
Sektor Dworsko-Folwarczny
Wieś miała i ma różne oblicza. Z jednej strony mamy chaty kryte strzechą, ale po przeciwnej czekają na nas dwory, spichlerze dworskie czy ośmiorak, który się jeszcze pojawi w tekście. Wśród obiektów w tym sektorze wymienić należy: dwór z Suchedniowa, spichlerz z Rogowa, spichlerz dworski ze Złotej, stodoła dworska z Radkowic, spichlerz ze Staszowa, ośmiorak z Rudy Pilczyckiej i wiatraki z Grzmucina.
Najciekawszym obiektem w tym sektorze jest niewątpliwie dwór z Suchedniowa. Możemy wejść do niego do środka i poznać jego wnętrza. o ile nie pamiętacie już muzeów, w których trzeba było założyć specjalne kapcie muzealne, to w dworze, macie tą możliwość. Sam dwór powstał na początku XIX wieku i przez wiele lat funkcjonowała w nim stacja pocztowa. Spacerując po tym sektorze zajrzyjcie też do spichlerza ze Złotej. W środku czekają na Was wystawy czasowe oraz zaaranżowana ekspozycja pokazująca wnętrze komisariatu oraz karczmy.
Skansen w Tokarni – dwór z Suchedniowa
Skansen w Tokarni – dwór z SuchedniowaSektor Nadwiślański
Ostatnim sektorem jest nadwiślański. Na jego terenie możecie obejrzeć młyn wodny z Piasku, młyn wodny z Parszowa, chałupę z Niedziałekstodołę z Ciuślic oraz chałupę (chatę rybaka) z Ostrowców. WIększość z obiektów pochodzi z połowu XIX wieku, a do skansenu przyjechały z terenów położonych nad Wisłą.
Warto odwiedzić skansen Tokarni?
Zdecydowanie tak! Skansen w Tokarni to miejsce, które musi się znaleźć na Waszej liście podróżniczej. To miejsce, w którym możecie fajnie spędzić pół dnia i dowiedzieć się wiele na temat polskich wsi i miasteczek sprzed lat! To miejsce, które zmienia się wraz z porami roku więc zdecydowanie warto odwiedzić je zarówno wiosną, jak i latem czy jesienią!
Skansen to także miejsce, w którym prowadzone są działania edukacyjne czy gry terenowe. Muzeum Wsi Kieleckiej posiada bogatą ofertę dostosowaną do odbiorców w różnym wieku.
Skansen w Tokarni w filmie
Skansen w Tokarni jest miejsce, które lubią filmowcy. Nie ma co się dziwić, łatwo uzyskać tutaj wiejskie krajobrazy z dawnych lat. Kręcone było tutaj sporo filmów np. Wołyń, Śluby Panieńskie, Wyklęty, Cienie czy bollywoodzki serial Veera. Ostatnią dużą produkcją, która miała miejsce w skansenie była nowa wersja filmu „Sami Swoi” o przygodach Kargula i Pawlaka.
Zostań na noc!
Wiecie, iż skansen w Tokarni oferuje także noclegi? o ile po obejrzeniu filmu „Noc w muzeum”, zastanawialiście się jak to jest to spędźcie noc w muzeum… Wsi Kieleckiej. Placówka oddaje do dyspozycji gości Ośmiorak z Rudy Pilczyckiej z 1914 roku. Znajduje się w nim 7 pokoi z łazienkami i kominkami.
Jeżeli wyobrażacie sobie noc na sianie, klepisko na podłodze i balię z zimną wodą ze studni, to Was rozczaruję, bo pokoje są w niezłym standardzie. Nocleg w skansenie jest ciekawym przeżyciem, bo po zamknięciu skansenu możecie spacerować po jego terenie. Nie jest on oświetlony, co nadaje takiemu spacerowi jeszcze więcej uroku!
Inne oddziały Muzeum Wsi Kieleckiej
Muzeum Wsi Kieleckiej ma kilka oddziałów, które również warte są Waszej uwagi! W Kielcach jest to Dworek Laszczyków – ostatnie drewniane zabudowania w centrum miasta. Znajduje się w nich dyrekcja muzeum oraz czasowe ekspozycje. Muzeum odpowiada także za dwa obiekty in situ, czyli takie, które stoją w swojej oryginalnej lokalizacji. Jest to wiatrak w Szwarszowicach oraz Zagroda Czernikiewiczów w Bodzentynie. To drugie miejsce warto odwiedzić i poznać historię i wnętrza.
Miejscem, które zasługuje na osobny paragraf, a choćby tekst, jest Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich. Ten zlokalizowany w Michniowie obiekt porusza trudną tematykę, ale w bardzo ciekawej i trafiającej do gości formie. Niezwykła architektura, interesująca ekspozycja i przerażająca historia łączą się tutaj w edukacyjną całość!
