Rzeka Vjosa – ostatnia duża dzika w Europie

Zdjęcie: Rzeka Vjojsa

Rzeka Vjosa w Albanii to ostatnia duża rzeka w Europie, która płynie swobodnie od źródeł w Grecji po ujście w Adriatyku. Odcinek rzeki w południowej w Albanii objęty jest ochroną w ramach Parku Narodowego Vjosa. Koryto rzeki pełne jest meandrów, wysp i dzikich zalewskich. W górnym biegu rzeka płynie wartkim nurtem, a skaliste brzegi tworzą niesamowity krajobraz. W okolicach miasta Perment bardzo popularną atrakcją jest rafting na pontonach. To zabawa dla odważnych- my widząc ostre skały i wartki nurt nie mieliśmy odwagi spróbować.

Spis treści

• Park Narodowy Vjosa
• Rafting w okolicach Përmetu
• Dla kogo jest rafting na Vjosie?
• Ceny i organizacja spływów
• Mosty linowe
• Zamek Tepelena – strażnica doliny Vjosy
• Inne interesujące miejsca w Albanii opisane przez nas

Park Narodowy Vjosa

Park Narodowy Vjosa

Rzeka Vjosa przez wieki służyła mieszkańcom jako źródło wody, ryb i naturalny szlak komunikacyjny. Jednak dopiero w XXI wieku zaczęto mówić o konieczności ochrony tego unikalnego ekosystemu, uważanego za wyjątkowy skarb przyrodniczy Albanii. W przeszłości Vjosa była zagrożona planami budowy elektrowni wodnych i tam spiętrzających, które mogłyby całkowicie zmienić jej charakter. Lokalna społeczność, organizacje ekologiczne oraz naukowcy podjęli walkę o zachowanie rzeki w jej naturalnym stanie. Kampanie takie jak „Save the Blue Heart of Europe” przyciągnęły uwagę całego świata.

W marcu 2023 roku rząd Albanii oficjalnie utworzył Park Narodowy Vjosa, stając się pierwszym krajem w Europie, który objął ochroną całą rzekę – od źródeł aż do ujścia do Morza Adriatyckiego. Park obejmuje nie tylko samą rzekę, ale także jej dopływy, tereny zalewowe, wyspy rzeczne i otaczające doliny. Dzięki temu chroniona jest cała sieć zależnych od niej ekosystemów. Jest to siedlisko setek gatunków, w tym ryb endemicznych, ptaków wodnych oraz rzadkich ssaków. Vjosa jest szczególnie ważna dla migracji ryb – jej swobodny nurt pozwala im na wędrówki, które w wielu rzekach Europy zostały zablokowane przez tamy.

Park Narodowy Vjosa pełni również funkcję naturalnej ochrony przeciwpowodziowej. Rozlewiska i meandry wchłaniają nadmiar wody, co zmniejsza ryzyko powodzi w niższych partiach rzeki. Vjosa i jej dolina to miejsce o niezwykłym bogactwie przyrodniczym. Występuje tu ponad 1 100 gatunków roślin, z których wiele ma charakter endemiczny. Rzeka i okoliczne tereny stanowią dom dla 250 gatunków ptaków, w tym orłów, sępów i czapli. W wodach Vjosy żyje 13 gatunków ryb, które występują tylko na Bałkanach. Otaczające park góry, lasy i łąki tworzą krajobraz niemal nietknięty przez człowieka. Dzięki temu Park Narodowy Vjosa jest nie tylko miejscem rekreacji i turystyki, ale przede wszystkim unikalnym laboratorium natury, w którym naukowcy badają procesy rzeczne i wpływ nienaruszonych ekosystemów na klimat.

Rafting w okolicach Përmetu

Rafting na rzece Vjosa w rejonie Përmetu to jedna z najbardziej emocjonujących atrakcji południowej Albanii. To właśnie tutaj rzeka, zwykle szeroka i spokojna, zaczyna nabierać charakteru. Nurt przyspiesza, tworząc odcinki pełne fal, zakrętów i niewielkich progów wodnych. Całość otaczają góry Nemerçka i Gramos, które nadają spływom niepowtarzalnej oprawy krajobrazowej. Trasy raftingowe w okolicach Përmetu realizowane są zwykle od 1,5 do 3 godzin. Po drodze można zatrzymać się na krótką kąpiel w rzece lub odpoczynek na jednej z kamienistych plaż.

Dla kogo jest rafting na Vjosie?

• Początkujący – krótsze, łatwiejsze trasy pozwalają oswoić się z wodą i poznać podstawy raftingu. Instruktorzy prowadzą grupy w kilkuosobowych pontonach, dbając o bezpieczeństwo i dobrą zabawę.
• Poszukiwacze adrenaliny – dłuższe odcinki z szybszym nurtem oferują mocniejsze wrażenia, idealne dla osób, które chcą poczuć prawdziwy żywioł rzeki.

Rodziny i grupy znajomych – rafting w okolicach Përmetu to także świetna forma aktywnego wypoczynku w grupie. Organizatorzy zwykle dostosowują poziom trudności do uczestników.

Rafting na rzece Vjosa

Ceny i organizacja spływów

W cenie spływu uczestnicy otrzymują kamizelki asekuracyjne, kaski i wiosła. Organizatorzy dbają o bezpieczeństwo – każdy ponton prowadzi doświadczony instruktor. w okresie wiosennym, kiedy poziom wody jest wyższy, trasy mogą być bardziej wymagające, natomiast latem rafting staje się spokojniejszy i dostępny choćby dla mniej doświadczonych osób Koszt raftingu w Përmecie w 2025 roku waha się w zależności od trasy i organizatora:

• Spływ krótszy (ok. 1,5 godziny) – od 30 do 35 euro za osobę.
• Spływ dłuższy (2,5–3 godziny) – od 40 do 50 euro za osobę.
• Dzieci i grupy mogą liczyć na zniżki, a w cenie często zawarty jest transport z biura organizatora do miejsca startu oraz powrót po zakończeniu spływu.

Rafting na rzece Vjosa

Mosty linowe

Na terenach Parku Narodowego Vjosa, szczególnie w rejonie Përmetu, podróżnicy mogą odkryć wyjątkowy element lokalnego krajobrazu, czyli stare przeprawy rzeczne, które od pokoleń służyły mieszkańcom górskich dolin. To miejsca, gdzie historia i praktyczność splatają się z malowniczymi widokami, tworząc atrakcję zarówno dla turystów, jak i miłośników tradycji. W kilku miejscach natrafiliśmy na mosty mocno zniszczone, na które nie mieliśmy odwagi wejść.

Zamek Tepelena – strażnica doliny Vjosy

Największe miasta nad rzeką Vjosą to: Tepelena, Përmet, Memaliaj i Vlorë leżące przy ujściu rzeki do Adriatyku. Opiszemy tylko pierwszą miejscowość i to też tylko ze względu na zamek, który przez wieki był główną strażnicą w dolinie Vjosy. Tepelena to niewielkie, malownicze miasteczko położone w dolinie rzeki Vjosa, które od wieków odgrywało istotną rolę strategiczną w południowej Albanii. Jego historia sięga czasów starożytnych, kiedy tereny te były częścią Ilirii, a później Imperium Osmańskiego.

Zamek został wzniesiony w XV wieku przez osmańskich władców. Początkowo był twierdzą wojskową, mającą chronić dolinę Vjosy przed najazdami z południa i kontrolować strategiczne przejścia górskie. Zamek znajduje się na wzgórzu nad miastem, co zapewniało doskonały widok na rzekę i okoliczne doliny. Do naszych czasów przetrwały w dobrym stanie grube kamienne mury i jedna baszta. Za to widok z murów na dolinę rzeki i góry jest świetny.

Inne interesujące miejsca w Albanii opisane przez nas