Od stycznia 2025 roku polski system zwolnień lekarskich czeka fundamentalna transformacja. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt nowelizacji ustawy, który wprowadza bezprecedensowe zmiany w zasadach korzystania ze zwolnień chorobowych. Największą rewolucją jest możliwość wykonywania pracy zarobkowej podczas przebywania na L4, pod warunkiem uzyskania zgody lekarza.
Liberalizacja zasad korzystania ze zwolnień lekarskich
Nowe przepisy liberalizują dotychczasowe restrykcyjne zasady, umożliwiając pracownikom wykonywanie czynności zawodowych u innego pracodawcy, jeżeli rodzaj schorzenia na to pozwala. Jest to odpowiedź na rzeczywiste potrzeby rynku pracy, gdzie często całkowity zakaz aktywności zawodowej nie jest uzasadniony stanem zdrowia pacjenta. Przykładowo, chirurg ze złamaną ręką, choć nie może operować, mógłby prowadzić wykłady akademickie.
Nowe mechanizmy kontroli
Równolegle z liberalizacją zasad, wprowadzane są nowe mechanizmy kontroli. ZUS otrzyma dodatkowe narzędzia do weryfikacji zasadności zwolnień, w tym obowiązek podawania aktualnego miejsca pobytu przez osoby przebywające na L4. Jednocześnie złagodzono przepisy dotyczące opuszczania miejsca zamieszkania – dozwolone będą wyjścia związane z zakupami, rehabilitacją czy spacerami zdrowotnymi.
Znaczenie zmian dla kultury pracy w Polsce
Te zmiany mogą mieć znaczący wpływ na kulturę pracy w Polsce. Z perspektywy społecznej, wprowadzenie elastyczności w korzystaniu ze zwolnień lekarskich może pomóc w walce ze stygmatyzacją osób korzystających z L4, szczególnie w przypadku problemów psychicznych czy przewlekłych schorzeń. Możliwość częściowej aktywności zawodowej podczas choroby może ułatwić powrót do pracy osobom po dłuższych nieobecnościach, jednocześnie zmniejszając straty finansowe zarówno dla pracowników, jak i pracodawców.
Wpływ na rynek pracy i system ochrony zdrowia
Reforma może również wpłynąć na relacje pracownik-pracodawca. Większa elastyczność w wykorzystaniu zwolnień lekarskich może prowadzić do lepszego zrozumienia potrzeb pracowników i bardziej zindywidualizowanego podejścia do zarządzania zasobami ludzkimi. Wprowadzenie możliwości pracy w ograniczonym zakresie może zmniejszyć liczbę długotrwałych zwolnień w przypadkach, gdy całkowite wyłączenie z aktywności zawodowej nie jest konieczne.
Potencjalny wpływ na system zabezpieczenia społecznego
Warto zauważyć potencjalny wpływ zmian na system zabezpieczenia społecznego. Możliwość częściowej aktywności zawodowej podczas zwolnienia może przyczynić się do zmniejszenia obciążeń dla systemu ubezpieczeń społecznych, jednocześnie zapewniając lepszą ochronę osobom rzeczywiście potrzebującym wsparcia.
Wpływ na zdrowie psychiczne pracowników
Eksperci zwracają również uwagę na możliwy pozytywny wpływ reformy na zdrowie psychiczne pracowników. Możliwość utrzymania pewnego poziomu aktywności zawodowej może pomóc w zapobieganiu izolacji społecznej i depresji, często towarzyszących długotrwałym zwolnieniom lekarskim.
Nowa forma systemu zwolnień lekarskich
System zwolnień lekarskich w nowej formie może także przyczynić się do rozwoju bardziej elastycznych form zatrudnienia i organizacji pracy, co jest szczególnie istotne w kontekście zmieniających się potrzeb współczesnego rynku pracy. Według danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w 2020 roku na zwolnienia lekarskie wydano łącznie 234,5 mln złotych, co stanowiło 12,6% wszystkich wypłat z ubezpieczenia społecznego. nowe przepisy mogą pomóc w ograniczeniu tych kosztów i poprawić efektywność systemu.
Źródła:
* Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, „Projekt nowelizacji ustawy o zwolnieniach lekarskich”
* ZUS, „Zwolnienia lekarskie w 2020 roku”
* Polskie Towarzystwo Medyczne, „Modernizacja systemu zwolnień lekarskich”
