Zmiany dotyczą przede wszystkim:
- pisowni łącznej i rozdzielnej,
- użycia wielkich liter,
- uproszczenia zasad, które przez lata sprawiały najwięcej problemów.
Jak podkreśla Rada Języka Polskiego, celem reformy jest ujednolicenie zapisu, likwidacja wyjątków i ograniczenie przepisów wymagających drobiazgowych analiz znaczeniowych. W praktyce ma to oznaczać mniej błędów i mniej stresu przy pisaniu.
Co się zmieni? Najważniejsze i najbardziej odczuwalne nowości
Wielka litera dla mieszkańców miast i dzielnic
Jedna z najbardziej zauważalnych zmian dotyczy nazw mieszkańców. Od 2026 roku będziemy pisać je wielką literą, np.:
-
Warszawianin
-
Mielczanin
-
Radomyślanin
Wielka litera nie tylko dla marek, ale i ich egzemplarzy
Dotychczas poprawne było: samochód marki Skoda. Teraz:
-
samochód marki Skoda
-
po ulicy jedzie czerwona Skoda
Wielka litera obejmie także pojedyncze egzemplarze produktów, a nie tylko nazwy firm.
„Bym”, „byś”, „by” – rozdzielnie ze spójnikami
Cząstki:
-
-bym, -byś, -by, -byśmy, -byście
będą pisane rozdzielnie ze spójnikami, co upraszcza zasady i eliminuje dotychczasowe wątpliwości.
„Tuż tuż”– aż trzy poprawne wersje
W parach wyrazów równorzędnych dopuszczone zostaną trzy formy zapisu:
-
z łącznikiem: tuż-tuż, trzask-prask
-
z przecinkiem: tuż, tuż; trzask, prask
-
rozdzielnie: tuż tuż; trzask prask
Każda z nich będzie poprawna.
Zmiany w nazwach własnych – więcej wielkich liter
Nowe zasady obejmą także nazwy własne:
-
komety: wszystkie człony wielką literą, np. Kometa Halleya, Kometa Enckego
-
obiekty przestrzeni publicznej: wielką literą wyrazy takie jak Aleja, Plac, Park, Most, Kościół, Zamek, Cmentarz (z wyjątkiem słowa ulica, które pozostaje małą literą)
-
lokale gastronomiczne i usługowe: wielka litera we wszystkich członach
-
orderów, medali, nagród i tytułów honorowych: wszystkie człony wielką literą
„Nie” pisane łącznie – bez wyjątków
Kolejna istotna zmiana to łączna pisownia „nie” z przymiotnikami i przysłówkami, niezależnie od stopnia:
-
nielepszy
-
niegorszy
-
najniedokładniejszy
To likwidacja jednego z najbardziej problematycznych obszarów polskiej ortografii.
Co to oznacza w praktyce?
Zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku i od tego momentu będą obowiązujące w szkołach, urzędach, mediach i publikacjach. Rada Języka Polskiego podkreśla, iż większość z nich była postulowana od lat, ale dopiero teraz udało się nadać im moc obowiązującą.
Dla wielu osób będzie to spore przestawienie się, ale językoznawcy uspokajają: nowe zasady mają ułatwiać, a nie komplikować.
