Region Puszczy Białowieskiej to niezwykłe miejsce – kraina z tysiąca i jednej nocy w wersji podlaskiej. Pełno tu niedopowiedzeń, ukrytych skarbów – legendarnych, historycznych oraz przyrodniczych. Jest różnorodnie także za sprawą języka, kultury i… oferty turystycznej. Ruszamy!
Na tropie skarbów przyrody
Podróż po regionie rozpocznij od poznania najstarszego lasu Europy. Białowieski Park Narodowy (BPN) pod wieloma względami jest pionierem, może poszczycić się słusznym przydomkiem first – bo to pierwszy polski Park Narodowy, pierwszy przyrodniczy obiekt w historii Polski wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, jest domem dla największej na świecie populacji żubra wolno żyjącego. Puszcza Białowieska – tak jak Himalaje czy Wyspa Wielkanocna − jest uznawana za dobro ludzkości.
Nie bez powodu − puszczańska fauna i flora to świat wielu osobliwości, takich jak śluzowce – organizmy z pogranicza świata zwierząt i grzybów, mające zdolność „chodzenia”. Wyobraź sobie – chodzące grzyby! Zapach siarki doprowadzi Cię do żółciaka siarkowego, a ze spróchniałych drzew wyrastają „palce umarlaka”, czyli próchnilce. Największą atrakcją Puszczy Białowieskiej jest obecność żubrów – spotkasz je w Rezerwacie Pokazowym Żubrów BPN (obok znajduje się Pawilon Edukacyjny ze stanowiskami multimedialnymi), biwakując na platformach widokowych lub gdzieś w trasie – o spotkania nietrudno, szczególnie jesienią i zimą.
Tajemnice królewskiej alkowy, duchy i znikające cerkwie
Najstarszy las Europy skrywa wiele niespodzianek – Puszcza Białowieska pamięta polowania królów Polski i wizyty rosyjskich carów (jednym z najstarszych zabytków w Białowieży jest piaskowy obelisk w Parku Pałacowym, z czasów polowania Augusta III Sasa) i schadzki Zygmunta Augusta z Barbarą Radziwiłłówną. Jadąc na majówkę, urlop albo weekend drogami narewkowską, sinicką lub browską, podążysz szlakiem królewskich orszaków, które przemierzały białowieski las 500−600 lat przed Tobą! A choćby jeszcze dawniej – o tym przypominają tajemnicze kurhany w rezerwacie Szczekotowo i pod wsią Waśki, pozostałości po cmentarzu w uroczysku Zamczysko, a także ścieżka archeologiczna w gminie Czyże z wczesnośredniowiecznym grodziskiem (we wrześniu odbywa się tutaj Festyn Archeologiczny).
W dolinie rzeki Narew wciąż żywa jest pamięć o tajemniczym przejściu łączącym zabytkowy kościół w Narwi z dworem królowej Bony. A w Dubiczach Cerkiewnych – o skarbach Napoleona i cerkwi, która zniknęła pod ziemią gdzieś nad zalewem Bachmaty. Ponoć w noc z 12 na 13 lipca słychać bicie dzwonów… Krainę Otwartych Okiennic – architektoniczną perłę regionu − ma nawiedzać widmo złego szlachcica, a Miejsce Mocy koło Białowieży słynie z tajemniczej energii. Puszcza Białowieska była i jest świadkiem cudów – także za sprawą źródeł, od wieków uznawanych za „cudowne” (uroczysko Krynoczka, we wisach Lady, Doborowda, Stary Kornin) oraz cudownych ikon (w zabytkowych świątyniach w Puchłach i Sakach). Wszystkich tajemnic strzeże Dąb Dunin – Europejskie Drzewo Roku 2021.
Aktywnie!
Regionalne ciekawostki odkryjesz, odpoczywając na wiele sposobów. Szlaki rowerowe, piesze, nordic walking, trasy edukacyjne, gry terenowe i questy tworzą sieć turystycznych dróg i ścieżek, przecinając puszczański pejzaż, utkany z lasów, łąk oraz rzek Narew i Narew. Zabytkową kolejką wąskotorową Nadleśnictwa Hajnówka pojedziesz nad stawy w Topile (możesz choćby zorganizować ognisko pod gwiazdami), drezynami (start z Hajnówki lub Białowieży) – do Rezerwatu Lipiny lub tajemniczego Miejsca Mocy. Szlak kajakowy prowadzi meandrami rzek Narewka i Narew, ale infrastruktura przy zalewach Bachmaty, Siemianówka i Repczyce także sprzyja aktywności w wodzie. Sprzęt sportowy (każdy) możesz wypożyczyć na miejscu.
Turystyka „od kuchni”
Po dniu pełnym wrażeń lokalne restauracje ugoszczą specjałami lokalnej kuchni – kulinarnym „must have” jest hajnowski Marcinek oraz krówki z Hajnówki na bazie naturalnego masła od OSM Hajnówka. Ale nie tylko! Także miody, sery, przyprawy, pieczywo. Podlaska kuchnia jest esencją tego, co w regionie najpiękniejsze: na talerzu widać zarówno unikatową przyrodę, jak i wielokulturową tradycję oraz skomplikowaną historię.
O atrakcjach regionu Puszczy Białowieskiej można wiele pisać… Obejrzyj najnowszy spot, w którym mieszkańcy regionu podpowiadają, jak spędzić urlop. Inicjatywa została zrealizowana w ramach projektu „Podlaskie Lokalnie NOWEFIO 2024-2026”. Sfinansowano ją ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021–2030.
Przydatne linki:
- Centrum Turystyki i Promocji Kraina Żubra: https://www.facebook.com/centrum.kraina.zubra
- Oferta turystyczna regionu: https://bialowieza.travel/
- Lokalna Organizacja Turystyczna Region Puszczy Białowieskiej: https://lot.bialowieza.pl/
Katarzyna Miszczuk, Powiat Hajnowski
Fot. Adam Panfiluk, Katarzyna Miszczuk
