Każdego roku na świecie odnotowuje się 1,3 miliona nowych zakażeń HIV, dlatego potrzeba skutecznego i łatwego do zastosowania środka zapobiegawczego przeciwko HIV jest bardzo pilna. Pomimo kilkudziesięciu lat badań i wysiłków naukowców z całego świata, do tej pory nie udało się opracować szczepionki, która skutecznie zapobiegałaby zakażeniom tym wirusem. Eksperci tłumaczą, iż największa trudność polega na stworzeniu jednej szczepionki, która zapobiegałaby zakażeniu różnymi aktualnie krążącymi szczepami wirusa HIV. Spektakularne wyniki badania opublikowanego pod koniec czerwca pokazują, iż nowe zastosowanie znanego leku PrEP może całkowicie zahamować liczbę nowych zakażeń.
ZNANY LEK, NOWE ZASTOSOWANIE, 100% SKUTECZNOŚCI
Od ponad dekady standardem w profilaktyce HIV jest codzienne przyjmowanie przez osoby zakażone leku zapobiegawczego, zwanego profilaktyką przedekspozycyjną (PrEP). Lek ten może w 99% zapobiegać nowym zakażeniom. Leki antyretrowirusowe PrEP, które przyjmują osoby żyjące z HIV, prowadzą do osiągnięcia niewykrywalnego poziomu wirusa we krwi. Zgodnie z badaniem PARTNER 1 i PARTNER 2 oznacza to, iż taka osoba w każdym kontakcie seksualnym (nawet niezabezpieczonego prezerwatywą) jest niezakaźna.
Badanie o nazwie PURPOSE 1, którego wyniki opublikowano pod koniec czerwca, objęło 5 tys. cispłciowych kobiet z Republiki Południowej Afryki i Ugandy. 2134 kobiety raz na sześć miesięcy otrzymywały zastrzyk zawierający lek o nazwie lenacapivir. Pozostałe przyjmowały codziennie jedną tabletkę PrEP. Badanie, które rozpoczęło się w sierpniu 2021 roku, wykazało, iż żadna z kobiet przyjmujących lek w formie zastrzyku, nie zakaziła się wirusem HIV. U pozostałych uczestniczek badania poziom zakażenia wyniósł około 2%. Wyniki są na tyle obiecujące, iż niezależna grupa ekspertów powołana do oceny postępów badania klinicznego, zaleciła producentowi leku firmie Gilead Sciences, zaoferowanie lenacapaviru wszystkim uczestniczkom badania.
Choć lenakapavir nie jest nowym lekiem (został zatwierdzony przez FDA w 2022 r. do leczenia wielolekoopornego HIV), po raz pierwszy przetestowano go pod kątem zapobiegania HIV.
PRZECZYTAJ. TAK WYGLĄDA MOJE ŻYCIE Z HIV
STYGMATYZACJA OSÓB PRZYJMUJĄCYCH PrEP
Badanie to jest częścią większej inicjatywy mającej na celu poprawę profilaktyki HIV w krajach globalnego Południa i zakończenia epidemii HIV do 2030 roku. Przyjmowanie leku pod postacią zastrzyku dwa razy w roku mogłoby skutecznie zahamować rozprzestrzenianie się wirusa w tych krajach, w których kobiety przyjmujące PrEP doustnie spotykają się z dyskryminacją ze strony swoich partnerów seksualnych.
Badanie skupiło się na kobietach Afryki Subsaharyjskiej, ponieważ na podstawie danych dotyczących HIV, ⅔ wszystkich osób żyjących z HIV to mieszkańcy tego regionu (25,7 mln z 38,4 mln).
Co tydzień około 400 nastoletnich dziewcząt i młodych kobiet w Afryce dowiaduje się o zakażeniu HIV.
Obecnie trwa drugie badanie o nazwie PURPOSE 2, które analizuje skuteczność lenacapiviru wśród cispłciowych I homoseksualnych mężczyzn, osób transpłciowych i osób niebinarnych uprawiających seks partnerski z osobami, którym przy urodzeniu przypisano płeć męską w Argentynie, Brazylii, Meksyku, Peru, RPA, Tajlandii i Stanach Zjednoczonych.
LEK MUSI BYĆ TANI I POWSZECHNIE DOSTĘPNY
Wyniki nie zostały jeszcze zrecenzowane przez naukowców, ale środowisko naukowe przyjęło je z wielkim entuzjazmem. “Lenacapavir byłby prawdziwym przełomem, szczególnie dla osób, które w wielu krajach są stygmatyzowane i dyskryminowane z powodu przyjmowania tabletek PrEP” – czytamy w oświadczeniu People’s Medicine Alliance, globalnej kolacji ponad 100 organizacji z 33 krajów, które domagają się, by leki zapobiegające zakażeniom HIV były bardziej dostępne. Aktywiści z RPA i Ugandy wezwali producenta leku do udzielenia licencji na produkowanie jego tańszej wersji organizacji Medicines Patent Pool, która współpracuje z rządami, przemysłem farmaceutycznym i innymi organizacjami. Lek generyczny zawierałby tę samą substancję czynną co lek oryginalny, w takim samym jak on stężeniu, taki sam byłby również sposób jego podawania.
W JAKI SPOSÓB MOŻNA ZAKAZIĆ SIĘ WIRUSEM HIV?
HIV przenosi się głównie przez kontakt seksualny, ale może być również przenoszony poprzez dzielenie się igłami do iniekcji, transfuzję krwi (nie dotyczy to UE, gdzie krew jest rygorystycznie badana), a także z matki na dziecko podczas ciąży, porodu lub karmienia piersią.
HIV może być przenoszony przez płyny ustrojowe człowieka uważane za zakaźne: krew, nasienie, preejakulat, wydzielina z pochwy oraz mleko matki.
Do zakażenia może dojść, gdy płyny zakaźne mają bezpośredni kontakt z błoną śluzową znajdującą się w pochwie, ujściu cewki moczowej na penisie, w jamie ustnej, w odbycie, w śluzówce oka, w nosie lub gdy wnikają do krwioobiegu.
Tutaj przetestujesz się bezpłatnie w kierunku HIV>>>
DLACZEGO KAŻDA OSOBA POWINNA PRZETESTOWAĆ SIĘ NA HIV?
Każda osoba, bez względu na płeć, orientację seksualną czy pochodzenie rasowe, może zakazić się wirusem HIV, jeżeli prowadzi życie seksualne lub ma kontakt z zakażoną krwią, nasieniem.
Przed zakażeniem chroni znajomość dróg transmisji i stosowanie metod zmniejszających ryzyko zakażenia. W kontaktach seksualnych do niedawna była to jedynie prezerwatywa albo wstrzemięźliwość seksualna. Dzisiaj tarczą jest prezerwatywa plus PrEP.
Test w kierunku HIV powinna wykonać każda osoba, która:
Kiedykolwiek miała kontakt seksualny przynajmniej z jedną osobą, która: nie wykonała testu w kierunku HIV i nie wie, czy jest zakażona, czy nie; jest zakażona HIV, a kontakt odbył się bez prezerwatywy lub uległa ona uszkodzeniu; miała wiele partnerek_partnerów seksualnych, przyjmowała narkotyki w zastrzykach.
Podczas kontaktów seksualnych nie zawsze stosowała prezerwatywy
Przebyła chorobę przenoszoną drogą płciową
Przyjmowała jakąkolwiek substancję w iniekcji i używała do tego sprzętu, z którego korzystały inne osoby
Wykonywała np. tatuaż lub piercing przy użyciu niesterylnego sprzętu
Miała kontakt z cudzą krwią, która znalazła się na uszkodzonej skórze lub błonach śluzowych
Straciła kiedykolwiek kontrolę nad swoim zachowaniem (pod wpływem alkoholu, narkotyków lub innych substancji zmieniających świadomość) i mogła znaleźć się w opisanych wyżej sytuacjach.
Konsultacja merytoryczna: Karolina Lisek-Kubacka, lekarka w trakcie specjalizacji z chorób zakaźnych, doradczyni ds. HIV/AIDS, partyworkerka, edukatorka w zakresie redukcji szkód.
Na podstawie: https://www.aidsmap.com/news/jun-2024/no-hiv-infections-seen-groundbreaking-trial-twice-yearly-injectable-prep
