Drugim średniowiecznym zabytkiem Inowrocławia – obok romańskiej świątyni pw. Imienia NMP – jest późnogotycki kościół pw. św. Mikołaja z 1431 r. Poprzednia świątynia, druga z kolei, została spalona podczas najazdu krzyżackiego, którzy wówczas (1430 r.) zniszczyli doszczętnie także miasto. Inowrocławska Fara była świadkiem wielu wydarzeń historycznych, chociażby w 1397 r. królowa Jadwiga pertraktowała z Wielkim Mistrzem krzyżackim Konradem von Jungingen w sprawie pokojowego zakończenia sporu. Świątynia, która zachowała się do czasów współczesnych, pod względem architektonicznym jest charakterystycznym obiektem dla Pomorza i Wielkopolski.
Kościół orientowany, murowany z cegły, pierwotnie w układzie halowym z wyodrębnionym prezbiterium. W późnym baroku został przekształcony na trójnawowy o układzie bazylikowym. Kościół notuje burzliwe dzieje, przez wieki był wielokrotnie niszczony i remontowany. Kilka lat po I rozbiorze Polski (1779 r.) pozbawiono go charakteru domu Bożego – Prusacy zamienili świątynię na składnicę soli, a w ramach odszkodowania płacili zaledwie 9 talarów rocznie. Następnie w czasach wojen napoleońskich fara służyła jako magazyn żywności, co przyspieszało proces niszczenia.
Zabytkowe wnętrze świątyni
Wyposażenie wnętrza kościoła, w większości barokowe i rokokowe, pochodzi z nieistniejących już dzisiaj kościołów miasta, w szczególności z kościoła oo. Franciszkanów. CDN…
cdn.
cdn.
cdn.
Ciekawostki
W farze został ochrzczony Jan Kasprowicz (13 grudnia 1860 r.) – jeden z czołowych poetów, przedstawicieli Młodej Polski. W swoich wierszach opisywał piękno kujawskiego krajobrazu, często stosując stylizowaną i umiłowaną gwarę.
W czasie II wojny światowej (1941-1945) pod posadzką zakrystii ukrywane były relikwie św. Wojciecha z katedry gnieźnieńskiej, które przywiózł Urban Thelen – podoficer Wehrmachtu (od Ks. Edwarda van Bleriqa – wikariusza generalnego archidiecezji gnieźnieńskiej; do ks. Paula Mattauscha – proboszcza inowrocławskiej fary). Po zakończeniu wojny relikwie powróciły do srebrnej relikwiarzowej trumienki do Gniezna.
W świątyni, w szklanej gablocie znajduje się krzyż solny, wyrzeźbiony przez górników z kopalni „Solno” dla upamiętnienia pobytu Ks. Kard. Józefa Glempa – Prymasa Polski, który na głębokości 550 metrów pod ziemią błogosławił górniczy trud. Bryła soli z krzyżem została wywieziona z podziemi w czerwcu 1990 r. jako pamiątka po zatopionej kopalni i po ludziach, którzy w niej pracowali.
Najnowszym skarbem kościoła są Jubileuszowe Drzwi, które powstały w latach 2019-2021 dla uczczenia 100. rocznicy odzyskania niepodległości przez Inowrocław. Drzwi wg. projektu Andrzeja Prokopiuka zamontowano w głównym portalu świątyni.
Damian Rybak
Fotogaleria:
