Ukazał się najnowszy raport Głosu Seniora pt. „Badanie potrzeb społecznych Seniorów 2025” – jedno z najbardziej kompleksowych opracowań poświęconych sytuacji osób w wieku 60+ w Polsce. Publikacja stanowi pogłębioną diagnozę codziennych wyzwań seniorów oraz wskazuje kierunki koniecznych zmian w systemie wsparcia i polityce senioralnej.
Raport został przygotowany z myślą zarówno o decydentach i samorządach, jak i o obecnych oraz przyszłych seniorach, a także ich rodzinach i opiekunach. Jego celem jest budowanie świadomości społecznej oraz tworzenie podstaw do projektowania skutecznych, nowoczesnych rozwiązań odpowiadających realnym potrzebom osób starszych.
Badanie potrzeb seniorów – zakres i metodologia
„Badanie potrzeb społecznych Seniorów 2025” wpisuje się w europejski nurt analiz demograficznych i obejmuje szeroką perspektywę życia osób starszych. Uwzględnia m.in.:
- zdrowie i dostęp do opieki medycznej,
- warunki mieszkaniowe i bariery architektoniczne,
- relacje społeczne i integrację,
- dostępność usług publicznych, transportu i infrastruktury.
W badaniu wzięło udział 1756 osób w wieku 60 lat i więcej z całej Polski, w tym:
- 28,6% z dużych miast,
- 23,6% z miast średnich,
- 19% z małych miast,
- 28,9% z obszarów wiejskich.
Ankietę online wypełniło 72% respondentów, a wersję papierową – 28%, co pozwoliło dotrzeć także do osób wykluczonych cyfrowo.
Kluczowe filary jakości życia seniorów
Jak pokazują wyniki raportu, niezmiennie najważniejsze dla jakości życia seniorów pozostają trzy obszary:
Opieka zdrowotna
Największym problemem jest utrudniony dostęp do lekarzy specjalistów, rehabilitacji oraz opieki długoterminowej. Braki w systemie ochrony zdrowia są jedną z głównych barier w zachowaniu samodzielności i dobrostanu osób starszych.
Warunki mieszkaniowe
Aż 41% badanych mieszka w blokach lub kamienicach bez windy, co potwierdza potrzebę działań na rzecz likwidacji barier architektonicznych i zasadność kampanii Głosu Seniora „STOP NIEWOLNICTWU IV PIĘTRA”.
Choć 31% respondentów rozważa przeprowadzkę, jedynie niespełna 18% wskazuje bariery architektoniczne jako główny powód. Wyniki te pokazują silne przywiązanie seniorów do miejsca zamieszkania oraz emocjonalny wymiar „małej ojczyzny”.
Integracja społeczna i samotność
Raport po raz kolejny unaocznia skalę samotności osób starszych – aż 36% seniorów doświadcza jej w codziennym życiu. Co czwarta osoba deklaruje kontakty towarzyskie rzadsze niż raz w miesiącu. Problem ten ma charakter systemowy i istotnie wpływa na zdrowie psychiczne, poczucie bezpieczeństwa oraz jakości życia.
Zdrowie psychiczne i dobrostan emocjonalny
Dane dotyczące kondycji psychicznej seniorów budzą poważny niepokój.
- 25% badanych deklaruje długotrwałe obniżenie nastroju lub smutek,
- blisko 20% nie potrafi jednoznacznie ocenić swojego stanu emocjonalnego.
W połączeniu z rosnącą długością życia i osłabieniem więzi międzypokoleniowych, izolacja społeczna staje się jednym z kluczowych wyzwań polityki senioralnej w Polsce.
Bezpieczeństwo seniorów i zagrożenia oszustwami
Wyjątkowo alarmujące są wyniki dotyczące bezpieczeństwa.
- 8% respondentów padło ofiarą oszustwa,
- wobec 31% podjęto próbę oszustwa.
Dane te potwierdzają konieczność dalszej edukacji oraz kontynuacji kampanii „Bezpieczny Senior – Stop Manipulacji – Nie daj się oszukać”, a także potrzebę systemowych działań przeciwdziałających przestępstwom wymierzonym w osoby starsze.
Raport jako narzędzie dla decydentów i samorządów
Zebrane dane stanowią cenne źródło wiedzy dla:
- samorządów terytorialnych,
- instytucji publicznych,
- ekspertów i decydentów,
- organizacji działających na rzecz seniorów.
Raport może posłużyć do tworzenia nowoczesnych programów zdrowotnych i mieszkaniowych, rozwoju usług opiekuńczych, inicjatyw przeciwdziałania samotności, poprawy transportu oraz dostępności przestrzeni publicznej. Co najważniejsze – badanie zostało przeprowadzone wspólnie z seniorami, którzy najlepiej znają swoje potrzeby.
Zespół badawczy
Koordynatorką merytoryczną badania była dr inż. Anita Richert-Kaźmierska – ekspertka w dziedzinie polityki senioralnej, ekonomii starzenia się i deinstytucjonalizacji usług społecznych.
Serdeczne podziękowania należą się również wszystkim ekspertom zaangażowanym w realizację badania, w tym: Aleksandra Niwińska, dr Andrzej Lejczak, dr inż. Anita Richert-Kaźmierska, dr Elżbieta Ostrowska, Elżbieta Żukowska, Ewa Mróz, Konrad Schroeder, Łukasz Salwarowski, Igor Marczak, Joanna Hain-Listewnik, Małgorzata Miś, Marcin Laks, Joanna Mielczarek, Jolanta Lipińska, dr hab. prof. UMK Marta Podhorecka, dr Michał Szczegielniak, dr Michał Zabojszcz, Milena Górecka, Milena Stryczyńska-Lewińska, Oliwia Gissel, prof. Tomasz Targowski, Wiesława Taranowska.
