W najbliższych latach Ukraina i Polska podejmą się nowego etapu współpracy w sprawie poszukiwań polskich grobów na terytorium Ukrainy. Szef Instytutu Pamięci Narodowej Ukrainy (IPNU) Anton Drobowycz poinformował, iż poszukiwania i ekshumacje mogą zostać przeprowadzone w latach 2025-2026.
Wiadomo, iż dwa nowe wnioski strony polskiej dotyczą wsi Ugływ w obecnym obwodzie rówieńskim i wsi Puźnikiw obwodzie tarnopolskim. W obu przypadkach wymagane są prace poszukiwawcze, a jeżeli zostaną tam znalezione ludzkie szczątki, może ona zostać przeprowadzona w 2025 roku.
Jak dodał Drobowycz, operacje poszukiwawcze są sezonowe, a wypadki przeprowadzone zimą mogą uszkodzić szczątki. Wspomniał również o starszych wnioskach strony polskiej z 2019 roku, które obejmowały cztery-pięć miejsc, w których potrzebne są ekshumacje. W tych miejscach co do zasady w przyszłym roku można je rozpocząć, a w latach 2025-2026 można je zakończyć, jeżeli będzie dobra wola.
Instytut Pamięci Narodowej Ukrainy (IPNU) w tej chwili pracuje w oparciu o dane strony polskiej z 2019 roku, ponieważ nie otrzymał z Polski nowych dokumentów, mimo wniosku złożonego przez stronę ukraińską we wrześniu br.
Współpraca między Ukrainą a Polską
Współpraca między Ukrainą a Polską w sprawie poszukiwań polskich grobów na terytorium Ukrainy jest dosyć trudna. Od wiosny 2017 roku trwa spór wokół zakazu poszukiwań i ekshumacji szczątków polskich ofiar wojen i konfliktów na terytorium Ukrainy. Zakaz został wydany przez ukraiński IPN po zdemontowaniu pomnika UPA w Hruszowicach w kwietniu 2017 roku.
W tych latach strona polska przeprowadziła trzy operacje poszukiwawcze w latach 2019-2023. Ukraina potwierdziła, iż nie ma żadnych przeszkód do prowadzenia prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych na jej terytorium. Decyzja o zniesieniu obowiązującego od 2017 roku moratorium na poszukiwania i ekshumacje szczątków polskich ofiar zbrodni wołyńskiej została ogłoszona podczas wspólnej konferencji prasowej ministrów spraw zagranicznych Polski i Ukrainy, Radosława Sikorskiego i Andrija Sybihy.
Zakaz poszukiwań i ekshumacji
Zakaz poszukiwań i ekshumacji szczątków polskich ofiar wojen i konfliktów na terytorium Ukrainy został wydany przez ukraiński IPN w 2017 roku. Zakaz był wynikiem sporu między Polską a Ukrainą o pamięć o roli Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, która w latach 1943-45 dopuściła się ludobójczej czystki etnicznej na około 100 tys. polskich mężczyzn, kobiet i dzieci.
Od 2017 roku IPN wystosował do organów ukraińskiej administracji dziewięć oficjalnych wniosków ogólnych, które obejmowały uzgodnienie możliwości prowadzenia prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych łącznie w 65 lokalizacjach. Część z nich została rozpatrzona pozytywnie i przeprowadzone zostały prace. W innych miejscach nie wyrażono zgody na prace, a niektóre wnioski pozostały bez odpowiedzi.
Współpraca w sprawie poszukiwań
Współpraca między Ukrainą a Polską w sprawie poszukiwań polskich grobów na terytorium Ukrainy jest bardzo ważna. Jak powiedział Drobowycz, nie było i nie ma żadnych zakazów ze strony ukraińskiej. Strona ukraińska gotowa jest do współpracy i pomocy w poszukiwaniu polskich grobów na terytorium Ukrainy.
Według danych, w ciągu ostatnich lat strona polska przeprowadziła wiele operacji poszukiwawczych na terytorium Ukrainy. kooperacja między obiema stronami jest coraz bliższa, co może pomóc w rozwiązaniu problemu poszukiwań polskich grobów na terytorium Ukrainy.
Warto wspomnieć, iż Ukraina jest gotowa do zniesienia obowiązującego moratorium na poszukiwania i ekshumacje szczątków polskich ofiar zbrodni wołyńskiej. Decyzja ta może pomóc w rozwiązaniu problemu poszukiwań polskich grobów na terytorium Ukrainy.
