W obliczu utrzymującej się presji inflacyjnej, Polacy są zmuszeni do podejmowania trudnych decyzji finansowych, które mają wpływ na ich styl życia i zdrowie psychiczne. Najnowsze badanie CBOS pokazuje, iż aż 48% gospodarstw domowych ogranicza wydatki na podstawowe potrzeby, co jest związane z rosnącymi kosztami życia. Mimo to, half respondentów deklaruje, iż udało im się zaoszczędzić pewną kwotę pieniędzy, co może być związane z nadchodzącym okresem świątecznym i planowaniem większych wydatków.
Inflacja: główny czynnik kształtujący decyzje finansowe
Inflacja, która według wstępnych szacunków w listopadzie wyniosła 4,6% rok do roku, przez cały czas pozostaje istotnym czynnikiem kształtującym decyzje finansowe Polaków. Choć jest to pierwszy spadek tego wskaźnika od ośmiu miesięcy, ekonomiści ostrzegają, iż może to być jedynie efekt wysokiej bazy porównawczej z listopada 2023 roku. W Polsce, gdzie ceny żywności, mieszkań i usług wzrastają z miesiąca na miesiąc, ludzie są zmuszeni do podejmowania coraz trudniejszych decyzji finansowych.
Społeczne skutki rosnących kosztów życia
Rosnące koszty życia prowadzą do głębokich przemian w strukturze społecznej Polski. Coraz więcej rodzin zmuszonych jest do podejmowania trudnych decyzji finansowych, co prowadzi do pogłębiania się różnic ekonomicznych w społeczeństwie. Zjawisko to szczególnie dotyka rodzin wielodzietnych oraz osób starszych, które często mają ograniczone możliwości zwiększenia swoich dochodów. Według danych GUS, w 2023 roku aż 23% gospodarstw domowych w Polsce żyło poniżej progu ubóstwa, co oznacza, iż ich dochód był niższy niż minimalny koszt utrzymania.
Zmiany w modelach konsumpcji i życia codziennego
Polacy coraz częściej rezygnują z rozrywki i aktywności kulturalnych na rzecz zaspokojenia podstawowych potrzeb. To z kolei może prowadzić do zwiększonej izolacji społecznej i pogorszenia jakości życia, szczególnie wśród grup o niższych dochodach. W wyniku tej sytuacji, ludzie są zmuszeni do ograniczania swoich wydatków na kultуру, które są ważnym elementem życia społecznego.
Zdrowie psychiczne Polaków w cieniu presji finansowej
Długotrwałe ograniczanie wydatków na podstawowe potrzeby może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego społeczeństwa. Stres związany z zarządzaniem budżetem domowym, niepewność jutra i ciągłe liczenie każdej złotówki prowadzą do zwiększonego poziomu lęku i depresji wśród Polaków. Eksperci ostrzegają, iż może to skutkować wzrostem liczby osób potrzebujących wsparcia psychologicznego w najbliższych latach. Według danych NFZ, w 2023 roku aż 24% Polaków doświadczyło lęku lub depresji, co jest związane z sytuacją ekonomiczną.
Wnioski i rekomendacje
Wyniki badania CBOS pokazują, iż rosnące koszty życia mają poważny wpływ na styl życia i zdrowie psychiczne Polaków. Aby przeciwdziałać tym negatywnym trendom, konieczne jest podejmowanie działań, które będą wspierać ludzi w zarządzaniu swoimi finasami. Rząd powinien podejmować inicjatywy, które będą redukować koszty życia, np. przez zmniejszenie akcyzy na żywność czy obniżenie ceny energii. Ponadto, konieczne jest propagowanie edukacji finansowej wśród społeczeństwa, aby ludzie wiedzieli, jak zarządzać swoimi finasami w sposób efektywny.
Źródła:
* CBOS, „Finanse gospodarstw domowych w Polsce”, grudzień 2024
* GUS, „Ubóstwo w Polsce”, 2023
* NFZ, „Zdrowie psychiczne Polaków”, 2023
