Pierwszy miesięczny rekord zimna Polski

Zaległa relacja z wyprawy naukowej 21 lipca 2022. Tego dnia przeprowadziliśmy interesujące pomiary w terenie. Trafiliśmy na suchy ranek z silną (jak na lipiec) inwersją temperatury powietrza. Poza tym pobraliśmy dane ze stacji za okres od 3 do 21 lipca i przekonaliśmy się, iż mamy pierwszy miesięczny rekord zimna Polski.

W wyprawie 21.07.2022 wzięli udział:

• „łowcy mrozu” Arnold Jakubczyk (3/3) i Kamil Filipowski (3/3)

Pomiary w terenie:

Do tych pomiarów poczyniliśmy pewne przygotowania. Kupiliśmy tyczki sygnalizacyjne 2 m (złożone z 4 elementów 0,5-metrowych), a także tanie osłonki radiacyjne. Osłony TFA nie mają dobrej opinii, w świetle słońca potrafią zawyżać aż o kilka stopni, ale Arnold trochę je podrasował. Konkretnie pomalował wnętrze na czarno, co wyraźnie poprawia wyniki (dziwne, iż producent pomija tak istotny detal). przez cały czas jednak odstają jakościowo od osłon A-Ster zastosowanych na stacjach LK i MK-C. Przy czym do pomiarów w terenie mogą wystarczyć (ważne, iż jest ochrona przed bezpośrednim wychłodzeniem radiacyjnym czujnika) i przemawia za nimi praktyczność (łatwy montaż, niska waga). W połączeniu z tyczkami sygnalizacyjnymi tworzą fajne lekkie zastawy pomiarowe i całkiem nieźle się prezentują.

Nasze zestawy do badań w terenie

Do tego oczywiście potrzebowaliśmy termometrów. Wykorzystaliśmy nasze stare Termio 25 (z ustawionym interwałem rejestracji co 10 sekund) i DT 2. Pomiary na 2 m mieliśmy prawidłowo w osłonie, a na 5 cm niestety bez (ale tam ciężko byłoby dać osłonę, bo po prostu by się zepsuła od skał).

Badania w terenie zaczęliśmy za Kazalnicą Miętusią o godzinie 5 rano (3 UTC) i była to fajna zabawa. Potwierdziliśmy, iż w lecie Litworowy Kocioł jest zdecydowanie najzimniejszy i nie znajduje konkurencji ze strony pobliskich bardziej kamienistych zagłębień terenu. Co też istotne, wykazaliśmy, iż na całym dnie Litworowego Kotła (poziom 1794 m n.p.m.) temperatura powietrza na 2 metrach jest w miarę podobna (zaś nieco większe zróżnicowanie występuje przy gruncie).

Pomiary w terenie w Litworowym Kotle

Litwory w Litworowym Kotle w tym roku coś słabo się prezentują. 21 lipca powinny nam sięgać do pasa, a tymczasem jeszcze się nie rozwinęły. Czyżby mniejsza ilość opadów niż zwykle dała im się we znaki? Dzięgiel litwor to roślina, która lubi wilgotne warunki.

Trasa: przejście za Kazalnicą Miętusią -> Płaśń pod Moreną -> Mułowa Morena -> Mułowy Kocioł (MK-N) -> Machajówka -> Litworowy Kocioł -> Litworowa Morena (wąskie gardło) -> Mały Litworowy Kocioł -> Litworowa Morena -> Machajówka -> Mułowy Kocioł [MK-C -> MK-CS (dziursko) -> MK-S (firn) -> MK-C].

Mułowy Kocioł – 21 lipca 2022

Opracowane wyniki:

2 powyższe wykresy to moje pomiary (Kamil). Arnold zaś robił mniej więcej tą samą trasę, przy czym więcej czasu spędził na dnie Litworowego Kotła.

Zaobserwowaliśmy, iż Termio 25 z opóźnieniem reagowało na duże wahania temperatury (jak dotarliśmy do najzimniejszego miejsca, to trzeba było paru minut, żeby rejestrator wskazał adekwatną temperaturę). W efekcie zejście do Litworowego Kotła na wykresie tak wygląda, jakby ochłodzenie następowało równomiernie, a tymczasem nasze odczucia sugerowały jakieś wyraźne uderzenie zimna kilkanaście metrów nad dnem. Czyżby nasze odczucia były mylne, a spadek ciepła w kotle w istocie równomierny, czy też „basen zimna w basenie zimna” jest faktem? Chcemy tą kwestię zweryfikować na kolejnych w badaniach terenie (o ile trafimy na zacną inwersję i stabilne warunki) – musimy bardziej skupić się na samym Litworowym Kotle i wykonać zejście na dno kotła w bardzo wolnym tempie, a następnie podejście do góry również powolutku. Wtenczas uzyskamy lepszy profil inwersji w LK.

W południowej części Mułowego Kotła wielki piarg skrywa niestety dużo śmieci. Przy okazji naszych badań trochę możemy posprzątać. Zobaczcie, co Arnold znalazł:

Śmieci znalezione w Mułowym Kotle – 21.07.2022

Dane ze stacji:

I połowa lipca to dominacja chmur. Później jednak dopisało szczęście – sucha wyżowa pogoda uruchomiła w końcu znaczące dobowe amplitudy w Litworowym Kotle. No i mamy pierwszy miesięczny rekord zimna Polski. -5,7°C (T min 18 lipca w LK) pobiło nieznacznie słynne -5,5°C z 1996 roku na Hali Izerskiej.

-5,6°C to najniższa wartość z pomiarów 10-minutowych. T min abs była tylko o 0,1°C niższa.

Więcej danych przedstawię w szczegółowym raporcie. jeżeli ktoś jeszcze nie widział, to zachęcam do zapoznania się z raportem pdf za czerwiec (do pobrania na stronie -> Publikacje). Natomiast na raport za lipiec 2022 trzeba będzie trochę poczekać. Jeszcze nie mamy pobranych pełnych pomiarów z lipca, czekam też na 10-minutowe dane IMGW-PIB, a i samo przygotowanie tak dużego opracowania jest czasochłonne.

-> Wyprawy

-> Rekordy