Panie czy mogę z panem zjeść? zapytała bezdomna dziewczynka milionera, a to, co on zrobił później, poruszyło wszystkich do łez i zmieniło ich życie na zawsze.
Głos dziecka był cichy, drżący, ale przedarł się przez gwar eleganckiej restauracji jak ostrze noża.
Mężczyzna w granatowym garniturze, gotowy skosztować pierwszego kęsa steku dry aged, zastygł. Powoli odwrócił się w stronę źródła dźwięku: małej dziewczynki z rozczochranymi włosami, brudnymi trampkami i oczami pełnymi zarówno nadziei, jak i głodu. Nikt w sali nie przypuszczał, iż to proste pytanie odmieni ich losy na zawsze.
Był ciepły październikowy wieczór w centrum Warszawy.
W U Marczaka, restauracji z gwiazdką Michelin, słynącej z fusion kuchni i widoku na Wisłę, jadł samotnie Rajmund Nowak warszawski deweloper. Pod sześćdziesiątkę, z idealnie ułożoną siwiejącą czupryną i błyszczącym zegarkiem na ręku, emanował powagą, która uciszała pomieszczenie. Szanowany, czasem choćby budzący lęk swoim biznesowym instynktem niewielu znało jednak jego prawdziwą historię.
Właśnie gdy zamierzał przeciąć mięso, usłyszał głos.
To nie był kelner. To było dziecko. Bosonogie. Może jedenaście, może dwanaście lat. Jej bluza była podarta, dżinsy zakurzone, a szeroko otwarte oczy zdradzały rozpacz.
Metr ruszył, by ją wyprowadzić, ale Nowak uniósł dłoń.
Jak się nazywasz? zapytał twardo, ale łagodnie.
Ania szepnęła, nerwowo rozglądając się.
Nie jadłam od piątku.
Zawahał się, po czym wskazał krzesło naprzeciw. Cała sala wstrzymała oddech.
Ania usiadła niepewnie, jakby wciąż bała się, iż ją wyrzucą. Spuściła wzrok, zaciskając dłonie na kolanach.
Nowak skinął na kelnera.
Proszę jej podać to samo, co mnie. I kubek ciepłego mleka.
Gdy talerz się pojawił, Ania rzuciła się na jedzenie. Próbowała jeść kulturalnie, ale głód był silniejszy. Nowak milczał. Tylko patrzył, zatopiony w myślach.
Gdy talerz był pusty, w końcu zapytał:
A twoja rodzina?
Tata nie żyje. Pracował na dachu. Spadł. Mama odeszła dwa lata temu. Mieszkałam z babcią, ale zmarła w zeszłym tygodniu. Głos jej się załamał, ale nie płakała.
Twarz Nowaka pozostała kamienna, ale jego dłoń zacisnęła się na szklance.
Nikt ani Ania, ani personel, ani goście nie wiedział, iż Rajmund Nowak przeżył niemal identyczną historię.
Nie urodził się bogaty. Spał w bramach, zbierał puszki za grosze, kładł się spać głodny dziesiątki razy.
Matka umarła, gdy miał osiem lat. Ojciec niedługo zniknął. Przetrwał na ulicach Warszawy niedaleko miejsca, gdzie teraz wałęsała się Ania. I on też stał kiedyś przed restauracjami, marząc, jak to jest jeść w środku.
Słowa dziewczynki obudziły coś głęoko ukrytego.
Nowak wstał i sięgnął po portfel. ale gdy już miał podać banknot, zatrzymał się. Wpatrzył się w oczy Ani.
Chcesz zamieszkać ze mną?
Zamrugała. C co pan ma na myśli?
Mieszkam sam. Nie mam rodziny. Będziesz miała jedzenie, łóżko, szkołę. Prawdziwą szansę. Ale tylko jeżeli zgodzisz się ciężko pracować i być grzeczną.
Po sali przebiegły szepty. Niektórzy wymienili sceptyczne spojrzenia.
Lecz Rajmund Nowak nie żartował.
Warga Ani zadrżała. Tak odparła.
Bardzo bym chciała.
Życie w domu pana Nowaka było światem, którego Ania nie mogła sobie wyobrazić. Nigdy nie używała szczoteczki do zębów, nie widziała ciepłego prysznica ani nie piła mleka, które nie pochodziło z noclegowni.
Miała trudności z adaptacją. Czasem spała na podłodze obok łóżka za miękkie, żeby było bezpiecznie. Chowała bułki w kapturze, przerażona, iż jedzenie się skończy.
Pewnego dnia zastała ją sprzątaczka, jak kradła krakersy. Ania wybuchnęła płaczem.
Ja ja tylko nie chcę znowu być głodna.
Nowak nie krzyczał. Ukucnął i powiedział coś, czego nigdy nie zapomniała:
Nigdy już nie będziesz głodna. Obiecuję ci to.
To nowe życie czyste prześcieradła, otwarte podręczniki, śniadania pełne śmiechu zaczęło się od jednego pytania:
Czy mogę z panem zjeść?
Proste pytanie, które rozbiło pancerz mężczyzny niepłaczącego od trzydziestu lat.
A w zamian nie tylko zmieniło życie Ani oddało Nowakowi to, co uważał za stracone na zawsze:
Powód, by się o kogoś troszczyć.
Lata mijały. Ania stała się błyskotliwą młodą kobietą.
Pod skrzydłami pana Nowaka świetnie radziła sobie w szkole i dostała stypendium na Uniwersytet Warszawski.
Lecz gdy zbliżał się wyjazd, dręczyło ją jedno pytanie.
Nowak nigdy nie mówił o przeszłości. Był hojny, obecny ale zawsze dyskretny.
Pewnego wieczoru, siedząc w salonie z gorącą czekoladą, odważyła się zapytać:
Panie Nowak kim pan był, zanim to wszystko się stało?
Uśmiechnął się lekko.
Kimś takim jak ty.
Stopniowo opowiadał. Noce w opuszczonych kamienicach. Niewidzialność. Przemoc. Miasto, gdzie liczyły się tylko pieniądze i nazwisko.
Nikt mi nie pomógł rzekł.
Więc sam się wybiłem. Ale przysiągłem, iż jeżeli spotkam dziecko takie jak ja nie odwrócę wzroku.
Ania zapłakała nad chłopcem, którym był. Nad murami, które musiał zbudować. Nad światem, który go porzucił.
Pięć lat później stanęła na scenie w Warszawie jako najlepsza studentka roku.
Moja historia nie zaczęła się na uniwersytecie powiedziała.
Zaczęła się na warszawskich chodnikach od pytania i mężczyzny, który odważył się na nie odpowiedzieć.
Lecz najważniejszy moment nastąpił po powrocie do domu.
Zamiast przyjąć pracę czy kontynuować naukę, Ania zwołała konferencję prasową i ogłosiła coś przełomowego:
Zakładam fundację *Czy mogę z panem zjeść?* by żywić, dawać dach nad głową i edukować bezKażdego 15 października Ania i Nowak wracają do tej samej restauracji, ale nie siadają w środku stawiają stoły na chodniku i karmią każde dziecko, które podejdzie, bo pewnego dnia jeden talerz zmienił wszystko.
