Polski system podatkowy przechodzi w 2025 roku jedną z najbardziej gruntownych transformacji ostatnich dekad. Wprowadzane zmiany istotnie wpłyną zarówno na prowadzenie działalności gospodarczej, jak i codzienne wydatki przeciętnego obywatela. Najbardziej znaczące podwyżki czekają palaczy, którzy już od marca odczują znaczne obciążenie swoich portfeli. Równocześnie przedsiębiorcy zyskają szereg nowych rozwiązań, w tym długo oczekiwany kasowy PIT, który może fundamentalnie zmienić sposób rozliczania podatku dochodowego.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Szczególnie dotkliwy cios spadnie na osoby palące. Od 1 marca 2025 roku cena tysiąca sztuk papierosów wzrośnie z dotychczasowych 276 złotych do 345 złotych, co przekłada się na wzrost o pełne 25 procent. Przekładając to na codzienne zakupy, za paczkę papierosów trzeba będzie zapłacić choćby o kilka złotych więcej. Jeszcze bardziej drastyczna podwyżka obejmie tytoń do palenia, gdzie akcyza wzrośnie aż o 38 procent, osiągając poziom 260,14 złotych za kilogram. To może oznaczać, iż popularne wśród wielu palaczy samodzielne skręcanie papierosów przestanie być ekonomiczną alternatywą dla gotowych wyrobów.
Podwyżki nie ominą również innych wyrobów tytoniowych. Znacząco droższe staną się cygara i cygaretki, tradycyjnie uznawane za produkty luksusowe. Podobne obciążenia dotyczą wyrobów nowatorskich, takich jak systemy podgrzewania tytoniu, które w ostatnich latach zyskały popularność jako potencjalnie mniej szkodliwa alternatywa dla tradycyjnych papierosów. Eksperci rynkowi przewidują, iż wzrost akcyzy może doprowadzić do rozwoju szarej strefy, szczególnie w regionach przygranicznych, gdzie różnice cenowe mogą zachęcać do przemytu wyrobów tytoniowych z państw ościennych.
Podczas gdy palacze będą musieli pogodzić się z wyższymi wydatkami, przedsiębiorcy mogą liczyć na szereg pozytywnych zmian. Największą innowacją, na którą wielu właścicieli małych firm czekało od lat, jest wprowadzenie kasowego PIT. To przełomowe rozwiązanie całkowicie zmienia filozofię płacenia podatku dochodowego. Dotychczas przedsiębiorcy musieli odprowadzać podatek od wystawionej faktury, niezależnie od tego, czy otrzymali za nią zapłatę. Nowy system pozwala na zapłatę podatku dopiero po faktycznym wpływie środków na konto, co może znacząco poprawić płynność finansową wielu firm zmagających się z opóźnieniami w płatnościach.
Z kasowego PIT mogą skorzystać osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, których przychody w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły miliona złotych. Kluczowym warunkiem jest nieprowadzenie ksiąg rachunkowych – przedsiębiorca musi rozliczać się na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub ryczałtu ewidencjonowanego. Aby przejść na nowy system, konieczne jest złożenie stosownego oświadczenia w urzędzie skarbowym, co warto zrobić z odpowiednim wyprzedzeniem, aby w pełni skorzystać z nowych możliwości.
Kolejnym obszarem, w którym przedsiębiorcy odczują pozytywne zmiany, jest składka zdrowotna – jedno z najbardziej krytykowanych obciążeń wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu. Od 2025 roku minimalna składka zdrowotna zostanie obniżona o 25 procent, do poziomu 314,96 złotych miesięcznie. To istotna ulga dla firm o niskich dochodach lub ponoszących straty, które dotychczas musiały płacić pełną składkę niezależnie od wyników finansowych. Dodatkowo, z podstawy obliczenia składki zdrowotnej zostaną wyłączone przychody i koszty związane ze sprzedażą środków trwałych, co jest szczególnie korzystne dla firm przeprowadzających restrukturyzację swojego majątku.
Gruntownej reformie poddano również podatek od nieruchomości, który stanowi istotne źródło dochodów dla samorządów lokalnych. Wprowadzono nowe, precyzyjniejsze definicje budynku, budowli i urządzeń budowlanych do Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Te pozornie techniczne zmiany mogą mieć daleko idące konsekwencje dla właścicieli nieruchomości komercyjnych, ponieważ adekwatna klasyfikacja obiektów determinuje wysokość płaconego podatku. Szczególnie istotna jest różnica między budynkiem a budowlą – dla tej drugiej stawka podatku wynosi 2 procent wartości, co może stanowić znaczące obciążenie finansowe.
Rok 2025 przynosi również kolejny etap cyfryzacji systemu podatkowego w Polsce. Od początku roku największe firmy, których przychody przekraczają 50 milionów euro, zostaną objęte obowiązkiem elektronicznego raportowania JPK CIT. To rozwiązanie podobne do funkcjonującego już od kilku lat Jednolitego Pliku Kontrolnego dla VAT, ale dedykowane podatnikowi dochodowemu od osób prawnych. W kolejnych latach obowiązek ten będzie stopniowo rozszerzany na mniejsze podmioty, aż ostatecznie obejmie wszystkich podatników CIT. Równocześnie podniesiono próg zobowiązujący do prowadzenia pełnej księgowości do 2,5 miliona euro, co pozwoli wielu średnim firmom na stosowanie uproszczonych form ewidencji księgowej.
Przedsiębiorcy prowadzący działalność transgraniczną w Unii Europejskiej mogą skorzystać z nowego rozwiązania dotyczącego podatku VAT. jeżeli ich roczny obrót we wszystkich krajach UE nie przekroczy 100 tysięcy euro, a sprzedaż w danym kraju pozostanie poniżej lokalnego limitu zwolnienia z VAT, mogą być zwolnieni z obowiązku rejestracji dla celów VAT w innych państwach członkowskich. W Polsce limit zwolnienia z VAT wynosi 200 tysięcy złotych rocznego obrotu. To znaczące uproszczenie dla małych firm prowadzących sprzedaż międzynarodową, które dotychczas musiały mierzyć się ze skomplikowanymi procedurami rejestracyjnymi w każdym kraju, do którego dostarczały swoje produkty.
Korzystanie z tego uproszczenia wymaga jednak dopełnienia pewnych formalności. Przedsiębiorcy muszą zgłosić się do Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście, który jest wyspecjalizowany w obsłudze podatników prowadzących działalność międzynarodową. Dodatkowo, konieczne jest składanie kwartalnych raportów podsumowujących transakcje wewnątrzwspólnotowe. Eksperci podatkowi zalecają dokładne przeanalizowanie nowych przepisów przed podjęciem decyzji o skorzystaniu z tego rozwiązania, ponieważ w niektórych przypadkach bardziej opłacalne może być pozostanie w systemie VAT, który umożliwia odliczanie podatku naliczonego.
Zmiany w systemie podatkowym na rok 2025 obejmują również szereg mniejszych modyfikacji, które mogą mieć istotne znaczenie dla konkretnych grup podatników. Jednym z takich rozwiązań jest rozszerzenie ulgi na działalność badawczo-rozwojową, która ma zachęcić przedsiębiorców do inwestowania w innowacje. Od 2025 roku katalog kosztów kwalifikowanych został poszerzony o wydatki na prototypy i próbne instalacje, a maksymalna wysokość odliczenia wzrosła do 200 procent poniesionych kosztów dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Warto również zwrócić uwagę na zmiany w zakresie opodatkowania kryptowalut. Od 2025 roku wprowadzono nową definicję wirtualnych walut w ustawie o PIT, która precyzyjnie określa moment powstania przychodu oraz sposób kalkulacji kosztów uzyskania przychodu. To odpowiedź na rosnącą popularność inwestycji w aktywa cyfrowe oraz na trudności interpretacyjne, z którymi borykali się zarówno podatnicy, jak i organy skarbowe.
Wprowadzane zmiany podatkowe mają zarówno swoich zwolenników, jak i krytyków. Przedstawiciele organizacji przedsiębiorców pozytywnie oceniają wprowadzenie kasowego PIT oraz obniżenie minimalnej składki zdrowotnej, podkreślając, iż są to kroki w dobrym kierunku, które mogą poprawić sytuację najmniejszych firm. Jednakże wyrażają obawy związane z rosnącą kompleksowością systemu podatkowego i koniecznością dostosowania się do nowych wymagań raportowania elektronicznego.
Z kolei organizacje konsumenckie zwracają uwagę na społeczne konsekwencje drastycznych podwyżek akcyzy na wyroby tytoniowe. Choć ogólny cel ograniczania palenia jest słuszny z perspektywy zdrowia publicznego, tak znaczące podwyżki mogą nieproporcjonalnie obciążyć osoby o niższych dochodach, dla których wydatki na używki stanowią istotną część budżetu domowego. Istnieje również ryzyko, iż część konsumentów zwróci się w stronę nielegalnych źródeł zaopatrzenia, co może mieć negatywne konsekwencje zarówno dla zdrowia palaczy, jak i dla dochodów budżetowych.
Transformacja systemu podatkowego w 2025 roku wymaga od przedsiębiorców i obywateli dokładnego zapoznania się z nowymi przepisami i odpowiedniego dostosowania swoich działań finansowych. Eksperci podatkowi rekomendują przeprowadzenie szczegółowej analizy własnej sytuacji podatkowej i skonsultowanie się z profesjonalnym doradcą, który pomoże zidentyfikować najbardziej korzystne rozwiązania w nowej rzeczywistości prawnej. Szczególnie istotne jest przeanalizowanie korzyści płynących z przejścia na kasowy PIT dla przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.
Nadchodzące miesiące pokażą, jak nowe regulacje sprawdzą się w praktyce i czy rzeczywiście przyniosą oczekiwane korzyści zarówno dla budżetu państwa, jak i dla podatników. Jedno jest pewne – rok 2025 zapisze się w historii polskiego systemu podatkowego jako okres fundamentalnych zmian, które kształtować będą krajobraz fiskalny na wiele lat do przodu. Dla świadomych przedsiębiorców i obywateli te zmiany mogą stanowić zarówno wyzwanie, jak i szansę na optymalizację swojej sytuacji podatkowej w ramach obowiązujących przepisów.
