Pałac w Żaganiu to perła architektury Dolnego Śląska i jeden z najcenniejszych zabytków tej części Polski. Imponująca rezydencja książęca, otoczona malowniczym parkiem. Pałac Lobkowitzów w Żaganiu (niem. Schloss Sagan) dotrwał do naszych czasów w mocno zmienionej formie. Był był kilkakrotnie przebudowywany i remontowany. Dzisiaj znajduje się tu miejski ośrodek kultury – Żagański Pałac Kultury, ale obiekt udostępniony jest do regularnego zwiedzania.
Spis treści
- Pałac Lobkowitzów w Żaganiu – budowa i historia
- 197 twarzy diabła
- Wystawa rekwizytów z serialu Czterej pancerni i pies
- Szlak turystyczny Czterej pancerni i pies w Żaganiu i okolicy
- Galeria Dobrego Diabła
- Zasady zwiedzania, godziny i ceny biletów
- Inne interesujące miejsca w Żaganiu i okolicy opisane przez nas
- Internetowy przewodnik po Polsce
Pałac Lobkowitzów w ŻaganiuPałac Lobkowitzów w Żaganiu – budowa i historia
Pałac w Żaganiu stanowi jedno z najcenniejszych dzieł architektury rezydencjonalnej na Dolnym Śląsku. Jego geneza i kolejne etapy rozbudowy odzwierciedlają zarówno zmieniające się gusta artystyczne, jak i przemiany społeczne oraz polityczne regionu. Historia obiektu sięga średniowiecza, kiedy to na miejscu dzisiejszego pałacu wzniesiono zamek książąt piastowskich. Był to typowy zamek obronny o charakterze rezydencjonalno-militarnym, który stanowił centrum władzy lokalnej. Dopiero jednak wiek XVII przyniósł przeobrażenie tej siedziby w monumentalną rezydencję barokową, której układ przestrzenny i forma architektoniczna sytuują ją w gronie najważniejszych przedsięwzięć budowlanych regionu.
Kluczową postacią dla dziejów pałacu był Albrecht von Wallenstein (1583–1634), jeden z najwybitniejszych dowódców wojny trzydziestoletniej, który nabył dobra żagańskie w 1627 roku. Z jego inicjatywy rozpoczęto gruntowną przebudowę dawnej siedziby, której celem było stworzenie rezydencji godnej europejskiego magnata. Projekt powierzono włoskiemu architektowi Antonio della Porta, a następnie kontynuowali go inni mistrzowie związani z tradycją północnowłoskiego baroku. Budowa była procesem długotrwałym, przerywanym trudnościami finansowymi i politycznymi, a także śmiercią fundatora. Ostatecznie zasadnicze prace nad bryłą pałacu ukończono w drugiej połowie XVII wieku.
Układ przestrzenny pałacu opiera się na założeniu trójskrzydłowym z reprezentacyjnym dziedzińcem otwartym od strony ogrodu. Elewacje pałacu charakteryzują się monumentalnym rytmem pilastrów i okien, a także zastosowaniem form charakterystycznych dla dojrzałego baroku – wyrazistych gzymsów, wolutowych szczytów i zróżnicowanych artykulacji architektonicznych. Zastosowanie dekoracji sztukatorskich i bogatego detalu w części reprezentacyjnej miało podkreślać rangę rezydencji, kontrastując z bardziej oszczędnymi traktami bocznymi. Wnętrza zaplanowano zgodnie z barokową zasadą osiowości, czego przykładem jest Sala Kryształowa, pełniąca funkcję głównego pomieszczenia ceremonialnego.
W XVIII wieku pałac przeszedł pod władanie książąt kurlandzkich z rodu Bironów, a następnie rodu Lobkowiczów. Oba te okresy przyniosły zmiany w wyposażeniu i dekoracji, wpisujące się w ewolucję stylistyczną od późnego baroku do klasycyzmu. Modernizacje z końca XVIII i początku XIX wieku nadały części wnętrz bardziej uporządkowany i harmonijny charakter, zgodny z estetyką epoki oświecenia. Nie bez znaczenia była także działalność księżnej Doroty de Talleyrand-Périgord w XIX wieku, która nie tylko przywróciła świetność rezydencji, ale także uczyniła z niej ośrodek życia towarzyskiego i politycznego na skalę europejską. W tym czasie pałac wzbogacił się o nowe aranżacje wnętrz, inspirowane francuskimi wzorcami rezydencjonalnymi.
Architektura pałacu w Żaganiu jest cennym przykładem przenikania wzorców środkowoeuropejskiego baroku i późniejszego klasycyzmu, stanowiąc jednocześnie świadectwo aspiracji i ambicji jego właścicieli. W porównaniu z innymi siedzibami magnackimi Śląska, żagański pałac wyróżnia się monumentalnością założenia oraz wyraźnym nawiązaniem do tradycji włoskiej i habsburskiej. Jego znaczenie polega nie tylko na wartości artystycznej, ale i na roli, jaką odgrywał w krajobrazie kulturowym regionu – jako centrum władzy, ośrodek życia intelektualnego i symbol statusu arystokracji.
Po II wojnie światowej, gdy pałac znalazł się w granicach Polski, obiekt uległ częściowemu zniszczeniu, a wnętrza zostały okradzione i zdewastowane. Okres powojenny przyniósł stopniową degradację, jednak w drugiej połowie XX wieku rozpoczęto prace konserwatorskie. Dzięki nim rezydencja odzyskała część dawnego blasku i mogła zostać zaadaptowana na cele kulturalne. Dziś, choć nie w pełni zachowany w oryginalnym kształcie, pałac w Żaganiu pozostaje znakomitym przykładem rezydencji magnackiej i ważnym świadectwem historii architektury Śląska.
Wnętrza pałacu w Żaganiu
197 twarzy diabła
Uśmiechnięte, zatroskane, smutne, szydercze, straszne, radosne. Każda twarz na maszkaronie zdobiącym Pałac w Żaganiu jest inna. Artysta miał fantazję, ale zdradzimy sekret – działał na dopingu. Podczas prac gwałtownie zabrakło mu pomysłów. Terminy goniły, więc zdesperowany zawołał – oddam duszę za pomysły.
Losu się nie kusi. Wtedy pojawił się pan z kozią brodą i stopą w kształcie kopyta. Ogon ukrył pod eleganckim surdutem. Zaproponował układ. Zobowiązał się każdego dnia pozować do kolejnego dzieła. Zapłatą zupełnie jak w bajkach miała być dusza. Artysta jest łasy na sukces („wszyscy artyści to…” możemy zaśpiewać za Kazikiem), więc gwałtownie się zgodził. Nieznajomy cierpliwie pozował. W końcu artysta zaintrygowany i skołowany zawołał – pokaż mi swoją prawdziwą twarz!
Zagrzmiało, niebo zasnuły ciemne chmury, huknęło, błysnęło i na niebie pokazała się prawdziwa twarz szatana. Artysta przeraził się, skulił w sobie, zrobił krok w tył i runął z rusztowania w dół. Szatan uznał, iż umowa została wykonana. Podziwiając pałac w Żaganiu, doceńmy talent i ogrom pracy artysty. To trudny i stresujący zawód.
Pałac w Żaganiu
Wystawa rekwizytów z serialu Czterej pancerni i pies
Miłośnicy klasyki polskiej telewizji mają wyjątkową okazję, by przenieść się w świat kultowego serialu Czterej pancerni i pies. W jednej z sal pałacu w Żaganiu prezentowana jest wystawa rekwizytów związanych z przygodami załogi czołgu „Rudy 102” i niezapomnianego psa Szarika. Na ekspozycji można zobaczyć oryginalne kostiumy aktorskie, elementy uzbrojenia, przedmioty codziennego użytku bohaterów, a także dokumentację fotograficzną z planu filmowego. Szczególną atrakcją są pamiątki związane z czołgiem T-34, który stał się jednym z głównych „bohaterów” serialu. Widzowie mają możliwość przyjrzeć się z bliska detalom, które zwykle umykały na ekranie, a które współtworzyły wiarygodność wojennych przygód Janka, Gustlika, Grigorija i Olgierda.
Wystawa ma charakter interaktywny – zwiedzający mogą zapoznać się z materiałami audiowizualnymi, fragmentami scenariuszy, a także nagraniami wspomnień twórców i aktorów. Dla młodszych widzów przygotowano multimedialne stanowiska, które w przystępny sposób wyjaśniają fenomen popularności serialu w Polsce i poza jej granicami. Dlaczego w salach pałacu zorganizowano tę wystawę? Odpowiedź jest prosta – część zdjęć do serialu kręcono właśnie w okolicach Żagania. Wystawa dostępna jest w ramach zwiedzania pałacu
Wystawa rekwizytów z serialu Czterej pancerni i pies – Pałac w Żaganiu
Wystawa rekwizytów z serialu Czterej pancerni i pies – Pałac w ŻaganiuSzlak turystyczny Czterej pancerni i pies w Żaganiu i okolicy
To nie koniec przygody z tym serialem w Żaganiu, ponieważ wytyczono specjalny szlak turystyczny, prowadzący przez najważniejsze miejsca, gdzie kręcono serial. Szlak rozpoczyna się właśnie w pałacu od wystawy, następnie prowadzi przez okoliczne tereny, w których rozgrywały się filmowe sceny – m.in. okolice rzeki Bóbr, lasy i polany nieopodal miasta. To właśnie tutaj ekipa filmowa odtwarzała frontowe epizody wojny, a czołg „Rudy 102” przemierzał leśne drogi i polne trakty. Na trasie znajdują się tablice informacyjne ze zdjęciami i opisami, które przypominają, w jakich scenach wykorzystano dane miejsce. Dzięki nim turysta może porównać ujęcia serialowe z rzeczywistym krajobrazem i poczuć atmosferę filmowych lat 60.
Pałac w ŻaganiuGaleria Dobrego Diabła
W żagańskim pałacu można natrafić na niezwykłą ekspozycję – wystawę diabłów, która łączy elementy sztuki ludowej, wierzeń, a także współczesnych interpretacji motywów demonicznych. To jedna z tych ekspozycji, które w równym stopniu bawią, fascynują i skłaniają do refleksji nad bogactwem naszej kultury. Na wystawie zgromadzono setki figurek, masek, obrazów i rzeźb przedstawiających diabły w rozmaitych formach. Część eksponatów pochodzi z polskiej tradycji ludowej, w której diabeł często ukazywany był nie jako groźny demon, ale raczej psotny chochlik, wplatający się w codzienne życie ludzi.
Inne prace reprezentują twórczość artystów współczesnych, którzy z diabelskiego wizerunku uczynili pretekst do ironii, zabawy formą czy artystycznej prowokacji. Szczególną atrakcję stanowią maski używane podczas obrzędów zapustnych i karnawałowych, a także rzeźby ludowych mistrzów, pełne groteskowych, a zarazem urokliwych detali. Najstarsze eksponaty pochodzą z XIX wieku i przedstawiają diabły w formie amuletów chroniących gospodarstwa. Galerię przez lata tworzył Jerzy Kupczyk, znany żagański rzeźbiarz i to właśnie jego prace przeważnie możemy w galerii zlokalizowanej w piwnicy w Pałacu w Żaganiu.
Galeria Dobrego Diabła – Pałac w Żaganiu
Galeria Dobrego Diabła – Pałac w ŻaganiuZasady zwiedzania, godziny i ceny biletów
Organizacją zwiedzania Pałacu w Żaganiu zajmuje się Centrum Informacji, które Turystycznej, które znajduje się w Domku Portiera przed pałacem. Turyści indywidualni oprowadzani są w grupach codziennie (bez poniedziałku) o godzinie 11.00 i 15.00. Ceny biletów: 25 zł bilet normalny, 20 zł ulgowy, bilety rodzinne 2+1 (65 zł). 2+2 (80 zł), 2+3 (90 zł), każde kolejne dziecko plus 5 zł.
Zwiedzanie pałacu w ŻaganiuInne interesujące miejsca w Żaganiu i okolicy opisane przez nas
- Poaugustiański zespół klasztorny w Żaganiu – zwiedzanie, ceny biletów, historia
- Muzeum Obozów Jenieckich w Żaganiu i opowieść o Wielkiej Ucieczce
- DAG Krzystkowice – bezpieczeństwo podczas zwiedzania na pierwszym miejscu
- Lapidarium w Kożuchowie – zwiedzanie i historia
- Podróż szlakiem zabytków sakralnych województwa lubuskiego
- Na wojennej ścieżce w województwie lubuskim
Internetowy przewodnik po Polsce
Zapraszamy do naszego Interaktywnego przewodnika po Polsce. Mapa ułatwi nawigację po naszych artykułach. Każde zaznaczone na mapie miejsce posiada aktywny link, który przeniesie was do obszernego artykułu. Fotki, historia, zabytki, legendy, godziny otwarcia muzeów, ceny biletów i wiele przydatnych wskazówek. Z mapą planowanie podróży po Polsce staje się proste. To ponad 400 opisanych dokładnie miejsc. W przypadku niektórych miast znajdziecie obszerny przewodnik. I oczywiście mnóstwo fotek, które uwielbiamy robić. Zapraszamy do podróży z nami. Mapa pozostanie zawsze jako pierwsza publikacja na naszej stronie. Będzie zawsze pod ręką. Zaglądajcie tu, ponieważ będziemy cały czas nasz przewodnik rozwijać i uaktualniać.
