Objawy obsesyjno-kompulsywne leżą u podstaw obsesji ideologicznej i poparcia dla przemocy politycznej
Źródło: Aggress Behav. 2023 Nov 14; “Consumed by creed”: Obsessive-compulsive symptoms underpin ideological obsession and support for political violence https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/ab.22124
Radykalizacja jest procesem, w którym jednostki są wprowadzane do ideologicznego systemu przekonań, który zachęca do zmian politycznych, religijnych lub społecznych poprzez użycie przemocy. Sformułowaliśmy tutaj model radykalizacji zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych (OCD), który łączy obsesyjną pasję (OP; jeden z najlepszych predyktorów radykalnych intencji) z szerszym zakresem badań klinicznych. Głównym założeniem modelu jest to, iż indywidualne różnice w nasileniu objawów zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych mogą kształtować radykalne intencje poprzez ich wpływ na obsesyjną pasję. W czterech próbach ideologicznych w Stanach Zjednoczonych (aktywiści środowiskowi, republikanie, demokraci i muzułmanie, łącznie N = 1114) znaleźliśmy bezpośrednie efekty między nasileniem objawów OCD a radykalnymi zamiarami, a także pośredni wpływ zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCD) na radykalne zamiary poprzez obsesyjne pasje. choćby po kontrolowaniu potencjalnych różnic indywidualnych i klinicznych czynników zakłócających (np. niekorzystne doświadczenia z dzieciństwa, utrata znaczenia i nadużywanie substancji), związki te pozostały silne, co sugeruje, iż zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD) odgrywa znaczącą rolę w kształtowaniu brutalnych intencji ideologicznych i otwiera nowe możliwości leczenia i zapobiegania brutalnemu ekstremizmowi. Omawiamy implikacje konceptualizacji radykalizacji jako zaburzenia podobnego do OCD z kompulsywnymi tendencjami do przemocy i obawami związanymi z ideologią.”
2. Ideologiczna Pasja: Poznawczo-Motywacyjny Opis Radykalizacji Postaw
Teoria obsesji ideologicznej opiera się na dziesięcioleciach badań w nauce o motywacji odnoszących się do wykonywania “pasjonujących” czynności (np. sztuki, sportu, hobby; Yallerand i in., 2003; Yallerand, 2015), które obejmują również dążenie do ideologii politycznych lub religijnych. Pasja ideologiczna jest definiowana jako “silna skłonność do samookreślenia sprawy, która jest kochana i ceniona, i w którą ludzie inwestują znaczną ilość czasu i energii” (St-Louis i in., 2016, str. 263). Jak sugeruje nazwa teorii, istnieją dwa rodzaje pasji: harmonijna pasja (HP) i obsesyjna pasja (OP). Co ważne, zarówno harmonijna pasja, jak i obsesyjna pasja wiążą się z porównywalnym stopniem zaangażowania w ideologię (Belanger i in., 2019; 2020a; 2020b). Te dwa rodzaje pasji różnią się jednak pod względem środków, dzięki których ludzie decydują się rozwijać swoją ideologię oraz sposobu, w jaki zarządzają realizacją swojej ideologii w odniesieniu do innych celów (przegląd – Belanger, 2021).
Harmonijna Pasja charakteryzuje się silnym pragnieniem realizowania swojej politycznej lub religijnej sprawy, ale jest całkowicie pod kontrolą jednostki (Rip i in., 2012). Osoby z harmonijną pasją postrzegają swoją aktywność jako kluczową dla poczucia własnego “ja”, ale nie jest to związane z uwarunkowaniami samooceny (Mageau i in., 2011). Zatem: Harmonijna Pasja wiąże się z większą elastycznością w podejmowaniu decyzji, kiedy jednostka zaangażuje się w konkretną aktywność (Vallerand i in., 2003; Belanger i in., 2013a) i nie koliduje z innymi domenami życia, takimi jak przyjaźnie, zobowiązania zawodowe lub życie rodzinne (Belanger i in., 2022).
Z drugiej strony Obsesyjna Pasja wiąże się z silnym i niekontrolowanym pragnieniem realizowania własnej ideologii. Osoby z Obsesyjną Pasja czują się w ten sposób, ponieważ ich poczucie osobistej wartości jest nierozerwalnie związane z ich ideologicznym zaangażowaniem (Mageau i in., 2011). Ten związek z ideologią powoduje, iż osoby z Obsesyjną Pasją sztywno angażują się w aktywność, czując się szczególnie niepewnie, gdy ich światopogląd jest kwestionowany przez innych ludzi (Belanger i in., 2013a; 2020; 2022). Z tych powodów Obsesyjną Pasję można postrzegać jako stan nierównowagi motywacyjnej (Belanger i in., 2019; Kruglanski i in., 2021): ideologiczne cele ludzi tłumią inne względy (Belanger i in., 2013b; 2019), pozostawiając ideologiczne dążenie bez ograniczeń, umożliwiając w ten sposób wybór dowolnych środków (nawet brutalnych) w celu promowania ideologii. Biorąc pod uwagę powyższe, jednostki mają trudności z regulowaniem własnej obsesji ideologicznej, co powoduje, iż działania ideologiczne wchodzą w konflikt z innymi dziedzinami życia (Seguin-Levesque i in., 2003).
Dotychczasowe badania empiryczne wykazały, iż Harmonijna Pasja i Obsesyjna Pasja przewidują różne wyniki polityczne. Podczas gdy Harmonijna Pasja jest spójnym predyktorem aktywizmu bez przemocy (Belanger, 2021), wykazano, iż Obsesyjna Pasja przewiduje agresywne intencje polityczne wśród różnych grup, od szowinistów narodowych z Quebecu (Rip i in., 2012), działaczy ekologicznych (Gousse-Lessard i in., 2013), amerykańskich Republikanów i Demokratów (Belanger i in., 2019), działaczy pro-life (Belanger i in., 2021) i pakistańskich muzułmanów (Belanger i in., 2020). Obsesyjna Pasja wzmacnia również związek między sadyzmem (ciemną cechą tetrady) a agresywnymi intencjami politycznymi (patrz Belanger i in., 2022). OP został niedawno zidentyfikowany jako jeden z najlepszych predyktorów radykalnych intencji w metaanalizie obejmującej 37 domniemanych czynników ryzyka (Wolfowicz i in., 2021).
3. OCD: Czynnik Ryzyka Obsesji Ideologicznej?
W przeciwieństwie do Harmonijnej Pasji, psychologiczne cechy Obsesyjnej Pasji obejmują sztywność poznawczą, niepewność ego, warunkowe poczucie własnej wartości i wadliwe strategie regulacji celów, które przedkładają dążenie do celów ideologicznych nad alternatywne cele życiowe (przegląd, patrz Bélanger, 2021; Vallerand, 2015). Cechy te są uderzająco podobne do objawów OCD (zob. Stein, 2002). Możliwe jest zatem, iż OCD jest prekursorem OP i radykalnych intencji.
Istnieje kilka klinicznych powodów, aby uznać OCD za czynnik ryzyka Obsesyjne Pasji. Pierwsza linia dowodów dotyczy objawów OCD. Zgodnie z piątą wersją Podręcznikiem Diagnostyczno Statystycznym [DSM-V], obsesje definiuje się jako “nawracające i uporczywe myśli, pragnienia lub obrazy, które są doświadczane […] i powodują wyraźny niepokój lub niepokój”, które “jednostka próbuje zignorować lub stłumić […] poprzez wykonanie przymusu” (APA, 2013). Na pierwszy rzut oka kryteria te pasują do niektórych pozycji skali Obsesyjne Pasji (np. “Mam wrażenie, iż moja [ideologia] mnie kontroluje“, “Ta [ideologia] jest tak ekscytująca, iż czasami tracę nad nią kontrolę“, Bélanger, Raafat i in, 2020), a badania wykazały, iż Obsesyjna Pasja przewiduje niepokojące myśli, na punkcie których radykalne osoby mają obsesję, takie jak zbiorowe lub osobiste poczucie niesprawiedliwości, upokorzenia lub postrzeganie krzywdy wyrządzonej grupie [kółku wzajemnej adoracji] (Bélanger, 2021; Bélanger, Adam-Troian, Nisa i in., 2022).
Kolejny zestaw dowodów łączących zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD) i Obsesyjne Pasje pochodzi z badań nad samoregulacją. W szczególności zmiana celów jest trudniejsza dla osób z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi ze względu na ich skłonność do chronienia swoich ideologicznych dążeń przed alternatywnymi rozważaniami (Bélanger, Schumpe, Nisa, 2019), co skutkuje preferowaniem brutalnych działań politycznych (Bélanger, Adam-Troian, Nisa i in., 2022; Bélanger, Schumpe, Nociti i in., 2019). Podobnie, istnieje wiele dowodów wskazujących na słabą regulację celów wśród osób z OCD (przegląd, patrz Robbins i in., 2019). Biorąc pod uwagę, iż zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD) łączy w sobie elementy dyspozycyjne, które leżą u podstaw Obsesyjne Pasji, wynika z tego, iż OCD może być prekursorem Obsesyjnej Pasji. Na przykład badania sugerują, iż tendencja do słabego wykonywania zadań wymagających elastyczności behawioralnej jest specyficznym klinicznym markerem OCD (Abramovitch i in., 2013; Vaghi i in., 2017). Co ciekawe, wczesne badania nad pasją sugerują, iż osoby z Obsesyjną Pasją często wykazują oznaki sztywności behawioralnej (np. kanadyjscy rowerzyści z OP kontynuujący trening sportowy przez zimę, co jest nieprzystosowawcze; patrz Vallerand i in., 2003).
Te wspólne cechy nie ograniczają się do procesów samoregulacji, ale obejmują również istotne podobieństwa w zakresie stylu poznawczego. Rzeczywiście, coraz więcej dowodów empirycznych sugeruje, iż objawy obsesyjne są związane ze zmniejszoną złożonością poznawczą (Johnson i Holloway, 1988), podczas gdy objawy OCD, w tym tendencje nawykowe (tj. kompulsje), ogólnie przewidują zwiększoną sztywność poznawczą (Ramakrishnan i in., 2022). Chociaż żadne badanie nie powiązało bezpośrednio obsesji ideologicznej z tak niskimi wynikami, liczne dowody sugerują, iż Obsesyjna Pasja przewiduje agresywne intencje polityczne (patrz Bélanger, 2021), co wykazano jako przejaw postawy sztywności poznawczej (Zmigrod, Eisenberg i in., 2021).
Wreszcie, badanie klinicznych korelatów radykalnych postaw może stanowić najważniejszy element układanki łączącej zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD) z Obsesyjną Pasją. Depresja wydaje się odgrywać rolę w procesach radykalizacji. Ostatnie badania podkreślają korelacje między depresją a radykalnymi postawami zarówno wśród populacji ogólnej, jak i zradykalizowanych prób (np. terrorystów; Rousseau i in., 2019; Trimbur i in., 2021), podczas gdy coraz więcej dowodów sugeruje związek między objawami zdrowia psychicznego na poziomie subklinicznym a radykalnymi postawami (dyskusja, patrz Gøtzsche-Astrup i Lindekilde, 2019; Misiak i in., 2019). Dlatego prawdopodobnym jest, iż depresja może być powiązana z radykalnymi postawami (Angelakis i in., 2015; Forest i in., 2011; Tomkins i in., 2019), po prostu dlatego, iż współwystępuje zarówno z OCD, jak i Obsesyjnymi Pasjami (Bélanger, Raafat i in., 2020; Toledano i in., 2020).
Jak wyglądałyby obsesyjne myśli i kompulsywne zachowania w domenie ideologii, gdyby Obsesyjna Pasja i radykalne intencje rzeczywiście leżały u podstaw OCD? Postulujemy, iż ideologiczne światopoglądy często zawierały podstawowe przekonania, które są nie przystosowawcze (np. rasizm), powodując, iż osoby z ciężkimi objawami OCD błędnie interpretują znaczenie natrętnych myśli na temat ich ideologii (Abramowitz i Reuman, 2020). Osoby z wysokim poziomem OCD mogą być bardziej skłonne do obsesyjnego przeżuwania natrętnych myśli związanych z ich ideologią, co może powodować u nich przesadny strach, niepokój i zwiększone postrzeganie zagrożenia.
Przykładem mogą być osoby o skrajnie prawicowych poglądach, które obsesyjnie skupiają się na konsekwencjach zmian demograficznych (strach przed “wielką wymianą populacji”, Obaidi i in., 2021), aktywiści ekologiczni rozmyślający o rychłej zapaści ekologicznej (tzw. “solastalgia”, Galway i in., 2019) lub islamiści wierzący, iż jedynym celem Zachodu jest wykorzenienie kultury muzułmańskiej (Mashuri i Zaduqisti, 2014). Z kolei te nieproporcjonalne postrzeganie zagrożenia posłużyłoby jako podstawa dla formy ideologicznej obsesji. Obsesja ta zmusiłaby następnie jednostki do angażowania się w coraz bardziej ekstremalne strategie poznawcze i behawioralne jako strategię radzenia sobie, co ostatecznie mogłoby pociągnąć za sobą dołączenie do radykalnych grup i zaangażowanie się w przemoc ideologiczną.
Kompulsje są definiowane jako “powtarzające się zachowania […], które jednostka czuje się zmuszona wykonywać w odpowiedzi na obsesję lub zgodnie z zasadami, które muszą być sztywno stosowane […], mające na celu zapobieganie […] niepokojowi lub zapobieganie jakimś przerażającym wydarzeniom”, ale które “nie są w realistyczny sposób związane z tym, co mają zneutralizować lub czemu zapobiec, lub są wyraźnie nadmierne” (APA, 2013). W domenie ideologicznej łatwo jest pomyśleć o sztywnych praktykach, takich jak wysoka częstotliwość wykonywania rytuałów religijnych, bezwarunkowa obrona dogmatów, ale także o gwałtownych formach działań zbiorowych (głównie przewidywanych przez OP; patrz Wolfowicz i in., 2021). Ponadto można je obiektywnie scharakteryzować jako nadmierne i nierealistyczne sposoby neutralizowania lub zapobiegania zagrożeniom opartym na ideologii. W związku z tym zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD) może pomóc w przedefiniowaniu radykalizacji jako dysfunkcjonalnego procesu, który wynika z niezdolności do radzenia sobie z lękiem wywołanym przez zagrażające natrętne myśli. “Radykalne” działanie nie byłoby zatem identyfikowane tak bardzo przez jego wartość behawioralną (tj. gwałtowne, ekstremalne), ale przez jego nieprzystosowawczy charakter w “naprawianiu” lub radzeniu sobie z kwestią, która dotyczy radykalnej jednostki.
Jest to zgodne z badaniami, które potwierdzają, iż gwałtowne protesty zmniejszają prawdopodobieństwo sukcesu politycznego danej sprawy (Chenoweth i in., 2011), a terroryzm nie zapewnia sukcesu politycznego w zdecydowanej większości przypadków (Abrahms, 2006). Ostatnie przykłady mogą obejmować nieudany “zamach stanu” na Kapitolu w Stanach Zjednoczonych w dniu 6 stycznia 2021 r., który był prowadzony przez skrajnie prawicowe bojówki (Rapoport, 2021) lub tak zwaną “Pizzagate”, która była napędzana światopoglądem spiskowym (Cosentino, 2020).
Zobacz na: Patologia pokoleniowa: Narcyzm to nie wielkość [wspaniałość]
Różnorodność + Sąsiedztwo = Wojna; Bibliografia
Myślenie pojęciowe, a myślenie stereotypowe – Andrzej Wronka, Kazimierz Ajdukiewicz, Józef Kossecki
System Operacyjny Umysłu – ROZDZIAŁ II: Przyczyny Problemów w Psychice i Biznesie
Lewicowa osobowość: Lewicowa ideologia jako zjawisko biologiczne
Prakseologia i prawda o grze [czerwonej pigułce]
Ideologia wymaga działania, ale nie [koniecznie] wymaga myślenia. Filozofia wymaga myślenia, ale nie działania. Prakseologia wymaga zarówno myślenia jak i działania lub ‘W ramach ideologii działasz, ale nie myślisz. W ramach filozofii myślisz, ale nie działasz. W ramach prakseologii myślisz i działasz.’
