Nieznajowa to jedno z najbardziej magicznych miejsc w Beskidzie Niskim. Dawna łemkowska wieś, dziś zupełnie niezamieszkana, przyciąga tych, którzy szukają ciszy, „wolności” i historii zapisanej w krajobrazie. Położona w dolinie Wisłoki, między Radocyną a Wołowcem, jest celem wielu wędrówek – zarówno pieszych jak i rowerowych.
Nieznajowa słynie z drewnianych drzwi stojących pośród łąk, chatki studenckiej oraz niezwykłego klimatu pustki, który trudno znaleźć, gdziekolwiek indziej. Drewniane drzwi, które dziś stoją samotnie na łące, pojawiły się jako artystyczna instalacja upamiętniająca dawnych mieszkańców. To gest pamięci i jednocześnie znak, iż choćby miejsca, których już nie ma, przez cały czas potrafią otworzyć się przed tymi, którzy chcą je poznać.
Dojazd do Nieznajowej
Do Nieznajowej nie da się dojechać bezpośrednio samochodem i w tym tkwi jej urok. Najlepiej samochodem jechać na Krempną, a potem na Wyszowatkę i Czarne. Dalej wędruje się pieszo lub można dojechać rowerem. Od strony Radocyny można dojść żółtym szlakiem. To malownicza trasa wzdłuż potoku, często wybierana przez miłośników dłuższych spacerów. Ten potok trzeba miejscami przekraczać.
Drugi wariant to dojazd do Rozstajnego i stamtąd wycieczka do Nieznajowej. My wybraliśmy ten drugi wariant.
Nieznajowa – parking Rozstajne
My zatrzymujemy samochód przy drodze głównej 992 ze Świątkowej Małej do Grabu. Mamy tam duży bezpłatny parking, z którego ruszamy do Nieznajowej. To parking Rozstajne.
- Współrzędne parkingu: 49.4926, 21.4211.
Trasa Rozstajne – Nieznajowa: szlak, mapa, informacje praktyczne
Na początku zobacz mapę naszego szlaku, którym wędrowaliśmy do Nieznajowej. Długość szlaku to 2,3 km w jedną stronę, żeby dojść do drzwi i chatki studenckiej. Czas przejścia to około 45 minut spokojnym tempem.
Ruszamy z parkingu i od razu mamy szlaban oraz informację o Magurskim Parku Narodowym. Z lewej strony przepływa rzeka Wisłoka, która towarzyszy nam przez cały czas. Raz jest bliżej, a raz dalej. Po 800 metrach z lewej strony znajduje się Pasieka Nieznajowa. Maszerujemy przez dziki Beskid Niski. Na trasie zatrzymujemy się przy tablicy informacyjnej, na której znajdują się informacje o dawnej wsi Nieznajowa.
Kiedy docieramy do drewnianych drzwi, to już wiemy, iż dotarliśmy do celu. Podchodzimy do nich. Potem mamy ciekawie wyglądające drzewo. Chcemy iść jeszcze na cmentarz łemkowski, jednak okazuje się, iż poziom wody w potoku Zawoja jest tak duży, iż nie mamy możliwości przejścia. Taka sama sytuacja jest, kiedy chcemy dotrzeć do studenckiej chatki w Nieznajowej. Tam znów poziom Wisłoki jest duży.
Co znajduje się na miejscu – historia, chatka i drzwi
Nieznajowa była kiedyś dużą łemkowską wsią, wysiedloną po II wojnie światowej w czasie akcji „Wisła”. Wieś powstała prawdopodobnie w XV wieku jako jedna z wielu łemkowskich osad w dolinie Wisłoki. Należała do tzw. klucza dóbr bieckich i liczyła kilkadziesiąt gospodarstw rozrzuconych wzdłuż potoku. Mieszkańcy zajmowali się głównie pasterstwem, uprawą roli i wypasem bydła, a życie toczyło się tu w rytmie górskich pór roku.
Dziś o jej istnieniu przypominają jedynie resztki fundamentów, cmentarz i samotne drzewa owocowe. W centrum doliny stoi chatka studencka Nieznajowa – schron i kultowe miejsce dla piechurów, rowerzystów i włóczykijów. Chatka jest otwarta w okresie letnim, a w jej pobliżu można rozbić namiot lub odpocząć przy ognisku.
Najbardziej rozpoznawalnym symbolem miejsca są drewniane drzwi stojące samotnie na łące – podobne jak w Radocynie. To artystyczna instalacja, która symbolicznie „otwiera” przestrzeń dawnej wsi i pamięć o jej mieszkańcach. To właśnie te drzwi są jednym z najczęściej fotografowanych miejsc w całym Beskidzie Niskim.
Dalej w stronę Radocyny
Z Nieznajowej można kontynuować wędrówkę żółtym szlakiem do Radocyny – droga zajmuje około 1,5 h spokojnego marszu. To piękny odcinek prowadzący przez dolinę. Zajrzyj do mojego wpisu o Radocynie – znajdziesz tam informacje o bazie namiotowej, ośrodku nadleśnictwa i słynnych drzwiach w dolinie.
Szlaki w Beskidzie Niskim
Jeśli spodobała Ci się Nieznajowa i chcesz odkryć więcej podobnych miejsc, zobacz nasz wpis o szlakach w Beskidzie Niskim. Znajdziesz w nim wiele ciekawych szlaków na krótsze i dłuższe wycieczki.
