Niecierpek – gatunki i uprawa. Gdzie sadzić ten kwiat?

plndesign.pl 6 miesięcy temu

Niecierpek to przybysz z tropikalnej Afryki i Azji. Ta niewielka bylina charakteryzuje się różnokolorowymi, licznymi kwiatami, sporą odpornością, niewielkimi wymaganiami i łatwością uprawy. Dzięki tym cechom stała się popularnym gościem w ogrodach, na balkonach, a także w mieszkaniach.

Niecierpek – niecierpliwy niedotykalski

Niecierpki to niewielkie rośliny zielne, zaliczające się do rodzaju niecierpkowatych, do którego zalicza się ponad tysiąc gatunków, głównie tropikalnych. Rosną w bardzo zróżnicowanych środowiskach, cechują się wysoką odpornością i są bardzo ekspansywne. W Polsce znane są ich cztery gatunki, w tym najbardziej popularne to niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora) oraz niecierpek pospolity (Impatiens noli-tangere).

Odmiany tropikalne, ze względu na liczne i kolorowe kwiaty, chętnie hodowane są jako rośliny ozdobne w ogrodach i mieszkaniach. W sklepach ogrodniczych najpopularniejsze spośród nich to niecierpek nowogwinejski, niecierpek balsamina oraz niecierpek Waleriana. Każdy z nich dostępny jest w wielu wariantach kolorystycznych, a choćby w wersjach dwubarwnych.

Jak rozsiewają się niecierpki?

Tym, co wyróżnia niecierpka spośród innych roślin, są nie tylko piękne i kolorowe kwiaty. Jego cechą rozpoznawczą jest bardzo interesujący sposób rozsiewania nasion. Niecierpki należą do grupy roślin samosiewnych, które do dystrybucji swoich nasion nie potrzebują ani wiatru, ani innych organizmów. Owocami niecierpka są torebki o bardzo specyficznym kształcie. Wysychają one stopniowo, a kiedy są już dostatecznie suche, pękają gwałtownie, wyrzucając zgromadzone w nich nasiona.

Reakcję te może spowodować niewielki bodziec mechaniczny – wiatr, krople deszczu, zwierzęta lub… dzieci, dla których strzelanie z nasion niecierpka jest wspaniałą zabawą. Wyrzucone w powietrze nasiona opadają najwyżej kilka metrów dalej – nie jest to więc tak skuteczna metoda zdobywania nowych terenów, jak przenoszenie upierzonych nasion z wiatrem czy przyczepienie ich kolczastej odmiany do sierści zwierzęta. Dzięki temu sposobowi niecierpki masowo kolonizują niewielkie obszary, tworząc na nich prawdziwe monokultury, które powiększają się z każdym sezonem.

Gwałtowna reakcja rośliny na dotyk gwałtownie znalazła odzwierciedlenie w nazwach nadawanych jej w różnych częściach świata. Angielskie i łacińskie słowo „impatiens” oznacza niecierpliwego. Anglicy nazywają tę roślinę w jeszcze bardziej bezpośredni sposób: „touch-me-not”, co oznacza po prostu: „nie dotykaj mnie”, podobnie jak Czesi mówiący o niej „netýkavka”, czego chyba nie trzeba tłumaczyć.

Wymagania niecierpka

Niecierpki są roślinami stosunkowo łatwymi w hodowli, odpornymi na wahania temperatur i łatwo dostosowującymi się do warunków, w których rosną. Dobrze prowadzona roślina obficie kwitnie przez cały sezon. Musimy tylko pamiętać o spełnieniu kilku podstawowych wymagań dotyczących oświetlenia, temperatury otoczenia i rodzaju gleby, w której posadzimy roślinę.

Temperatura

Ozdobne niecierpki hodowane w mieszkaniach i ogrodach są odmianami pochodzącymi z obszarów tropikalnych. Rośliny te lubią wysokie temperatury powietrza, chociaż są w stanie przetrwać również krótkie okresy niewielkiego ochłodzenia. Na ogół najlepiej czują się w temperaturze przekraczającej nieco 20°C ze spadkami o kilka stopni w czasie nocy. W mieszkaniach można hodować je przez cały rok, z okresem przeznaczonym na zimowanie. Te rosnące w ogrodzie rozwijają się i kwitną w okresie wiosna-jesień, natomiast nie mają szansy przeżyć polskiej zimy na zewnątrz.

Niecierpek i oświetlenie

W naturze niecierpki zasiedlają bardzo zróżnicowane środowiska o różnych warunkach oświetleniowych. o ile to jednak możliwe, w ogrodzie należy wybierać miejsca lekko zacienione lub bardziej słoneczne – w zależności od poszczególnych gatunków. Gatunki bardziej lubiące światło mogą być sadzone na otwartym terenie, ważne jest jednak, aby nie były wystawione na działanie słońca przez cały dzień. Należy również pamiętać o zapewnieniu im dostatecznej ilości wody. W mieszkaniu niecierpki umieszczamy blisko okien, tam, gdzie będą miały dużo rozproszonego światła.

Niecierpek i podlewanie

Ciepłolubne niecierpki lubią być często i obficie podlewane. Szczególnie dotyczy to okresu letniego, kiedy na dworze panują upały. Te rosnące w ogrodzie podlewamy tak często, żeby utrzymać lekką wilgotność ziemi, w której rosną. Hodowane w domu traktujemy w podobny sposób, uważając, żeby woda nie gromadziła się na podstawce pod doniczką, ponieważ przelanie powoduje bardzo szybkie gnicie rośliny. Najlepiej podlewać je ponownie dopiero wtedy, kiedy podłoże będzie lekko wilgotne, ale nie całkowicie wyschnięte.

Podłoże

Niecierpki, jak większość roślin pochodzenia tropikalnego, wymagają żyznego podłoża. Najlepsza będzie mieszanka bogata w próchnicę, z domieszką piasku i drobnego żwiru. Gleba nie może być zbyt ścisła i musi dobrze przepuszczać wodę. W przypadku uprawy w doniczce warto pomyśleć także o warstwie drenażowej z grubszego żwiru albo keramzytu, która zapobiegnie zatrzymywaniu się wody w glebie i gniciu korzeni.

Niecierpek i nawożenie

Okres kwitnienia to wśród roślin moment największego zapotrzebowania na składniki odżywcze. Już od początku marca niecierpki rosnące w ogrodzie powinny być nawożone substancjami pochodzenia organicznego, takimi jak kompost lub obornik. Zabieg przeprowadzamy średnio co miesiąc, w zależności od żyzności samej gleby. Domowe niecierpki nawozimy mieszankami przeznaczonymi dla roślin kwitnących, dodając je do doniczek co dwa tygodnie. Nawożenie kończymy we wrześniu, kiedy rośliny wchodzą w cykl mniejszej aktywności.

Niecierpek i przycinanie

Niecierpki formujemy, przycinając ich zbyt długie pędy. Spowoduje to wypuszczenie większej liczby bocznych odrostów i zagęszczenie rośliny. Co jakiś czas usuwamy również uschnięte liście i zwiędłe kwiaty, dzięki czemu roślina nie będzie traciła cennych składników na wytwarzanie owoców. Prawidłowo przycinany niecierpek kwitnie obficie przez cały sezon.

Niecierpek i okres zimowy

Posadzone w ogrodzie niecierpki nie przetrwają polskiej zimy. o ile zależy nam na ich zachowaniu, należy je wykopać i przenieść w tym okresie do zamkniętych pomieszczeń. Powinna w nich panować temperatura około 15-19°C. Zimujące niecierpki nie wymagają dużej ilości światła i wody. Podlewamy je tak, aby ziemia nie przeschła całkowicie i oczywiście nie nawozimy. Wiosną przenosimy je ponownie do ogrodu, przy okazji usuwając uschnięte pędy i przycinając rośliny. W zależności od panujących temperatur, gwałtownie rozpoczynamy cykl normalnego podlewania i nawożenia. Podobnie postępujemy z niecierpkami hodowanymi w domu, przy czym wczesną wiosną możemy je przesadzić do docelowych pojemników.

Niecierpek – rozmnażanie i przesadzanie

Czas po zimowaniu jest doskonałym momentem na rozmnożenie roślin. Sadzonki pobieramy z pędów zeszłorocznych roślin – powinny one mieć długość 5-10 cm. Ukorzeniamy je w mieszaninie torfu z piaskiem lub w samej wodzie. Trzymane w temperaturze około 20°C, powinny gwałtownie wypuścić korzenie. Rośliny z dobrze rozwiniętym systemem korzeniowym przesadzamy wiosną do ogrodu lub doniczek.

Trochę bardziej pracochłonne jest wyhodowanie młodych niecierpków z nasion. W tym celu możemy użyć własnoręcznie zebranych nasion albo kupić je w sklepie ogrodniczym. Wysiewamy je już na przełomie lutego i marca do pojemników o dużej powierzchni. Nie przysypujemy ich ziemią, jedynie lekko wciskamy w glebę, ponieważ ich kiełkowanie uzależnione jest od dużej ilości światła. Kontrolujemy również temperaturę podłoża, powinna ona wynosić od 18°C do 22°C.

W optymalnych warunkach kiełkowanie powinno nastąpić w okresie kilku dni, a po trzech tygodniach siewki powinny być na tyle duże, iż można je rozdzielać do docelowych pojemników. Kiedy młode niecierpki podrosną, warto przyciąć im wierzchołki pędów, aby bardziej się rozkrzewiły. Wysadzamy je do gruntu wtedy, kiedy temperatury na dworze będzie cieplej – najczęściej na przełomie maja i czerwca.

Idź do oryginalnego materiału