Lubelskie, z jego bogatą historią, różnorodną kulturą i niezwykłymi krajobrazami, to region, który zdecydowanie warto odwiedzić. Wiem, co piszę, gdyż pochodzę właśnie z tego województwa. Kilka lat temu wróciłam w te strony i na nowo odkrywam uroki rodzinnych okolic. jeżeli jeszcze nie mieliście okazji odwiedzić tego zakątka Polski, przygotujcie się na wyjątkową podróż pełną niespodzianek. Od malowniczych parków narodowych, przez urokliwe miasteczka, aż po fascynujące wydarzenia kulturalne – Lubelskie ma wszystko, co zachwyci zarówno miłośników przyrody, jak i pasjonatów historii. W tym roku wyłoniono laureatów w konkursie na najlepszy produkt turystyczny w województwie lubelskim 2023. Na pierwszym miejscu znalazł się Poleski Park Narodowy, skarb przyrodniczy Lubelszczyzny, który przyciąga miłośników natury z całego kraju. Drugie miejsce zajęło jedno z najważniejszych wydarzeń kulturalnych w regionie – Festiwal Stolica Języka Polskiego w Szczebrzeszynie, który celebruje piękno polskiego języka, literatury, muzyki i teatru. Trzecie miejsce przypadło Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. Jest to prawdziwa perełka dla entuzjastów lotniczej historii militarnej. Dodatkowo, Nagrodę Internautów zdobył Zlot Pojazdów Zabytkowych przy Roztoczańskim Muzeum PRL w Zamościu. To wydarzenie przyciąga tłumy swoją unikalną atmosferą i powrotem do czasów PRL-u i wcześniejszych. To wszystko pokazuje, jak różnorodne i fascynujące jest województwo lubelskie, region, który warto wpisać na listę miejsc do odwiedzenia. Zresztą zobaczcie sami. Wraz z Lubelską Regionalną Organizacją Turystyczną zabieram Was w podróż po najlepszych produktach turystycznych tego województwa. Poleski Park Narodowy Czy odwiedziliście już Poleski Park Narodowy? jeżeli nie, to koniecznie wpisujcie go na listę, bo zdecydowanie warto, zwłaszcza jeżeli kochacie naturę tak, jak ja. jeżeli szukacie przyrody w czystym wydaniu, to Poleski Park Narodowy Wam ją zaserwuje. To unikalny obszar chroniony, położony oczywiście na Polesiu Lubelskim. Park znany jest z rozległych torfowisk, bagien, jezior krasowych oraz różnorodnych ekosystemów, które są siedliskiem dla wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt, szczególnie ptaków. Warto go odwiedzić ze względu na możliwość obserwacji unikalnej fauny i flory, w tym żurawi, bobrów, żółwi błotnych oraz rosiczki. Znajdziecie tu 5 pieszych ścieżek, jedną rowerową oraz wieże widokowe, które umożliwiają bliski kontakt z przyrodą. Jak już wspomniałam, Poleski Park Narodowy zajął w tym rankingu zaszczytne 1. miejsce pod hasłem “Tropem przyrody”. Ścieżka przyrodnicza “Spławy” Na ten szlak udałam się podczas mojego pierwszego przyjazdu. Ścieżka przyrodnicza “Spławy” to prawie 4,5 km drewnianych kładek w iście bajkowej scenerii. Zobaczycie tu rozległe torfowiska, łąki turzycowe, kobierce niesamowicie zielonych skrzypów bagiennych, których listki tworzą przepiękną koronkę, i wreszcie malownicze Jezioro Łukie. To największy zbiornik wodny w Poleskim Parku Narodowym. Ze względu na swoje walory przyrodnicze, jezioro jest objęte ścisłą ochroną. Gdy znajdziecie się na ścieżce przyrodniczej “Spławy”, będzie jasne, dlaczego to właśnie PPN wygrał we wspomnianym plebiscycie. Ścieżka “Spławy” jest najdłuższa, liczy ok. 7,5 km i jest to pętelka. Rozpoczyna się w miejscowości Stare Załucze przy Muzeum PPN. W budynku Dyrekcji PPNu możecie nabyć mapkę. Na szlakach postawiono także tablice informacyjne, które przybliżą Wam faunę i florę tego wyjątkowego miejsca. Ścieżka przyrodnicza “Czahary” Kolejny szlak w Poleskim Parku Narodowym, który również wart jest przedreptania, to ścieżka przyrodnicza “Czahary”. Ma ona ok. 6,5 km długości i różni się nieco od poprzedniej. Prowadzi w większości otwartą przestrzenią. Początkowo drewniane kładki wiodą przez zielony las. Od wieży widokowej zaś biegną przez Bagno Bubnów. To największe torfowisko Poleskiego Parku Narodowego. Jest to torfowisko niskie, które zasilane jest głównie przez wody powierzchniowe i opady atmosferyczne. Takie warunki sprzyjają rozwojowi specyficznej roślinności torfowiskowej. Dzięki drewnianym kładkom poznacie niezwykłe tajemnice torfowisk. Na trasie znajdziecie oczywiście tablice informacyjne, wieże oraz platformy widokowe. Na bagnie Bubnów mają miejsce największe koncentracje żurawi w regionie. A żuraw to ptak herbowy parku. Późnym latem bądź jesienią przed ich odlotem organizowane jest “Pożegnanie żurawi” w ramach Lubelskich Spotkań z Przyrodą. Spotkanie rozpoczyna się liczeniem ptaków o świcie. Zbiórka wyznaczona jest około godzinę przed wschodem słońca w Zastawiu przy wieży widokowej, która wyznacza początek ścieżki “Czahary”. Następnie odbywa się śniadanie nad rozlewiskiem oraz zwiedzanie ścieżek dydaktycznych w parku. Organizowane są także wykłady i prezentacje. Tak naprawdę koncentrujące się żurawie przed odlotem można obserwować w końcówce sierpnia oraz we wrześniu. Zwykle szczyt odlotów przypada na przełom września i października. Możecie zjawić się tu przed świtem lub także o zachodzi słońca. Rano żurawie odlatują na żerowiska, wieczorem zaś z nich wracają. Wówczas zobaczycie na niebie charakterystyczne klucze, przemieszczających się ptaków oraz usłyszycie klangor – trąbiący głos wydawany przez żurawie. Dzieje się magia na niebie, w powietrzu, zdecydowanie warto tu przyjechać o tej porze. Żuraw to najwyższy ptak w Polsce. Może osiągnąć wysokość około 1,2 metra, a jego rozpiętość skrzydeł sięga 2,4 metra. Waży od 4 do 6 kilogramów. Jego charakterystyczny klangor, słyszalny z kilku kilometrów, powstaje dzięki zapętlonej tchawicy. Czy wiecie, iż lubelskie żurawie zimują m.in. we Włoszech, Hiszpanii i Francji? Monitoring GPS pozwala śledzić ich trasy migracyjne. Projekt “Wędrówki lubelskich żurawi”, prowadzony przez Fundację Dla Przyrody, ma na celu ochronę i badanie tych ptaków, a także edukację na temat ich bytowania i migracji. Jaki dystans może pokonać żuraw bez żadnej przerwy? Zależy to od wielu czynników, takich jak topografia terenu i warunki pogodowe. Dzięki obserwacjom i monitoringowi wiemy, iż pewien żuraw z Polesia leciał bez odpoczynku przez 33 godziny, pokonując aż 1200 kilometrów. W trakcie jego lotu nad Alpami nie miał możliwości zatrzymania się, co zmusiło go do pokonania całego dystansu bez przystanku. Ścieżka przyrodnicza “Perehod” Niektórzy twierdzą, iż to najpiękniejszy szlak w Poleskim Parku Narodowym. Zdecydowanie jest to miejsce dla miłośników ptaków. To ścieżka przyrodnicza “Perehod”, która rozpoczyna się w miejscowości Pieszowola. Trasa ma 5 km długości, a czas jej przejścia to około 2 godziny. Ścieżka prowadzi groblami wzdłuż malowniczych Stawów Pieszowolskich. Pierwszy odcinek wiedzie przez urocze wrzosowiska. Szczególnie późnym latem lub jesienią warto tu zajrzeć, gdy robi się fioletowo. Na szlaku znajdziecie dwie wieże widokowe oraz schron ornitologiczny. Pierwsza wieża wraz ze schronem ulokowane są niedaleko wrzosowisk. Druga zaś stoi kawałek dalej, natomiast koniecznie trzeba do niej dotrzeć, bowiem stąd rozciąga się widok na egzystujące tu ptaki. A zobaczyć możecie bieliki, perkozy, dwuczuby, łabędzie, bąki, kszyki, podgorzałki, trzciniaki, kormorany, czaple czy zimorodki. Spacerując tą ścieżką piszecie się na istny ptasi koncert, bowiem odgłosy ptaków słychać już z daleka. Towarzyszyć Wam może także charakterystyczny odgłos “dmuchania w butelkę”. Taki dźwięk wydaje wspomniany bąk, ptak z rodziny czaplowatych. Na Prehodzie znajduje się także stanowisko żółwia błotnego. To właśnie w Stawach Pieszowolskich ma świetne warunki do życia. Wiosną warto uważać na ścieżce, bowiem można spotkać żółwice, które szukają miejsca na złożenie jaj. Ośrodek Ochrony Żółwia Błotnego Żółw błotny jest gadem zagrożonym wyginięciem. Został wpisanym do Polskiej i Europejskiej Czerwonej Księgi Zwierząt, co oznacza, iż aktywna ochrona tego gatunku jest niezbędna. Poleski Park Narodowy od 1998 roku prowadzi takie działania, obejmujące monitorowanie samic na lęgowiskach, lokalizowanie gniazd oraz zabezpieczanie złożonych jaj przed drapieżnikami, a także swego rodzaju hodowlę młodych żółwi w warunkach kontrolowanych, by zwiększyć ich szanse na przeżycie. A co oznacza “swego rodzaju hodowla”? Gdy lato jest chłodne i żółwie nie zdążą wykluć się przed zimą, jaja z zagrożonych gniazd są przenoszone do Ośrodka Ochrony Żółwia Błotnego PPN. Tu trafiają do inkubatorów. Młode żółwie są pod opieką przez zimę, dokarmiane, mierzone i ważone. Żółwie są wypuszczane na wolność po osiągnięciu odpowiedniego wieku, co pomaga w odbudowie ich populacji. Ochrona biotopu obejmuje także utrzymanie odpowiedniego poziomu wody i odtwarzanie zbiorników wodnych. Działania te mają na celu zwiększenie szans przeżycia żółwi w naturalnym środowisku. Ośrodek Ochrony Żółwia Błotnego znajduje się w budynku Dyrekcji Poleskiego Parku Narodowego w Urszulinie. Tu możecie zobaczyć malutkie żółwiki, które potrzebują ciepła, by przeżyć i prawidłowo się rozwinąć. Wstęp do środka jest bezpłatny. Stworzono tu odpowiednie warunki do inkubacji jaj żółwi, wyposażając pomieszczenie w cieplarki-inkubatory. Jaja pobrane z zagrożonych gniazd przechodzą tu końcowy etap inkubacji. Młode żółwie, które wyklują się w inkubatorach, pozostają w ośrodku przez zimę, gdzie są umieszczane w osobnych terrariach z wodą. W ośrodku żółwie są karmione głównie larwami ochotki, wodzienia oraz świerszcza domowego. Ścieżka przyrodniczo-historyczna “Obóz Powstańczy” To nieco mniej popularny szlak w Poleskim Parku Narodowym, ale jakże urokliwy. Szczególnie polecam przepiękny odcinek z kładkami. Warto także zapoznać się z informacjami na tablicach. To tu znajdował się kiedyś największy obóz Powstańców Styczniowych. Z tablic informacyjnych dowiecie się o przebiegu powstania i funkcjonowaniu obozu. Ścieżka rozpoczyna się w miejscowości Lipniak. Początkowo prowadzi drogą leśną do wieży widokowej, zlokalizowanej na skraju łąk “Pociągi “. I tu przyda się lornetka, ale i bez niej wypatrzeć możecie łosia bądź jelenia. Od wieży widokowej szlak prowadzi drewnianymi kładkami wzdłuż łąk i lasów. W pobliżu kładki znajduje się żeremie bobrowe. To niezwykle urokliwym odcinek trasy. Długość ścieżki to 4 km i jest to pętelka. Czas przejścia to ok. 1,5-2h. Ścieżka przyrodnicza “Dąb Dominik” Ścieżka przyrodnicza “Dąb Dominiki” w Poleskim Parku Narodowym to najkrótsza trasa o dwóch wariantach długości: 2,5 km oraz 3,5 km, nie licząc drogi powrotnej z Jamniki do Kolonii Łomnica. Niemniej jest bardzo malownicza i prowadzi przez różnorodne ekosystemy, takie jak lasy, torfowiska i Jezioro Moszne. Wariant pierwszy nie jest pętelką, od jeziora trzeba wrócić tą samą drogą. Wariant drugi prowadzi jeszcze za jezioro na kolejny punkt widokowy i stąd albo się wrócimy (tak zrobiłam, by nie iść asfaltem), albo udamy się przez wieś Jamniki do punktu startowego. Ta ścieżka zaskoczyła mnie bardzo pozytywnie właśnie widokami. Nazwa ścieżki pochodzi od wiekowego dębu, który jest jednym z głównych punktów na trasie. Chwilę później wejdziecie na słynne poleskie kładki, które poprowadzą Was bajkową ścieżką nad główną atrakcję tego szlaku. A jest nią zarastające Jezioro Moszne. I rzeczywiście na powierzchni jeziora widać coś w rodzaju kożucha, stworzonego głównie przez mchy torfowców. Jest on nazywany płem lub spleją. To właśnie na ścieżce “Dąb Dominik” wypatrzeć można owadożerne rosiczki. Szukajcie ich na powierzchni spła. Przy jeziorze ścieżka się rozwidla i prowadzi w dwóch kierunkach. jeżeli skręcicie w prawo, wybierzecie dłuższy wariant. Najpierw droga wiedzie przez las brzozowy. Na listkach tych drzew żeruje czarny chrząszcz tutkarz, zwany brzozowcem. Chwilę dalej rozpoczyna się bór bagienny. Runo tworzą tu krzewinki, takie jak borówka bagienna czy bagno zwyczajne. Ta ostatnia roślinka przepięknie kwitnie, małe drobne białe kwiatuszki tworzą tu koronkowe kobierce. Uwaga, bagno zwyczajne wydziela intensywny zapach, który skutecznie odstrasza mole w szafie. Jednak w tej chwili roślina ta znajduje się pod ochroną, więc zrywać jej nie można. Drewnianą kładką dojdziecie do zarośniętego już nieco punktu widokowego. I tu albo udacie się w stronę wsi Jamniki, albo po prostu zawrócicie. Ścieżka przyrodnicza „Dąb Dominik” swój początek ma w miejscowości Kolonia Łomnica. Krótszy wariant ścieżki jest udostępniony dla osób niepełnosprawnych i rodzin z wózkami dziecięcymi. Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny Przy wejściu na ścieżkę przyrodniczą “Spławy” w Starym Załuczu znajduje się Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny Poleskiego Parku Narodowego. Jest on kluczowym obiektem edukacyjnym parku. Składa się z muzeum, ścieżki edukacyjnej “Żółwik” z oczkiem wodnym, Ośrodka Rehabilitacji Zwierząt z wolierą dla ptaków oraz z miejsc rekreacyjnych. Przy oczku wodnym znajduje się fragment spleji z charakterystyczną roślinnością torfowiskową. W oczku zaś można niekiedy wypatrzeć dorosłego żółwia błotnego. Mi się to udało. Muzeum gromadzi eksponaty archeologiczne, etnograficzne, historyczne i przyrodnicze, prezentujące dziedzictwo kulturowe Polesia Zachodniego. W wiacie muzealnej znajdują się duże eksponaty, takie jak pojemnik na zboże z 250-letniej sosny oraz wozy chłopskie. Ścieżka “Żółwik” oferuje informacje o żółwiu błotnym i ekosystemie lasu. Ośrodek edukacyjny „Poleskie Sioło” Jakież było moje zaskoczenie, gdy tu dotarłam. Pozytywne oczywiście. Gdy przekroczyłam bramę, a potem próg drewnianej chaty, znalazłam się w innym czasie. Wróciłam poniekąd do mojego dzieciństwa, bowiem takie izby, sprzęty i inne przedmioty pamiętam z domu mojej babci, u której spędzałam każde wakacje. Ośrodek edukacyjny „Poleskie Sioło” to najnowsza inicjatywa Poleskiego Parku Narodowego, zlokalizowana w Wytycznie (przysiółek Łowiszów). Jest to replika tradycyjnej zagrody poleskiej, składająca się z drewnianego domu, krytego strzechą, spichlerza i stodoły, a także ziemianki. Ośrodek gromadzi eksponaty związane z dawnym życiem na poleskiej wsi i będzie miejscem warsztatów oraz zajęć edukacyjnych, przybliżających codzienność na Polesiu. W przyszłości planowane jest założenie przydomowego ogrodu. jeżeli odwiedzacie Poleski Park Narodowy, zajrzyjcie i tu. Uwielbiam skanseny, kocham miejsca, które zatrzymują czas i pokazują dawny styl życia, gromadzą przedmioty z duszą. Tak jest w tym przypadku. Poleski Park Narodowy to niewątpliwie jedno z najpiękniejszych miejsc w Polsce. To obszar o unikalnej przyrodzie, pełen malowniczych jezior, bagien i torfowisk. To raj dla ornitologów! Można tu spotkać wiele gatunków ptaków, w tym te rzadkie i chronione. Drogę może Wam...
