Nadmierne zimno zabija bardziej niż ciepło
Nadmierne ciepło może zabić, ale ekstremalne zimno przez cały czas powoduje o wiele więcej ofiar śmiertelnych. Na każdą śmierć związaną z upałem przypada dziewięć zgonów związanych z zimnem.
19 Lipiec 2023
Nagłówki mediów drukowanych i cyfrowych na całym świecie opowiadają o uporczywie utrzymujących się tego lata kopułach cieplnych obejmujących dużą część kontynentalnych Stanów Zjednoczonych, Europy i Azji. Nadmierne ciepło może być bardzo niebezpieczne dla ludzkiego zdrowia. Może prowadzić do potencjalnie śmiertelnych stanów, takich jak wyczerpanie cieplne, które objawia się ostrą utratą wody i soli poprzez obfite pocenie się. Może również powodować udar cieplny, który występuje, gdy temperatura ciała wzrasta tak gwałtownie i tak bardzo, iż system chłodzenia całkowicie przestaje działać, co powoduje zmniejszone pocenie się.
Jednak dla większości wrażliwych populacji skutki upałów nie są tak oczywiste. Upał jest zwykle postrzegany jako cichy zabójca. Dopiero kilka tygodni lub miesięcy później, gdy badacze analizują dane dotyczące śmiertelności, obserwują gwałtowny wzrost liczby zgonów w następstwie długotrwałych fal upałów. Ponad 61.000 takich zgonów miało miejsce w Europie zeszłego lata.
W latach 2000-2019 roczna liczba zgonów z powodu narażenia na ciepło wzrosła na całym świecie. Okres 20 lat zbiegł się w czasie z ociepleniem Ziemi o około 0,9 stopnia Fahrenheita. Ofiary śmiertelne związane z upałami nieproporcjonalnie dotknęły Azję, Afrykę oraz południowe części Europy i Ameryki Północnej.
Tzw. Globalne Ocieplenie może być głównie problemem miejskim
Niektóre z osób podatnych na zgony związane z upałami to osoby z chorobami układu krążenia, takimi jak wysokie ciśnienie krwi. Ekstremalne upały dodatkowo obciążają serce. Inni mogą mieć problemy z układem oddechowym lub nerkami.
Większość ofiar śmiertelnych występuje wśród osób starszych, ponieważ nie radzą sobie one tak dobrze z zaburzeniami równowagi spowodowanymi upałem. Innymi słowy, ich organizmom trudniej jest regulować temperaturę, gdy są narażone na intensywne ciepło.
Narażenie na ekstremalne zimno jest bardziej śmiertelne
Według badania z 2021 r. opublikowanego w The Lancet Planetary Health, zimno jest znacznie bardziej śmiertelne. Na każdy zgon związany z upałem, dziewięć jest związanych z zimnem.
„Wszystkie populacje na całym świecie są zagrożone nieoptymalnymi temperaturami, niezależnie od ich pochodzenia etnicznego, lokalizacji, płci, wieku i statusu społeczno-ekonomicznego. Na przykład w Chinach 14,3% zgonów nieprzypadkowych w latach 2013–2015 można było powiązać z nieoptymalnymi temperaturami, przy czym 11,6% zgonów można wytłumaczyć ekspozycją na zimno, a 2,7% – ekspozycją na ciepło. W USA ryzyko zgonu wzrosło w latach 2000–2006 o 5–12% z powodu narażenia na zimno i 5–10% z powodu narażenia na ciepło. Związek między temperaturą otoczenia a ryzykiem śmiertelności odnotowano także w Indiach, Australii, UE, Republice Południowej Afryki oraz innych krajach i regionach.” – Źródło: Lancet Planet Health. 2022 May; 6(5): e410–e421: Global, regional, and national burden of mortality associated with short-term temperature variability from 2000–19: a three-stage modelling study https://www.thelancet.com/journals/lanplh/article/PIIS2542-5196(21)00081-4/fulltext
Nadmierne zimno może zaostrzyć istniejące wcześniej schorzenia, takie jak choroby układu krążenia i układu oddechowego. Na przykład śmiertelność z powodu zawału mięśnia sercowego wzrasta wraz ze spadkiem temperatury. Wydaje się to odzwierciedlać sposób, w jaki zimno może wpływać na krążenie krwi. Osoby narażone na ekstremalnie niskie temperatury mogą również cierpieć z powodu bezpośrednich skutków, takich jak odmrożenia i potencjalnie śmiertelna hipotermia.
Co ciekawe, w latach 2000–2019 objętych badaniem, podczas gdy liczba zgonów spowodowanych upałem wzrosła, spadła liczba zgonów z powodu narażenia na zimno. I spadły one w większym stopniu niż wzrost liczby ofiar śmiertelnych spowodowanych upałami. Ogółem badacze oszacowali, iż w latach 2000–2019 na całym świecie z powodu narażenia na wysoką temperaturę zmarło około 650.000 mniej osób mniej niż w latach 80. i 90. XX wieku.
Aby pokazać, jak duża była rozbieżność między zgonami związanymi z zimnem i upałem, patrząc konkretnie na Anglię i Walię, w latach 2000-2019 odnotowano średnio prawie 800 zgonów związanych z upałem i 60.500 związanych z zimnem, według autorów publikacji Lancet.
Co ciekawe, dane z USA nie przedstawiają prawie tak wyraźnego kontrastu. Co więcej, dwie amerykańskie instytucje rządowe, które śledzą zgony z powodu upałów i zimna – National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) oraz Centers for Disease Control and Prevention (CDC) – diametralnie różnią się w swoich szacunkach.
Dane NOAA dotyczące tego, co nazywa “zgonami związanymi z pogodą” sugerują, iż w 30-letnim okresie od 1988 do 2017 roku rocznie dochodziło średnio do 134 zgonów związanych z upałami, podczas gdy 30 rocznie było związanych z zimnem.
W przeciwieństwie do NOAA, baza danych CDC National Center for Health Statistics Compressed Mortality Database, która opiera się na rzeczywistych aktach zgonu, wskazuje, iż około dwa razy więcej osób umiera z powodu zimna w danym roku niż z powodu upałów.
Mimo to obliczenia CDC są dalekie od liczb opublikowanych w badaniu Lancet, zarówno dla Anglii i Walii, jak i całego świata.
Nie byłby to pierwszy raz, kiedy szacunki organizacji dotyczące pozornie tych samych obserwowalnych zdarzeń są tak dalekie od siebie. Rozbieżności w definicjach i założeniach dotyczących pomiarów leżą u podstaw obliczeń każdej organizacji dotyczących zgonów związanych z zimnem i upałem.
Myślenie pojęciowe, a myślenie stereotypowe – Andrzej Wronka, Kazimierz Ajdukiewicz, Józef Kossecki
Być może innym sposobem przybliżenia względnej różnicy w liczbie ofiar śmiertelnych związanych z zimnem i ciepłem jest porównanie zgonów w miesiącach zimowych i niezimowych. W Stanach Zjednoczonych współczynniki zgonów w miesiącach zimowych są zwykle od 8% do 12% wyższe niż w miesiącach niezimowych. Chociaż można to przypisać skutkom zimna, jest to również częściowo funkcja częstszego występowania chorób układu oddechowego, takich jak grypa, w zimie.
Biorąc wszystko pod uwagę, jest bardzo prawdopodobne, iż w danym roku zimno powoduje więcej zgonów niż ciepło. W miarę jak planeta się nagrzewa, liczba zgonów z powodu upałów wzrasta, a liczba zgonów z powodu zimna maleje. Tempo spadku liczby zgonów z powodu zimna jest szybsze niż tempo wzrostu liczby zgonów z powodu upałów. Podsumowując, wydaje się, iż liczba zgonów z powodu ekspozycji na temperaturę jest mniejsza.
Nie powinniśmy jednak wyciągać z tego wniosku, iż globalne ocieplenie to dobra rzecz. Zmiany klimatu mają długoterminowy wpływ na poziom mórz, życie zwierząt i roślin oraz rolnictwo, z których każdy może mieć trwały szkodliwy wpływ na zdrowie i samopoczucie ludzi. Ponadto zgony z powodu upałów nieproporcjonalnie wpływają na zubożałe regiony świata, w tym biedne obszary USA, co oznacza, iż z czasem są one znacznie bardziej dotknięte zgonami związanymi z temperaturą.
Źródlo: Excessive Heat Can Kill, But Extreme Cold Still Causes Many More Fatalities
Zobacz na: Historia zmian klimatycznych opowiedziana przez rdzenie lodowe – prof. J. P. Steffensen
Raport Edwarda Wegmana stawia nowe pytania dotyczące oceny zmian klimatu
Ich własnymi słowami: Alarmiści klimatyczni obalają swoją “Naukę™” | Prof. Larry Bell
Macie panikować – Greta Thunberg w Davos, 2019
