1 stycznia 2025 roku wejdzie w życie zmiana prawa nakładająca na gminy ustawowy obowiązek segregacji odpadów tekstylnych i odzieży. Ponadto, w tej chwili opracowywane są przepisy dotyczące Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenckiej, narzucające na producentów tekstyliów odpowiedzialności za produkt na każdym etapie jego “życia”.
Przemysł tekstylny a środowisko
Tzw. “fast fashion” sprawia, iż rośnie ilość ubrań wyrzucanych do śmieci. Aby przeciwdziałać jej negatywnemu wpływowi na środowisko, Unia Europejska chce zmniejszyć ilość odpadów tekstylnych, wydłużyć cykl “życia” tekstyliów i polepszyć recykling. Jest to element planu osiągnięcia gospodarki o obiegu zamkniętym do 2050 roku.
Produkcja tekstyliów wymaga dużej ilości wody oraz gruntów pod uprawę. Szacuje się, iż produkcja jednej koszulki pochłania 2700 litrów wody słodkiej, czyli tyle, ile średnio przypada na jedną osobę w ciągu 2,5 roku. Co więcej, sektor tekstylny jest trzecim największym powodem degradacji wody i użytkowania gruntów w 2020 roku. W tym samym roku produkcja odzieży i obuwia dla jednego Europejczyka wymagała średnio 9 m3 wody, 400 m2 ziemi i 391 kg surowców. Ponadto, produkcja tekstyliów odpowiada za ok. 20% globalnego zanieczyszczenia czystej wody ze względu na m.in. farbowanie produktów. Z kolei pranie produktów syntetycznych sprawia, iż w oceanach gromadzi się ponad pół milion ton mikrodrobin plastiku rocznie.
Szacuje się też, iż branża fast fashion odpowiada za 10% światowej emisji dwutlenku węgla – to więcej niż emisje pochodzące z lotów międzynarodowych i żeglugi morskiej razem wzięte. Według Europejskiej Agencji Środowiska, zakupy tekstyliów w UE w 2020 r. spowodowały około 270 kg emisji CO2 na osobę – czyli emisję gazów cieplarnianych w wysokości 121 mln ton.
Problematyczne jest również składowanie odzieży. Zaledwie 1% odzieży tekstylnej poddaje się recyklingowi, ponieważ dopiero zaczynają pojawiać się technologie umożliwiające ten proces. Ubrania te częściej są wyrzucane niż oddawane na cele charytatywne lub w celu recyklingu.
Ponadto, produkcja odzieży tekstylnej wpływa negatywnie zarówno na środowisko, jak i na ludzi oraz zwierzęta.
Zmiany potrzebne na “już”
Bez wprowadzenia zmian przemysł tekstylny dalej będzie wpływał negatywnie na środowisko. Zmiany te, zdaniem wiceministry Anity Sowińskiej, muszą zajść zarówno w indywidualnych wyborach jednostek, jak i w legislacji.
– Przemysł tekstylny ma bardzo negatywny wpływ na środowisko – powiedziała wiceministra klimatu i środowiska, Anita Sowińska. – Tymczasem przeciętny Europejczyk co roku kupuje ok 26 kg ubrań, z czego aż 87% jest albo spalanych, albo składowanych na wysypiskach. Tylko 22%. poddane jest selektywnej zbiórce, a tylko 1% recyklingowi.
Od 1 stycznia 2025 roku każda gmina będzie miała obowiązek selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych w Punktach Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK) (art. 14 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz innych ustaw (Dz. U. poz. 1579). Jest to minimum, jakie będzie egzekwowane, chociaż nic nie wyklucza szerszych działań. Przykładowo, Częstochowa poszła o krok dalej i wyszła z inicjatywą odbioru tekstyliów z domów mieszkańców.
Wspomniana zmiana nie będzie wymagała od obywatelek i obywateli posiadania nowych pojemników, tylko będą mogli oddawać tekstylia do wspominanych PSZOKów.
– Inną kwestią są opracowywane na poziomie Unii Europejskiej przepisy dotyczące Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenckiej, narzucające na producentów tekstyliów odpowiedzialności za produkt na każdym jego etapie „życia”, a więc również w momencie, gdy stanie się odpadem (np. pokrywając koszty zbierania i przetwarzania) – dodała Anita Sowińska.
Czytaj też: Stare jeasny do recyklingu. Levi’s i Renewcell walczą z fast fashion i przetwarzają stare spodnie na nowe
Źródło: gov.pl, europarl.europa.eu
Fot.: Canva (bdspn/Getty Images)
