Czas czytania: 16 minutOstatnia aktualizacja 10 godzin ago by Magdalena Monachium to stolica Bawarii, znana z perfekcyjnego połączenia historii, kultury i nowoczesności. Miasto rozwija się nieprzerwanie od XII wieku i do dziś zachwyca zabytkami, muzeami oraz wyjątkową atmosferą bawarskiej stolicy. Poniżej znajdziesz zestawienie najważniejszych atrakcji wraz z datami i faktami, które pomogą zaplanować zwiedzanie. Marienplatz – serce Monachium od ponad 850 lat Marienplatz funkcjonuje jako główny plac Monachium od 1158 roku, kiedy to książę Henryk Lew nadał miastu prawa targowe. Pierwotnie zwany Schrannenplatz, był miejscem handlu zbożem i organizacji miejskich uroczystości aż do XIX wieku. Najokazalszym budynkiem na placu jest Neues Rathaus, wznoszony etapami w latach 1867–1908. To właśnie tutaj działa słynny zegar Glockenspiel, uruchamiany codziennie o 11:00 i 12:00 (oraz o 17:00 latem). Mechanizm z 1908 roku przedstawia sceny związane z historią miasta – w tym turniej rycerski z okazji ślubu księcia Wilhelma V z 1568 roku. Po przeciwnej stronie znajduje się Altes Rathaus, którego oryginalna konstrukcja datowana jest na XIII wiek. Po zniszczeniach II wojny światowej został odbudowany w latach 1946–1953, zachowując swój późnogotycki charakter. Centralny punkt placu wyznacza Mariensäule, kolumna maryjna z 1638 roku, wzniesiona jako dziękczynienie za ocalenie Monachium podczas wojny trzydziestoletniej. Pozłacana figura Matki Boskiej stała się jednym z najważniejszych symboli miasta. Przez cały rok Marienplatz odgrywa rolę sceny wydarzeń miejskich. Od XVI wieku odbywa się tu jarmark bożonarodzeniowy, jeden z najstarszych w Niemczech. Plac stanowi również miejsce świętowania sukcesów Bayernu Monachium oraz punkt startowy większości tras zwiedzania historycznego centrum. Frauenkirche – symbol Monachium od 1488 roku Frauenkirche, czyli Katedra Najświętszej Maryi Panny, to jedna z najbardziej rozpoznawalnych świątyń w Niemczech. Jej charakterystyczne bliźniacze wieże o wysokości 98,6 metra od wieków wyznaczają panoramę miasta. Budowę rozpoczęto w 1468 roku, a ukończono w zaledwie 20 lat, co jak na późnogotycką architekturę jest wynikiem imponującym. Katedra została konsekrowana w 1494 roku, stając się głównym kościołem diecezji monachijskiej. Wnętrze Frauenkirche, choć dziś utrzymane w surowej estetyce, pierwotnie było bogato zdobione. Znaczną część dekoracji utracono podczas nalotów w 1944 roku, a odbudowę prowadzono aż do lat 90. XX wieku. Jednym z najcenniejszych elementów jest nagrobek cesarza Ludwika Bawarskiego z 1347 roku, wykonany z czarnego marmuru. Z katedrą wiąże się również słynna legenda o „śladem diabła”. Mówi ona o odcisku tajemniczej stopy w posadzce,. Według podań pozostawił je diabeł w momencie, gdy zorientował się, iż został oszukany. To jedna z najpopularniejszych ciekawostek architektonicznych w Monachium. Frauenkirche pełni do dziś funkcję katedry archidiecezji Monachium i Fryzyngi, której arcybiskupem był m.in. Joseph Ratzinger, późniejszy papież Benedykt XVI. Kościół jest otwarty dla zwiedzających przez cały rok. Wejście na wieżę – ponownie dostępne po renowacji zakończonej w 2022 roku – pozwala podziwiać jedną z najpiękniejszych panoram miasta. Residenz – największy pałac miejski w Niemczech Monachijska Residenz to monumentalny kompleks, który od 1508 roku służył jako główna siedziba książąt, elektorów oraz królów Bawarii. Początki pałacu sięgają końca XIV wieku, kiedy w miejscu obecnej budowli stał skromny zamek obronny Wittelsbachów. Z biegiem stuleci Residenz była rozbudowywana. Dziś można zwiedzać ponad 130 sal i liczne dziedzińce, odzwierciedlające różne style architektoniczne: renesans, barok, rokoko oraz klasycyzm. Najstarszą i najbardziej imponującą częścią pałacu jest Antiquarium z 1571 roku. To jedna z największych renesansowych sal w Europie, długa na 66 metrów i ozdobiona freskami ukazującymi miasta Bawarii. To tu odbywały się uroczystości dworskie czasów elektora Albrechta V. Innym niezwykle cennym miejscem jest Skarbiec. Założono go w 1565 roku. Przechowywane są w nim insygnia władzy Wittelsbachów, m.in. korona królów bawarskich z początku XIX wieku. W okresie II wojny światowej Residenz poważnie zniszczono podczas nalotów w latach 1943–1945. Odbudowę rozpoczęto w 1946 roku, a jej poszczególne części otwierano stopniowo, przywracając pałacowi dawny blask. Dziś zwiedzający mogą oglądać m.in.: Grotę Muszlową z XVII wieku, imponujący Teatr Dworski Cuvilliés z 1753 roku oraz apartamenty króla Ludwika I. Residenz jest nie tylko największym pałacem miejskim w Niemczech, ale również jednym z najbogatszych muzeów pałacowych w Europie. Rocznie odwiedza go ponad milion osób, przyciągniętych historią dynastii Wittelsbachów oraz niezwykłą różnorodnością wnętrz, które opowiadają o potędze bawarskiej monarchii. Odeonsplatz – plac, który pamięta najważniejsze wydarzenia w historii miasta Odeonsplatz to jedno z najbardziej reprezentacyjnych miejsc Monachium, wytyczone na początku XIX wieku podczas wielkiej przebudowy miasta prowadzonej przez króla Ludwika I Wittelsbacha. Plac zaprojektowano jako monumentalną przestrzeń inspirowaną włoskimi miastami, szczególnie Florencją i Rzymem. Jego nazwa pochodzi od nieistniejącej już sali koncertowej Odeon, wzniesionej w latach 1826–1828. Najbardziej charakterystycznym elementem placu jest Feldherrnhalle, monumentalna hala dowódców, którą ukończono w 1844 roku. Jej forma wzorowana była na loggii dei Lanzi we Florencji. Sama budowla upamiętnia bawarskich generałów i bohaterów wojskowych. To właśnie tutaj, 9 listopada 1923 roku, doszło do krwawego starcia podczas puczu monachijskiego kierowanego przez Adolfa Hitlera. Wydarzenie to stało się jednym z najważniejszych momentów w historii wczesnego nazizmu. Po prawej stronie placu wznosi się Kościół Teatynów (Theatinerkirche), barokowa świątynia budowana od 1663 roku jako votum księcia Ferdynanda i Henrietty Adelajdy Sabaudzkiej za narodziny następcy tronu – Maksymiliana II Emanuela. Jego żółta fasada w stylu południowowłoskim jest jednym z najłatwiej rozpoznawalnych elementów monachijskiej architektury. Odeonsplatz otwiera drogę do Ogrody Hofgarten, założonego już w 1613 roku z inicjatywy Maksymiliana I. To miejsce spacerów, koncertów i odpoczynku w cieniu klasycystycznych arkad powstałych na początku XIX wieku. Dziś Odeonsplatz pełni rolę reprezentacyjnego centrum miasta oraz sceny wydarzeń kulturalnych, w tym słynnego corocznego koncertu „Klassik am Odeonsplatz”, organizowanego od 2000 roku. Englischer Garten – jeden z największych miejskich parków na świecie Englischer Garten, założony w 1789 roku z inicjatywy elektora Karla Theodora, to jeden z największych parków miejskich na świecie – większy choćby niż Central Park w Nowym Jorku. Jego pierwotnym projektantem był Benjamin Thompson, późniejszy hrabia Rumford, który nadał przestrzeni charakter ogrodu angielskiego, popularnego w XVIII wieku. Park rozciąga się dziś na powierzchni ponad 375 hektarów, obejmując obszar od centrum Monachium aż po północne dzielnice miasta. Wśród najbardziej rozpoznawalnych miejsc w parku znajduje się Monopteros, klasycystyczna świątynia zaprojektowana przez Leo von Klenzego i ukończona w 1836 roku. Ze wzgórza przy Monopteros rozciąga się panorama na południową część ogrodu oraz wieże Starego Miasta. Jednym z najciekawszych punktów parku jest Eisbachwelle – sztuczna fala na kanale Eisbach, która od 1972 roku jest ulubionym miejscem surferów. To jedna z nielicznych miejskich fal nadających się do surfingu przez cały rok, a jej popularność sprawiła, iż stała się nieformalnym symbolem nowoczesnego Monachium. Ciekawym akcentem kulturowym jest Chinesischer Turm, czyli Chińska Wieża, wzniesiona w 1790 roku jako element modnych wówczas dekoracji orientalnych. Dookoła wieży działa jedna z największych bawarskich piwiarni na świeżym powietrzu, mogąca pomieścić choćby 7 tysięcy osób. Viktualienmarkt – targ, który działa nieprzerwanie od 1807 roku Viktualienmarkt to najstarszy i najpopularniejszy targ miejski w Monachium, oficjalnie przeniesiony na obecne miejsce w 1807 roku decyzją króla Maksymiliana I. Wcześniej handel odbywał się na Marienplatz, ale rozwijające się miasto potrzebowało większej przestrzeni. W XIX wieku targ stopniowo rozbudowywano, dodając kolejne hale i stoiska, aż stał się głównym centrum handlu świeżymi produktami w całej Bawarii. Dziś Viktualienmarkt zajmuje powierzchnię ponad 22 000 m², a na jego terenie działa około 140 stoisk. Sprzedawcy oferują regionalne produkty, takie jak biała kiełbasa Weißwurst (tradycyjnie spożywana przed południem), sery z Allgäu, świeże pieczywo, miody, kwiaty oraz lokalne wina i wędliny. To właśnie tutaj można spróbować jednych z najstarszych monachijskich przysmaków, których receptury sięgają XIX wieku. Charakterystycznym elementem targu jest maibaum – tradycyjny bawarski majowy słup, który ustawiono tu po raz pierwszy w 1962 roku. Jego dekoracje przedstawiają sceny z miejskiego życia oraz najważniejsze cechy rzemieślnicze Monachium. Na targu działa również niewielki, ale popularny biergarten, który powstał w latach 70. XX wieku i oferuje piwa z sześciu historycznych monachijskich browarów. Miejsce to jest szczególnie tętniące życiem w czasie wielkosobotniego „Tanz der Marktweiber”, tradycyjnego tańca kobiet pracujących na targu, organizowanego od 1987 roku jako humorystyczna celebracja lokalnych zwyczajów. Asamkirche – barokowy klejnot braci Asamów z 1746 roku Asamkirche, oficjalnie znana jako Kościół św. Jana Nepomucena, to jeden z najpiękniejszych przykładów baroku w Monachium. Świątynię wzniesiono w latach 1733–1746 jako prywatną kaplicę braci Asamów – wybitnego architekta Egida Quirina Asama oraz rzeźbiarza Cosmasa Damiana Asama. Jej niezwykłość polega na tym, iż kościół miał być pierwotnie częścią ich prywatnej posiadłości i nie był przeznaczony dla użytku publicznego. Dopiero naciski mieszkańców doprowadziły do otwarcia świątyni w 1746 roku. Fasada Asamkirche, choć stosunkowo niewielka, zachwyca barokową dynamiką – falującymi liniami, złoceniami i charakterystycznym, dużym oknem w centralnej części. Jednak prawdziwe bogactwo kryje się w środku. Wnętrze jest typowym przykładem bawarskiego rokoka: pełne złotych ornamentów, fresków, stiuków oraz teatralnego światła, które w zamyśle braci Asamów miało symbolizować podróż duszy ku zbawieniu. Najcenniejszym elementem wyposażenia jest ołtarz główny z relikwiami św. Jana Nepomucena, patrona kościoła. Freski na sklepieniu, ukończone w 1735 roku, przedstawiają sceny z jego życia oraz alegorie cnót chrześcijańskich. Charakterystyczne jest również nietypowe rozmieszczenie przestrzeni – ołtarz znajduje się bardzo blisko wejścia, co było zgodne z wizją Egida Asama, który chciał, aby kościół pozostawał świątynią prywatną. Asamkirche to jedno z najpiękniejszych wnętrz sakralnych Monachium. Jego intensywna dekoracyjność, niewielka skala i bogactwo detali sprawiają, iż stanowi jeden z najważniejszych punktów na mapie bawarskiego baroku. Stara Pinakoteka – jedno z najstarszych muzeów sztuki w Europie Stara Pinakoteka (Alte Pinakothek) to jedno z najważniejszych muzeów malarstwa w Europie, otwarte w 1836 roku. Budynek zaprojektował słynny bawarski architekt Leo von Klenze na polecenie króla Ludwika I, który pragnął stworzyć galerię dorównującą zbiorom włoskim i francuskim. Już w XIX wieku muzeum uchodziło za jedno z najnowocześniejszych w Europie – między innymi dzięki zastosowaniu dużych okien, które zapewniały naturalne światło w przestrzeniach ekspozycyjnych. Kolekcja Starej Pinakoteki obejmuje dzieła od XIV do XVIII wieku, zebrane głównie przez dynastię Wittelsbachów. Wśród najsłynniejszych obrazów znajdują się prace Albrechta Dürera, Rubensa, Tycjana, Rembrandta czy Rafaela. Jednym z najcenniejszych eksponatów jest „Bitwa Aleksandra” autorstwa Altdorfera z 1529 roku. Prawdopodobnie jest to jedno z pierwszych nowożytnych przedstawień batalistycznych. Podczas II wojny światowej budynek poważnie uszkodzono w nalotach z 1944 roku. Odbudowa zakończyła się w 1957 roku, ale muzeum wielokrotnie modernizowano, by dostosować je do współczesnych standardów. Ostatnia, duża renowacja miała miejsce w 2018 roku. Stara Pinakoteka jest też częścią tzw. „Dzielnicy Muzeów” (Kunstareal), w której znajdują się także Nowa Pinakoteka i Pinakoteka Sztuki Współczesnej. Dodatkowo dzięki swojej imponującej kolekcji i ponad 180-letniej historii pozostaje jednym z obowiązkowych punktów zwiedzania Monachium. Nowa Pinakoteka – europejska sztuka XIX wieku w jednym miejscu Nową Pinakotekę (Neue Pinakothek) otwarto w 1853 roku jako uzupełnienie Starej Pinakoteki i pierwsze muzeum na świecie poświęcone wyłącznie sztuce XIX wieku. Instytucję powołał król Ludwik I, który uważał współczesnych mu malarzy za równie istotnych jak mistrzów renesansu. Budynek zniszczono podczas nalotów w 1944 roku, a jego modernistyczną rekonstrukcję ukończono w 1981 roku. W muzeum znajdują się dzieła takich twórców jak Caspar David Friedrich, William Turner, van Gogh, Paul Gauguin, Édouard Manet czy Claude Monet. Jednym z najsłynniejszych eksponatów jest „Słoneczniki” van Gogha, które namalowano w 1888 roku. Nowa Pinakoteka jest także kluczowym elementem monachijskiego Kunstareal – jednego z najważniejszych kompleksów muzealnych w Europie. Dzięki wyjątkowej kolekcji i wieloletniej historii pozostaje obowiązkowym punktem dla miłośników sztuki XIX wieku. Pinakoteka Sztuki Współczesnej – monachijska świątynia modernizmu od 2002 roku Pinakoteka Sztuki Współczesnej (Pinakothek der Moderne) to jedna z największych na świecie galerii poświęconych sztuce XX i XXI wieku. Muzeum otwarto w 2002 roku jako część kompleksu Kunstareal, tworząc przestrzeń łączącą cztery różne dziedziny: sztukę współczesną, grafikę, architekturę oraz design. Budynek zaprojektowany przez Stefana Braunfelsa wyróżnia się monumentalnym, minimalistycznym stylem i charakterystyczną rotundą o średnicy 25 metrów. Kolekcja obejmuje prace od początku XX wieku po współczesność. Znajdują się tam dzieła Picassa, Maxa Beckmanna, Warhola, Bacona czy polskiego artysty Romana Opałki. Zbiory architektoniczne, włączając oryginalne modele i projekty modernistów z lat 20. i 30. XX wieku, uchodzą za jedne z najcenniejszych w Europie. Część poświęcona designowi przedstawia ponad 80 lat historii wzornictwa – od klasyków Bauhausu po współczesne projekty przemysłowe. W 2013 roku muzeum przeszło krótką renowację po uszkodzeniach technicznych, jednak już rok później ponownie otwarto je w pełnym zakresie. Dziś Pinakoteka Sztuki Współczesnej jest jednym z najczęściej odwiedzanych muzeów Monachium, przyciągając ponad 500 tysięcy osób rocznie. Dodatkowo dzięki połączeniu czterech instytucji pod jednym dachem uchodzi za unikalne miejsce na mapie europejskiej sztuki nowoczesnej. BMW Welt i BMW Museum – historia motoryzacji od 1916 roku BMW...





