Gdy wiele lat temu do naszego prowincjonalnego Puław przyjechała wysoka, pełna gracji, niesamowicie piękna kobieta z Gdańska, całe podwórko zamarło. Nazywała się Zofia Malinowska i wyglądała, jakby przybyła z innej planety – szlachetna postawa, powściągliwy uśmiech, spojrzenie, od którego mężczyźni tracili głowę, a kobiety… cóż, jedne zazdrościły, drugie podziwiały. Przyjechała po studiach, skierowana do pracy, a nam, miejscowym, wydawało się, iż na naszą ulicę zawitała prawdziwa obca.
Zofia nigdy nie potrzebowała modnych butików. Wystarczył jej kawałek materiału, szpulka nici, igła – i po kilku dniach wychodziła na ulicę w płaszczu, który mógłby ozdobić okładkę kolorowego magazynu. Sama szyła, haftowała, robiła na drutach, a finezyjne wzory na jej ubraniach budziły szepty i zazdrosne spojrzenia. My, dzieci, biegaliśmy do jej domu, bawiliśmy się jej kolorowymi parasolami – miała ich całą kolekcję! A ona, śmiejąc się, uczyła nas „defilady” i pozwalała udawać, iż jesteśmy modelami na wybiegu.
Mimo uwagi mężczyzn, Zofia długo nie wychodziła za mąż. Może odstraszała ich jej niezależność, uroda, a przede wszystkim – godność. Wszystko zmieniło się, gdy miała prawie czterdzieści lat. Pracowała wtedy jako ekonomistka w fabryce mebli i nawiązała burzliwy romans z dyrektorem. Mężczyzna był żonaty, więc plotek nie brakowało. Zwłaszcza gdy na świat przyszedł syn – Mikołaj, łudząco podobny do ojca. Po podwórku rozeszły się szepty, osądy i złośliwe uwagi. Ale Zofia trzymała głowę wysoko. Zwolniła się z pracy, ale nie popadła w biedę. Jej wybraniec postąpił honorowo: zapewnił jej byt, kupił mieszkanie, a meble w nim, rzecz jasna, pochodziły z tej samej fabryki.
Dorastałam razem z Mikołajem – nasza piaskownica, wspólne zabawy, święta. Zofia żyła w zgodzie z innymi kobietami z podwórka, pomagała, szyła, zawsze witała z ciepłem. Jej mieszkanie było jak oaza – otwarte drzwi, zapach ciasta, życzliwe spojrzenie. Ale przed szkołą moja rodzina przeprowadziła się do innej dzielnicy, i kontakt się urwał.
Wiele lat później, już po studiach, podczas służbowego wyjazdu do Krakowa nagle dostrzegłam znajomy chód. Kobieta wsiadała do samochodu, pomagał jej mężczyzna, w którego rysach rozpoznałam dorosłego Mikołaja. Podeszłam, a nagle otworzyły się drzwi:
— Aniu! Poznałaś nas? Ja ciebie od razu! — to była ona, Zofia Malinowska, niezmieniona, elegancka, pełna życia.
Pojechaliśmy razem, gadaliśmy. I nagle powiedziała coś, co przyprawiło mnie o dreszcze:
— Wyobraź sobie, zakochał się… w moim wieku! Poznałam Aleksandra na wakacjach, najpierw to był tylko letni romans, a potem – prawdziwe uczucie. Byliśmy razem pięć lat… A teraz jego dzieci, już dorosłe, zabezpieczone, boją się, iż im „zabiorę” dom. Zaczęły się pretensje, naciski… On się ociągał, więc się rozstaliśmy.
W jej głosie była smutek, ale oczy nie straciły blasku. Pożegnaliśmy się przed hotelem. Odjechała z synem, a ja wróciłam do pokoju i długo nie mogłam zasnąć.
Minęło kilka lat. Zupełnie przypadkiem spotkałam Mikołaja w kawiarni. Usiedliśmy, wspominaliśmy dzieciństwo, a on opowiedział dalszy ciąg:
— Mama nie wytrzymała. Pojechała do niego. Bez słowa, bez zapowiedzi. I w podróży – wylew. Zadzwonili ze szpitala, rano do niej. Lekarze nie dawali szans… A ona przeżyła. Wyobrażasz sobie? Wróciła do domu po miesiącu.
Byłam w szoku. Kobieta, która miała już ponad siedemdziesiąt lat, rzuciła się w podróż – dla miłości. Nie dla pieniędzy, nie dla korzyści – tylko dlatego, iż nie umiała bez niego żyć. Zapytałam:
— I jak się teraz miewa?
Mikołaj uśmiechnął się krzywo:
— Niedawno sprzątałem u niej szafę – znalazłem torbę. Paszport, kosmetyczka, sukienka, bilety… Znowu się pakowała! Mówię: „Mamo, dopiero co doszłaś do siebie!” A ona na to: „Trzeba żyć, Mikołaju. Póki serce bije – trzeba kochać.”
Siedziałam, nie wiedząc, co powiedzieć. Przed oczami znów stała ta Zofia z dzieciństwa – żywa, wolna, niezależna od cudzych zasad. Wcale się nie zmieniła. Tylko stała się jeszcze silniejsza.
I wtedy zrozumiałam: miłość nie zna wieku. Nie da się jej zamknąć w ramy. Przechodzi przez życie, gdy serce jest otwarte – choćby jeżeli masz już siedemdziesiąt lat. Najważniejsze, by mieć odwagę ją przyjąć.
