Zakopane odegrało w kulturze Młodej Polski rolę niezwykłą, to właśnie tutaj narodził się „styl zakopiański”. Jego twórcą był Stanisław Witkiewicz upatrujący w sztuce góralskiej autentyczny relikt prapolskości. Inspiracją dla Witkiewicza była góralska chata, do której wprowadził szereg nowych elementów, polepszając standard domów, przy zachowaniu ich stylowości.
Styl narodowy
Witkiewiczowski styl zakopiański, inspirowany regionalną sztuką Podhala był pierwsza próba stworzenia na gruncie sztuki polskiej narodowego stylu polskiego. Wpisywał się w europejski nurt tzw. romantyzmu narodowego, charakterystycznego dla wielu państw pozbawionych niepodległości.
W architekturze Podhala styl zakopiański obowiązywał przez wiele lat. Dotąd setki pensjonatów, willi i góralskich domów czerpie ze wzorca witkiewiczowskiego. W Zakopanem zachowało się wiele wspaniałych
budynków wybudowanych w stylu zakopiańskim, poniżej zdjęcia większości z nich.
Willa „Czerwony Dwór”
początkowo „Władysławka”
ul. Kasprusie 27
Projekt: Wojciech Roj 1901-1902 r.
Willa „Atma”
Muzemum Narodowe Karola Szymanowskiego
ul. Kasprusie 17
Projekt: Jan Kaspruś Stoch 1925-1926 r.
Stary Cmentarz na Pęksowym Brzyzku
ul. Kościeliska
Grób Stanisława Witkiewicza oraz zwolenników Stylu Zakopiańskiego
Willa „Koliba”
Muzeum Stylu Zakopiańskiego — filia Muzeum Tatrzańskiego
ul. Kościeliska 18
Projekt: Stanisław Witkiewicz 1892-1893 r.
Chałupa Gąsieniców Sobczaków
(jeden z oddziałów Narodowego Muzeum Tatrzańskiego)
Droga do Rojów 6
ok. 1830 r. (najstarsza izba)
Willa „Schodnica”
os. Ubocz 1
Projekt: Tadeusz Stryjeński 1894-1897 r.
Willa „Budrysówka”
(pierwotnie „Zosin”)
ul. Gen. Sosnkowskiego 1
Projekt: Leopold Toruń 1896; 1930-1933 r.
Willa „Jutrzenka”
ul. Grunwaldzka 3
Projekt" Kazimierz Kreczmer 1897-1900 r.
Willa „Ornak”
ul. Grunwaldzka 20
Projekt: prawdopodobnie Kazimierz Kreczmer 1900-1902 r.
Budynek Muzeum Tatrzańskiego
ul. Krupówki 10
Projekt: Stanisław Witkiewicz, Franciszek Mączyński 1913-1921 r.
Dworzec Tatrzański
ul. Krupówki 12
Projekt: Wandalin Beringer 1902-1903 r.
Hotel „Sabała”
dawniej „Staszeczkówka”
ul. Krupówki 11 (1895-1897)
Podhalański Bank Spółdzielczy
ul. Kościuszki 2
Projekt: Marian Heitzman 1921-1923 r.
Willa dra. Józefa Różeckiego
ul. Kościuszki 11
Projekt: Franciszek Mączyński 1912-1913 r.
Grant-Hotel „Stamary”
ul. Kościuszki 19
Projekt: Eugeniusz Wesołowski 1903-1904 r.
Willa „Ślimak”
ul. Krupówki 77 (1900 - 1901 r.)
„Dom Doktora”
Galeria Sztuki Współczesnej
ul. Witkiewicza 19 (1898 r.)
„Rialto”
ul. Chałubińskiego5
Projekt: Stanisław Witkiewicz 1897-1898 r.
Willa „Obrochtówka”
ul. Kraszewskiego 10
Projekt: Jan Obrochta 1898 r.
Willa „Oksza”
dawniej „Korwinówka”
ul. Zamoyskiego 25
Projekt: Stanisław Witkiewicz 1895-1896 r.
Pomnik Chałubińskiego i Sabały
skrzyżowanie ulic Zamoyskiego i Chałubińskiego
Projekt: Stanisław Witkiewicz 1901-1903 r.
Rzeźba: Jan Nalborczyk
Kaplica św. Krzyża na Kalatówkach
Projekt: Stanisław Witkiewicz 1898 r.
Kaplica Korniłowiczów na Bystrem
ul. Karłowicza
Projekt: Stanisław Witkiewicz 1907 r.
Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa w Jaszczurówce
Projekt: Stanisław Witkiewicz 1904-1907 r.
„Dom pod Jedlami”
Droga na Koziniec 1
Projekt: Stanisław Witkiewicz 1896-1897 r.
więcej informacji
Willa „Witkiewiczówka”
dawniej „Na Antałówce”
Antałówka 9
Projekt: Jan Witkiewicz Koszczyc 1903-1904 r.
Willa „Konstantynówka”
ul. Jagiellońska 18
Projekt: Stanisław Witkiewicz 1901-1902 r.
Willa „Bałamutka”
ul. Jagiellońska 10
Projekt: Eugeniusz Wesołowski lub Andrzej Galarowski 1901-1902 r.
Willa „Ukrainka”
ul. Jagiellońska 4
Projekt: Zygmunt Dobrowolski 1895-1896 r.
Willa „Pyszna”
ul. Chramcówki 22
Projekt: Eugeniusz Wesołowski 1905 r.
Willa „Polonia”
ul. Chramcówki 14
Projekt Jan Ustupski Kubecek 1905 r.
Willa „Pod Matka Boską”
ul. Chramcówki 15b
Projekt: Zygmunt Dobrowolski 1897-1898 r.
Willa „Grażyna”
os. Ciągłówka 7
Projekt Stanisław Witkiewicz 1900-1902 r.
Willa „Harenda”
Muzeum Jana Kasprowicza
os. Harenda 12a
Projekt: Jan Fudala Kluś 1920 r.
Wystrój i wyposażenie Kościoła pw. Najświętszej Rodziny
ul. Krupówki
Projekt. S. Witkiewicz 1895-1900 r.
Klasztor Zgromadzenia Sióstr Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego
ul. Jana Pawła II nr 1
Projekt: Stanisław Majerski 1905-1906 r.
Schronisko na Morskim Okiem
Projekt: Tadeusz Prauss 1907-1908 r.
Boczny ołtarza św. Jana Chrzciciela w kościele św. Rodziny
ul. Krupówki
proj. S. Witkiewicz 1895-1900 r.
Pensjonat „Sanato”
proj. Eugeniusz Wesołowski 1913-1915 r.
ul. Wierchowa 3
Źródło:
"Przewodnik szlaku stylu zakopiańskiego” – Zbigniew Moździerz
