Syrakuzy to miasto założone przez greckich kolonistów w VIII wieku p.n.e. W okresie świetności był to najbogatszy i najludniejszy ośrodek na Sycylii. W kolejnych stuleciach, podobnie jak w przypadku Katanii i reszty Sycylii, swoje piętno na rozwoju miasta odcisnęli kolejno Rzymianie, Bizantyjczycy, Arabowie, Normanowie i inne kultury. Ostatecznie w XIX wieku Syrakuzy stały się częścią zjednoczonych Włoch.
Atrakcje turystyczne Syrakuz
Najsłynniejszą i najchętniej odwiedzaną przez turystów atrakcją Syrakuz jest wyspa Ortygia. jeżeli interesuje Was starożytna historia i architektura tego okresu, to koniecznie musicie też uwzględnić w planach Park Archeologiczny Neapolis w północnej części miasta.
Na Ortygię zarezerowalibyśmy większą część pobytu w Syrakuzach i dodatkowo sugerujemy pozostać w mieście na noc by pospacerować klimatycznymi uliczkami po zmroku, by doświadczyć wieczornego klimatu w Syrakuzach. Z kolei na zwiedzanie ruin w parku archeologicznym powinno wystarczyć kilka godzin.
Co warto zobaczyć na wyspie Ortygia w Syrakuzach
To właśnie na Ortygii stanęły pierwsze zabudowania greckich kolonistów. W kolejnych stuleciach rozrastające się miasta ,,wyszło” poza wyspę, ale Ortygia pozostała głównym centrum politycznym i religijnym Syrakuz. Tu znajdują się najcenniejsze i najstarsze zabytki oraz restauracje i centrum życia nocnego miasta.
Kopuła Sanktuarium Marii Panny na tle Etny. Widok z Ortygii.1. Spacer uliczkami Ortygii
I właśnie od niespiesznego spacery uliczkami Ortygii proponujemy zacząć zwiedzanie Syrakuz. Najlepiej schować telefon do kieszeni i spacerować ,,przed siebie” i ,,na czuja”, skręcając raz tu, raz tam. Może dojdziecie do morza albo jakiejś kameralnej knajpki?
2. Ruiny Świątyni Apolla
Prawdopodobnie pierwszą pełnoprawną ,,atrakcją”, przy której się zatrzymacie, będą ruiny greckiej świątyni Apolla, wybudowanej w VI wieku p.n.e. Zabytek ten jest najstarszą zachowaną budowlą na terenie Syrakuz i najstarszą świątynią dorycką na Sycylii. Przypominamy, iż styl dorycki to prostota i funkcjonalność, w przeciwieństwie do bardziej ozdobnych stylów: jońskiego i korynckiego.
Sama świątynia była przebudowywana i wykorzystywana jako świątynia chrześcijańska i meczet. Przez stulecia budynek uległ zniszczeniu, a teren zabudowano. Ruiny odsłonięto dopiero w XX wieku. Choć nie można ich zwiedzać, dobrze widać je zza niewysokiego ogrodzenia- czytelny jest zarys świątyni otoczonej kolumnami.
3. Katedra Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Syrakuzach
Największe wrażenie zrobiła na nas wybudowana w VII wieku katedra na wyspie Ortygia, która powstała poprzez przerobienie starożytnej świątyni Ateny z V w. p.n.e. W środku katedry wciąż widoczne są oryginalne kolumny doryckie z pogańskiego obiektu. Za panowania arabskiego na Sycylii, przez dwa stulecia, katedra pełniła rolę meczetu, by w wyniku podboju wyspy przez Normanów ponownie stać się kościołem.
Liczne kataklizmy, w tym mocne trzęsienie ziemi z 1693 roku, znacznie uszkodziło katedrę. Podobnie jak w Katanii, miasto oraz kościół odbudowano w stylu barokowym – wrażenie robi bogato zdobiona fasada z licznymi rzeźbami.
Katedra nocą.Nieopodal katedry, na Placu Katedralnym (Piazza Duomo) znajduje się też barokowy Kościół św. Łucji (Chiesa di Santa Lucia alla Badia).
Kościół św. Łucji.4. Fontanna Aretuzy
Według greckiej mitologii miejsce to powstało za sprawą nimfy Aretuzy, która, pragnąc służyć swojej bogini Artemidzie, odrzucała zaloty boga Alfejosa. Artemida by pomóc nimfie zamieniła ją w strumień, który pod dnem morza przepłynął z Grecji na Sycylię. Woda wydostała się w postaci źródła słodkiej wody w Ortygii.
Miejsce to słynie również jako jedno z trzech stanowisk w Europie, gdzie rośnie papirus. Roślina ta, którą kojarzymy ze starożytnym Egiptem, nie jest rodzima, ale w ciepłym klimacie Sycylii przyjęła się w trzech miejscach. Największe skupisko papirusu znajduje się nad rzeką Ciane na południe od Syrakuz.
5. Fontanna Diany
W centralnej części Placu Archimedesa zobaczyć możecie wybudowaną w 1907 roku Fontannę Diany, piękną, klasyczna w formie i otoczoną przez ładne kamienice. W tej dynamicznej scenie, czerpiącej z bogatej miejscowej mitologii, centralną postacią jest oczywiście Diana (grecka Artemida), córka Zeusa i bogini łowów, zwierząt i lasów. Jak na wielką łowczynię przystało ma ze sobą łuk i kołczan.
6. Zamek Maniace
Zamek Maniace (Castello Maniace) wzniesiony został w I połowie XIII wieku na wąskim, kamienistym cyplu w południowej części wyspy Ortigia. Podobnie jak Zamek Ursino w Katanii (link), wybudowano go z polecenia cesarza Fryderyka II, celem umocnienia jego władzy na Sycylii.
Najbardziej urzeka malownicze położenie zamku, pięknie wkomponowanego w wąski skrawek lądu i otoczonego turkusową wodą. Przez kolejne stulecia zamek brał udział w działaniach zbrojnych oraz służył jako rezydencja dla sycylijskich władców. w tej chwili udostępniony jest do zwiedzania.
7. Pomnik Archimedesa
Sam pomnik to wielkich zabytków się nie zalicza, ale to doskonały pretekst by wspomnieć o genialnym matematyku czasów antycznych Archimedesie, który żył w tym mieście i zginął, walcząc w jego obronie. Możecie go kojarzyć z prawa Archimedesa (dotyczącym wyporności), do którego miał dojść w czasie kąpieli w wannie.
8. Spacer wzdłuż wybrzeża
Jeśli znudziły się Wam wąskie uliczki Ortygii i szukacie więcej przestrzeni, udajcie się na spacer wzdłuż wybrzeża. Idąc wzdłuż linii brzegowej, można praktycznie przejść całą wyspę. Nam najbardziej przypadła do gustu wschodnia część wyspy, od strony otwartego morza, gdzie fale rozbijają się o skały i przy chwili nieuwagi mogą nieźle zmoczyć… Wiemy to z własnego doświadczenia :).
Promenada prowadzi przez kilka punktów widokowych, które dawniej stanowiły część fortyfikacji wzniesionych przez Hiszpanów. Po drodze zatrzymajcie się na tarasie Fortu San Giovanni i Fortu Vigliena. Oba miejsc oferują doskonały widok na nadbrzeżną część Syrakuz i pozwalają zachwycać się turkusową wodą Morza Jońskiego.
Antyczne zabytki Parku Archeologicznego Neapolis w Syrakuzach
9. Teatr grecki
Najsłynniejszym zabytkiem Parku Archeologicznego w Syrakuzach jest wykuty w skale teatr grecki z widokiem na morze. Niestety mamy mieszane uczucia po wizycie w tym miejscu, gdyż podczas naszej marcowej wizyty trwały już prace przygotowujące teatr do słynnego Festiwalu Teatru Greckiego (maj-lipiec) – co jest bez wątpienia atrakcją Syrakuz.
Z jeden strony jest to piękna inicjatywa, pozwalająca zażyć kultury w takim klimatycznym i historycznym miejscu, ale z punktu widzenia turysty to może być lekki zawód. Trzeba zaznaczyć, iż przy kasach jest ostrzeżenie o trwających pracach,a jeżeli ktoś chce zobaczyć obiekt w pełnej krasie, musi celować w miesiące zimowe. Dużo lepsze wrażenia mieliśmy z teatrów w Katanii i Taorminie, gdzie tak znacznej ingerencji nie było- co pozwalało niemal swobodnie spacerować po ruinach.
10. Grotta del Ninfeo
Tuż za widownią teatru znajduje się grota wydrążona w skale, z niewielkim, sztucznym wodospadem zasilanym wodą z wciąż działającego akweduktu. W starożytności było to sanktuarium poświęcone muzom, a stojące tu dawniej rzeźby można oglądać w muzeum archeologicznym. Z kolei już w czasach nowożytnych woda z groty zasilała pobliskie młyny.
11. Kamieniołomy
Dzisiejsze kamieniołomy to urocze, niemal idylliczne miejsce, zielone i obsadzone drzewami cytrusowymi, uginającymi od żółtych i pomarańczowych owoców. Klimat obecnych Rajskich Kamieniołomów (Latomie del Paradiso) nie ma jednak wiele wspólnego z tym, co działo się w nich w czasach antycznych. Wspaniałe budowle wymagają budulca, a ten dla Syrakuz wydobywany był właśnie z tych kamieniołomów znajdujących się na terenie dzisiejszego Parku Archeologicznego. Oczywiście ciężką pracę wykonywali niewolnicy, a nie obywatele miasta.
12. Ucho Dionizosa
Jedną z atrakcji na terenie Parku Archeologicznego jest Ucho Dionizosa. Ta wykuta w wapiennej skale wysoka i wąska jaskinia charakteryzuje się niezwykle dobrą akustyką. W czasach starożytnych miejsce słynęło jako doskonałe więzienie, gdzie przetrzymywano jeńców, chrześcijan i przeciwników politycznych. Obecną nazwę nadał jaskini malarz Caravaggio, nawiązując do jej kształtu oraz legend o tyranie Dionizosie, który używał doskonałej akustyki by podsłuchiwać więźniów, lepiej słyszeć ich krzyki podczas tortur lub zmuszać ich do słuchania jego przemów.
W pobliżu zobaczyć możecie jeszcze dwie sztuczne groty wykute w skałach: Grotta del Salnitro i Grotta dei Cordari.
13. Amfiteatr rzymski
Amfiteatr rzymski to owalna budowla z okresu wczesnego Cesarstwa Rzymskiego. W przeciwieństwie do teatrów greckich nie grano w nim antycznych sztuk, tylko oglądano brutalne pojedynki gladiatorów, walki z dzikimi zwierzętami (venationes) a choćby bitwy morskie (naumachia).
Do dziś widoczne są rzędy siedzeń wykutych w skale wokół umiejscowionej centralnie areny. Dobrze widać też dwa główne wejścia, a także zagłębienie w arenie i prowadzące do niego korytarze, pełniące rolę pomocniczą w widowiskach.
14. Ołtarz Hierona II
Ołtarz wybudowany przez Króla Hierona II w V wieku p.n.e. to materialne dziedzictwo po jednej z największych budowli greckiego świata antycznego. Do dziś ostały się tylko fundamenty, reszta kamienia została wykorzystana w XVI wieku przez Hiszpanów jako budulec willi i umocnień Ortygii.
Świątynia była dedykowana Zeusowi- według starożytnego kronikarza, podczas uroczystości ku czci władcy Olimpu, ubito 450 byków. Pokazuje to nie tylko skalę wydarzenia, ale i bogactwo miasta.
Co jeszcze warto zobaczyć w Syrakuzach?
15. Muzeum Archeologiczne Paolo Orsi
Uzupełnieniem zwiedzania zabytków Parku Archeologicznego będzie wizyta w Muzeum Archeologicznym Paolo Orsi (Museo Archeologico Regionale Paolo Orsi) w pobliżu Sanktuarium Matki Bożej Płaczącej (Santuario della Madonna delle Lacrime). Początki muzeum sięgają końca XVIII wieku i przez kolejne stulecia udało się zebrać tam pokaźną kolekcję antycznych rzeźb, ceramiki i innych cennych znalezisk z wykopalisk archeologicznych na terenie Sycylii.
16. Sanktuarium Matki Bożej Płaczącej w Syrakuzach
Współczesna architektura sakralna rzadko wpada nam w oko, zdecydowanie wolimy zwiedzać klasyczne kościoły. Jednak dla Sanktuarium Matki Bożej Płaczącej w Syrakuzach zrobiliśmy wyjątek. Kościół o stożkowatej bryle dominuje nad okolicą i doskonale widoczny jest z Ortygii i Parku Archeologicznego, więc jego istnienia nie można zignorować. Musieliśmy zobaczyć te budowle z bliska.
Świątynia powstała w ramach kultu Matki Boskiej, która według miejscowych łzawiła z przedstwiającej ją płaskorzeźby. Świątynię ukończono w 1994 roku. Z zewnątrz to wysoki stożek zwieńczony figurą matki Boskiej. Dużo ciekawiej wygląda wnętrze.
17. Katakumby św. Jana
Katakumby powstały między IV and VI wiekiem naszej ery, czyli już po edykcie mediolańskim. Oznacza to, iż nie było to miejsce tajnych pochówków i ukrywania się chrześcijan, ale wczesnochrześcijański cmentarz, powstały w miejscu dawnego akweduktu i zbiorników wodnych.
Z kolei nazwa katakumb (Catacomba di San Giovanni) pochodzi od wybudowanego później, bo już w okresie bizantyjskim, kościoła pod wezwaniem św. Jana (San Giovanni).
18. Santuario di Santa Lucia al Sepolcro
Sanktuarium powstało w miejscu męczeńskiej śmierci Łucji- żyjącej na przełomie III i IV wieku młodej kobiety pochodzącej z bogatej rzymskiej rodziny. Łucja przysięgła żyć w czystości, więc odrzuciła możliwość zamążpójścia, za co została zadenuncjowana przez zalotnika i jako chrześcijanka skazana na śmierć. Została świętą kościoła katolickiego oraz patronką Syrakuz. interesujące są losy jej relikwii, które początkowo spoczywały w Syrakuzach, by później trafić do Konstantynopola i ostatecznie do Wenecji.
Kościół słynie również z obrazu Pogrzeb św. Łucji, autorstwa słynnego malarza doby baroku – Caravaggia. To ten sam co nazwał jaskinie w kamieniołomie „Uchem Dionizosa”.
Gdzie zjeść w Syrakuzach?
Kuchnia w Syrakuzach to te same dania, które zjeść można w Katanii i na Sycylii, czyli pasta alla norma, arancini, owoce morza, a na słodko – cannoli. Dobrych miejscówek na szybki posiłek lub obiad w Syrakuzach nie brakuje. Szukaliśmy restauracji poza turystyczną Ortygią, zakładając, słusznie lub nie, iż może być bardziej lokalnie, smaczniej i taniej. Poniżej kilka propozycji:
- PastaRun – pyszne makarony w cenie 5 EUR
- Paninoteca da Antonio e Daniele – Lokal otwiera się dopiero pod wieczór, ale warto wpaść na smakowity włoski street food z szerokim wyborem panini.
- Twentyone street food – kolejny lokal z włoskim street foodem. Sklep oferuje szeroki wybór wysokiej klasy włoskich produktów i win, z których przemili właściciele komponują przepyszne focaccie.
- Siciliy fish & chips – tutaj warto wpaść na owoce morza, a jakże, w street-foodowym wydaniu.
- Officina 77 – w tym miejscu postawiliśmy na makarony, które wyrabiane są w środku restauracji na oczach klientów. Smakowało nam. Drożej niż w PastaRun.
Jak dostać się do Syrakuz?
Syrakuzy nie mają lotniska, ale bez problemu można dojechać tam z Katanii autobusem lub pociągiem, przy czym pierwsza opcja będzie trochę szybsza i oferuje dużo więcej połączeń. My zdecydowaliśmy się na podróż pociągiem, gdyż po pierwsze tak lubimy i mamy dobre doświadczenia z włoskimi liniami kolejowymi, a po drugie pozwala nam to oglądać przez okno mijane krajobrazy, a te wiosną na Sycylii są przecudne. Zielono i kolorowo od kwiatów, a w tle wciąż pokryta częściowo śniegiem Etna. Z kolei przejeżdżając wzdłuż wybrzeża, podziwiać można turkusowe morze.
