MARCHE – najpiękniejsze miejsca w regionie

italiapozaszlakiem.com 1 rok temu

Region Marche ciągnie się na południowy wschód od San Marino, graniczy z Emilią-Romanią, Toskanią, Umbrią, Lacjum i Abruzją. To ostatni region po stronie Adriatyku przed tzw. mezzogiorno, jak jest nazywana południowa część Włoch. Jego stolicą jest Ankona (wł. Ancona).

Ten rolniczy region jest szalenie urokliwy, mnóstwo tu cudownych miast z intrygującą historią, góry, niespotykane jaskinie, lasy oraz ogromna liczba klasztorów pełnych arcydzieł ludzkich rąk. Marche ma 180 km linii brzegowej nad Adriatykiem i aż 26 kurortów.

Pora nieco lepiej poznać Marche. Oto najpiękniejsze miejsca w regionie.

Ascoli Piceno – miasto średniowiecznych turniei

Latem, w drugą niedzielę lipca i pierwszą niedzielę sierpnia, realizowane są tu dwa turnieje kawalerskie o średniowiecznej tradycji, zwane Quintana. Każda dzielnica ma swego rycerza, giermka, damę i mieszkańców, którzy im kibicują. Zadaniem rycerza jest zdobycie jak największej liczby punktów, dźgając kukłę bronią jeźdźca konnego z tej epoki. Wspaniałe widowisko, ludzie w strojach z epoki.

Ascoli Piceno ma wiele wspaniałych placów, z których Piazza del Popolo jest największym i najbardziej znanym. Do zwiedzenia jest tu m.in. chrzcielnica – battistero i katedra.

Trzeba tu koniecznie spróbować olive ascolane. To lokalny street food, oliwki otoczone mielonym mięsem, bułką tartą i smażone w wysokiej temperaturze. Palce lizać.

Wskazówka I Dowiedz się więcej o kuchni regionu Marche.

Loreto – sanktuarium i polski cmentarz wojenny

Miejscem wyjątkowym dla Polaków jest Loreto. Na wzgórzu wznosi się przepiękna Basilica della Santa Casa, czyli świętego domu. Jak głosi legenda, bazylika jest domem Maryi z Nazaretu, przeniesiony tu przez Aniołów. Jest to więc sanktuarium maryjne, do którego spieszą pielgrzymi, ale nie tylko.

Podczas II wojny światowej, miasto to zostało wyzwolone z rąk niemieckich, przez wojsko polskie. Stąd też w okolicach sanktuarium znajduje się cmentarz z II Korpusu Żołnierzy Polskich. Pamiętaj, gdy wybierzesz Włochy środkowe jako cel swojej podróży o Loreto.

Urbino – perełka Marche

Centrum historyczne Urbino zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1998 roku. Najbardziej znanym zabytkiem miasta jest Palazzo Ducale (Pałac Książęcy) z epoki renesansu, który jest w tej chwili jest siedzibą Galerii Narodowej Marche. Charakterystyczne dla pałacu są wieżyczki od tylnej strony budynku.

W 1483 roku w Urbino urodził się słynny artysta, Rafael Santi. Można zwiedzić jego rodzinny dom znajdujący się przy via Raffaello 57, zobaczyć wyposażenie z czasów Rafaela i piętnastowieczne freski.

Zachwycające jest też piękne wnętrze katedry zbudowanej w stylu neoklasycystycznym, a zaprojektowanej przez architekta, Giuseppe Valadiera. Ten sam architekt jest odpowiedzialny za kościół zbudowany w skale w Genga, który także jest wspomniany w tym artykule.

Z miastem był związany także Piero della Francesca, który tworzył na dworze księcia Federica da Montefeltro, a także Baldassare Castiglione, który opisując wrażenia z życia w Urbino stworzył „Dworzanina” oraz Leon Battista Alberti, jeden z architektów włoskiego renesansu.

Urbino to dzisiaj miasto studenckie.

Urbania – miasto z portretu Federico da Montefeltro

Urbania to małe miasteczko otoczone zielenią, przez które przepływa rzeka Metauro, w pobliżu Urbino. Do początku XVII wieku miasteczko nosiło nazwę Casteldurante. W 1636 r. zmieniono nazwę na Urbania, po zaanektowaniu przez Watykan terenów wokół miasta. Nowa nazwa była hołdem dla ówczesnego papieża Urbana VIII, który zasiadał na tronie papieskim w latach 1623-1644.

Po przejęciu przez Federico da Montefeltro, księcia Urbino, Urbania przeszła gruntowną przebudowę. Federico chciał sprowadzić sztukę i kulturę do Urbanii. Od XV wieku miasteczko stało się ważnym ośrodkiem majoliki.

Dziś Urbania oferuje przyjemne spacery pod portykami, sercem miasta jest Piazza San Cristoforo, jest także teatr, Teatro Bramante, założony ponad 150 lat temu. Jest tu dość intrygującą „wystawa” mumii, która przyciągnęła uwagę National Geographic, kościoły przypominające klejnoty i cudowna willa Barco, która powstała jako letnia rezydencja sąsiadująca z terenami łowieckimi książąt Urbino.

W lipcu w Urbanii odbywa się coroczny festiwal ceramiki, podczas którego artyści lokalni oraz goście z kraju i zagranicy prezentują publicznie swoje umiejętności ceramiczne.

W Urbanii można podziwiać panoramę, która zainspirowała Piero della Francesca przy tworzeniu portretu Federico da Montefeltro. Dyptyk księcia i księżnej Urbino to najsłynniejsze dzieło Piero della Francesca. w tej chwili znajduje się w Galerii Uffizi we Florencji.

Serra San Quirico – średniowieczna forteca

To średniowieczna forteca z ekscytującymi krytymi korytarzami w murach miejskich, które w przeszłości służyły do obrony i schronienia. Nazwa miasta pochodzi od słowa „serra”, oznaczającego zamknięty, niedostępny teren i patrona tej wsi, San Quirico.

Najlepsze w Serra San Quirico jest spacer po zadaszonych przejściach w murach miejskich, tzw. copertelle, z nieco innym widokiem z każdego kolejnego okna.

Mury miejskie zostały zbudowane na kilku poziomach, dlatego niektóre copertelle znajdują się jedna nad drugą.

To miasteczko urzeka krajobrazem. Wystarczy spojrzeć z tarasu widokowego znajdującego się na głównym placu miasta, Piazza della Libertà. Roztacza się stąd wspaniały widok na winnice w Valle dell’Esino, dolinie znanej z wina Verdicchio.

To, co naprawdę warto zobaczyć, to Chiesa di Santa Lucia. Bogactwo zdobień tego kościoła jest zaskakujące!

Dawniej rejon miast Genga, Serra San Quirico i Fabriano, był uważany za region bezpieczny i duchowy, dlatego osiedliło się tu wielu mnichów i jest wiele pięknych kościołów.

Tuż przed wejściem do miasta znajduje się charakterystyczny romański kościół, w którym w tej chwili mieści się teatr, Teatro Comunale Santa Maria del Mercato.

W Serra San Quirico znajduje się także siedziba Parco Regionale Golla della Rossa e di Frasassi.

Genga – przytulna wapienna wioska

Słowo „la genga” oznacza wapień, nie powinno więc nikogo zdziwić, iż tutejsze domy są wzniesione z tych skał. Miasteczko, skąd pochodził papież Leona XII, jest położone na wzgórzu i wyjątkowo spokojne. Najczęściej słychać tu … śpiew ptaków.

W miasteczku znajduje się Museo di Genga, poświęcone zarówno samej Gendze, jak i okolicznym jaskiniom (opisane poniżej Grotte di Frasassi). istotną część muzeum poświęcono dwóm ważnym skarbom z okolic Gengi, Wenus ze starszej epoki kamienia i Madonna col Bambino z XIX wieku.

Niedaleko Genga znajduje się imponujące opactwo, Abbazia di San Vittore alle Chiuse.

Ten rejon Marche to Gola di Frasassi (wcześniej znana jako Gola del Sentino), wąska przełęcz o długości około trzech kilometrów. Przełęcz jest utworzona przez rzekę Sentino i biegnie głęboko w czarującym krajobrazie Marche. Gola jest otoczona z jednej strony przez Monte Frasassi, a z drugiej przez Monte Vallemontagnana. Wzdłuż tej przełęczy znajdują się jaskinie, które były używane przez ludzi od czasów prehistorycznych. Nie tylko zapewniały schronienie, ale były również postrzegane jako miejsca kultu religijnego.

Grotte di Frasassi – najpiękniejsze jaskinie we Włoszech

Jaskinie Frasassi to niewątpliwie jedna z najbardziej znanych atrakcji przyrodniczych regionu Marche. Labirynt połączonych jaskiń krasowych liczą 13 km długości i należą do największych w Europie.

W jaskiniach można podziwiać wprawiające w zachwyt formy nacieków: stalaktyty, stalagmity, stalagnaty, draperie, makarony, misy martwicowe i in. Zaczęto je badać w 1948 r., a w 1971 r. odkryto największą i najbardziej spektakularną z jaskiń — Otchłań Ankony. Skalna komnata ma wymiary 180 na 120 metrów i wysokość 200 metrów. Zwiedzanie tej jaskini to niesamowite przeżycie, pojęcie proporcji staje się zupełnie abstrakcyjne.

Niezwykle charakterystyczna jest Komnata Świec, którą często widać na zdjęciach promujących jaskinie. Alabastrowe stalagmity przypominają świece, a zagłębienia skalne w miejscach, gdzie powstają nacieki kojarzą się z podstawkami świec.

Jaskinie są częścią parku przyrody, Parco Naturale Regionale Gola della Rossa e di Frasassi.

Wskazówka I Do jaskiń można dostać się specjalnym autobusem odjeżdżającym z dużego parkingu, gdzie są także kasy biletowe. Można więc zostawić samochód, kupić bilety wejściowe i autobusem przejechać 2 km do wejścia. Zwiedzanie odbywa się w grupach z przewodnikiem i twa ok. 1 h 15 min. W środku panuje stała temperatura 14°C, więc choćby latem trzeba wziąć ze sobą coś cieplejszego do ubrania.

Tempio del Valadier – ośmiokątny kościół w grocie

Zaledwie 1,5 km od wejścia do Grotte di Frassasi znajduje się Tempio di Valadier oraz licząca niemal tysiąc lat pustelnia, Eremo Santa Maria Infra Saxa.

Wzmianki o istnieniu pustelni pochodzą już z 1029 r. To prosta kamienna budowla, która opiera się o skalną ścianę i w której została wykuta część jej wnętrza.

Kilka kroków dalej znajduje się wielka grota, nazywana także Ucieczką grzeszników. Od wieków służyła okolicznej ludności jako schronienie przed najazdami, wojnami i złoczyńcami.

W 1827 roku w grocie powstało Tempio di Valadier (Świątynia Valadiera). To niewielki kościół zbudowany na planie oktagonalnym na zamówienie papieża Leona XII, który pochodził z pobliskiej Gengi. Kształt ośmiokąta nie był przypadkowy, bowiem symbolizuje zmartwychwstanie i życie wieczne.

Jeszcze od dawna sądzono, iż za projektem kościoła stał znany architekt z Rzymu, Giuseppe Valadier, jednak badanie wcześniej niezbadanych archiwów z 2016 r. wykazało, iż to projekt lokalnych architektów. Pomimo tych rewelacji, przez cały czas powszechnie używa się określenia „Tempio di Valadier”.

Wskazówka I Aby dojść do jaskini, należy podejść drogą o długości około ok. 700 m.

Miejsce to zyskuje szczególny charakter w okresie świąt Bożego Narodzenia. To jedna wielka bożonarodzeniowa szopka z żywymi zwierzętami i ludźmi w ubraniach z epoki narodzin Jezusa Chrystusa.

Wskazówka I Szczegółowo opisałam to miejsce w artykule Tempio di Valadier.

Fabriano – miasto papieru

Czy ktokolwiek słyszał o włoskim mieście papieru?

Fabriano zostało założone w XI wieku. W tym czasie składało się z Castelnuovo i Castelvecchio, nowego i starego zamku, które były oddzielone rzeką Giano. Kiedy w XIII wieku rozpoczęto tu produkcję papieru, stało się dobrze prosperującym miastem, a obie części zostały połączone.

W Fabriano życie tętni na Piazza del Comune, przy fontannie Lo Sturinalto, która została zaprojektowana przez Grondalo w 1285 roku, a inspiracją do jej stworzenia była Fontana Maggiore z Perugii.

W budynku dawnego klasztoru, znajduje się muzeum papieru i znaków wodnych, Museo della Carta e della Filigrana. Muzeum świetnie ukazuje historię papiernictwa w najdrobniejszych szczegółach. Jest tu także stara papiernia, która wciąż działa. Na świecie pozostało tylko kilka takich, a ta jest jedyną we Włoszech.

Ale Fabriano to także wspaniały teatr, Teatro Gentile, biblioteka w dawnym kościele czy galeria sztuki, Pinacoteca Civica „Bruno Molajoli”.

Dla smakoszy też coś mam.

Polecam wybrać się na spróbowanie lokalnych przysmaków do hali targowej, w której każdego ranka odbywa się targowisko. Mercato coperto znajduje się przy Piazza Garibaldi 37.

Miasto słynie z produkcji wyjątkowego salami, Salame di Fabriano, w którym kawałki słoniny mają kształt rombów. To produkt znajdujący się na liście włoskiego Prezydium Slow Food zajmującego się ochroną zagrożonych produktów.

A na kawę warto wpaść do Caffè Storelli. Ta kawiarnia ma ponad sto lat, a jej specjalnością jest squaglio, gęsta, gorąca czekolada.

Fabriano to także kolebka marek AGD: Indesit i Ariston.

Polecam także wyjątkowy browar IBeer!

I na koniec ciekawostka.

To stąd pochodził papier, na którym wykaligrafowano polską konstytucję, z okazji uroczystości zaprzysiężenia nowego Prezydenta RP. Zadania podjęła się pani Ewa Landowska, która kaligrafią zajmuje się od 1999 roku, na zlecenie Kancelarii Sejmu w 2015 roku. Był to papier Century Cotton Laid Ivory, 120 g.

Sassoferato – u stóp góry czarownicy

Kompletnie w Polsce nieznane Sassoferrato leży tuż przy granicy dwóch włoskich regionów Umbrii i Marche, u stóp Monte Strega – góry czarownicy, wiedźmy, która chroni miasto, a szczególnie – jego tajemnice.

Tu przez cały czas realizowane są msze Templariuszy, można zjeść obiad w restauracji, gdzie fundamenty mają 2 tysiące lat, a w pobliskich eremach żyją pustelnicy przyjeżdżający z najdalszych zakątków świata. Niegdyś sam św. Franciszek wpadał tu z oddalonego zaledwie o 40 km Asyża. Bitwa pod Sentinum, która zaważyła na wynikach III wojny samnickiej i położyła kres koalicji antyrzymskiej, złożonej z Umbrów, Gallów i Etrusków była właśnie tu!

Wskazówka I Poznaj mój szczegółowy przewodnik o Sassoferrato.

Cupramontana

Niewielka Cupramontana jest położona na wysokości 505 m n.p.m. Dojazd do miasteczka jest ekscytujący, a widoki zapierają dech.

Najważniejszą postacią Cupramontana był malarz, pisarz i poeta, Luigi Bartolini (1892–1963). W wielu miejscach znajdują się jego wspaniałe obrazy, jak w kościele św. Leonarda, Chiesa Collegiato di S. Leonardo, stojącym vis a vis domu, w którym mieszkał Bartolini. W pobliżu jest także klasztor sióstr Franciszkanek.

Kilka ulic dalej jest Muzeum Etykiet Wina, Museo Internaziolane dell’Etichetta del Vino, które mieści się od 2005 roku w jednej z odrestaurowanych kamieniczek. Zgromadzono tu około 100 000 etykiet z różnych krajów, datowanych mniej więcej od roku 1900. Są tu etykiety klasyczne, ale nie brakuje ciekawych kolekcji: erotyczne, włoscy politycy, sztuka, motyw kwiatowy, amerykańscy prezydenci, przywódcy II wojny światowej i wiele innych.

Niedaleko Cupramontana jest pustelnia, Eremo dei Frati Bianchi. W 2000 roku rozpoczęła się intensywna faza restrukturyzacji oraz badań miejsca, którego historia ma 1000 lat. w tej chwili w rękach prywatnych, ale są wyznaczane dni na zwiedzanie. Nieco dalej pozostało jedno interesujące miejsce, Abbazia di Sant’Urbano, zdekonsekrowany kościół rzymskokatolicki i opactwo benedyktynów w Apiro. Zawsze otwarty, więc można podziwiać.

Włoska poczta

Dzielę się z Tobą moimi włoskimi podróżami mając nadzieję, iż cię zainspirują do samodzielnego poznawania jednego z najpiękniejszych państw na świecie. Dlatego zachęcam, abyś dołączył także do czytelników mojego newslettera, poste italiane. Tylko dzięki temu nie przeoczysz niczego, co się pojawiło na blogu, ale przede wszystkim, otrzymasz mnóstwo dodatkowych informacji.

Jeśli potrzebujesz pomocy w znalezieniu praktycznych informacji o Italii, zapraszam Cię do mojej grupy na FB: Moje wielkie włoskie podróże, którą wyróżnił Magazyn Glamour, jako jedna z najciekawszych grup na FB. Zapraszam cię także na mojego